232) Inne wyjaśnienie: „Te są pokolenia nieba” itd. (deachare, ele toldot ha-szamajim we-go). Ci są tymi, o których powiedziano: „To są twoi bogowie, Izraelu” (ilein inun, de-itmar behon: ele elohecha Jisrael). Gdyż w dniu, gdy zostaną zgładzeni (be-joma de-jitmachun ilein), będzie to jakby tego dnia Święty, niech będzie błogosławiony, stworzył niebo i ziemię (ke-ilu hahu joma aweid Kadosz Baruch Hu szmaja we-ara), jak powiedziano: „W dniu uczynienia przez AWAJa Elohim ziemi i nieba” (he-ha-dechtiw: be-jom asot H’ Elohim erec we-szamajim). W owym czasie Święty, niech będzie błogosławiony, będzie zjednoczony ze swoją Szchiną (be-hahu zimna jehe Kadosz Baruch Hu im Szchinteih), a świat zostanie odnowiony (we-jitchadesh alma), jak powiedziano: „Tak jak nowe niebiosa i nowa ziemia” itd. (he-ha-dechtiw: ki ka-aszer ha-szamajim ha-chadaszim we-ha-arec ha-chadasza we-go). To jest właśnie „w dniu uczynienia” (da ihu be-jom asot).

Sulam

232) „Oto porodzenia nieba i ziemi”285. „Oto (ELE)” anuluje to, co było wcześniej, czyli to, o czym powiedziano: „Oto twoi bogowie, Israelu”227 – czyli grzech stworzenia złotego cielca. A w dniu, gdy Stwórca wymaże grzech cielca, będzie to jakby stworzenie nieba i ziemi, jak powiedziano: „W dniu stworzenia przez Stwórcę Wszechmogącego ziemi i nieba”285. W tym momencie Stwórca znajdzie się w zjednoczeniu (ziwugu) ze swoją Szechiną, a świat zostanie odnowiony, jak powiedziano: „Tak jak nowe niebo i nowa ziemia, które stworzę, będą trwałe przede Mną, tak trwałe będzie wasze potomstwo”[1]. To jest „w dniu stworzenia”285 – w dniu, w którym świat zostanie odnowiony.

233) W owym czasie: „I sprawił AWAJa Elohim, że z ziemi wyrosło wszelkie drzewo miłe” itd. (be-hahu zimna: wa-jacmach HaWaJaH Elohim min ha-adama kol ec nechmad we-go). Jednak wcześniej, zanim ci zostaną zgładzeni (awal be-kadmeita, ad de-jitmachun ilein), nie zstępuje deszcz Tory (la nachit mitra de-orajta), a Izrael, podobny do polnej trawy i drzew, nie wyrasta (we-Jisrael de-damjin la-asawin u-le-ilanin la jicmachun). Tajemnica słowa (we-raza de-mila): „I wszelki krzew polny, zanim był na ziemi, i wszelka trawa polna” itd. (we-chol siach ha-sade terem jehe be-arec, we-chol esew ha-sade we-go), ponieważ nie było człowieka (be-gin de-adam ain), to jest Izrael w Świątyni (de-inun Jisrael be-bej makdesza), by pracować na ziemi [składając] ofiary (la-awod et ha-adama be-karbanin).

Sulam

233) W tym czasie powiedziano: „I sprawi, że Stwórca Wszechmogący wyrośnie z ziemi każde drzewo, piękne na widok”[2]. Jednak wcześniej, zanim grzech cielca zostanie wymazany, nie spadnie deszcz Tory, czyli Zeir Anpina, aby zasiać dusze Israela. Israel, podobny do polnej trawy i drzew, nie wyrasta. Jak powiedziano: „Żaden krzew polny jeszcze nie był na ziemi i żadna polna trawa jeszcze nie rosła”[3], ponieważ „nie było człowieka, aby pracował na ziemi”315. „Człowiek” – to Israel, „ziemia” – to Świątynia, a „pracować” – to praca ofiar.

234) Inne wyjaśnienie: „I wszelki krzew polny” – to pierwszy Mesjasz (dawar acher: we-chol siach ha-sade, da Maszich riszon). „Zanim był na ziemi” – to Mesjasz drugi (terem jehe be-ara, we-chol esew ha-sade terem jicmach, da Maszich szeni). A dlaczego? Ponieważ tam nie było Mosze, aby służył Szchinie (u-lama, be-gin de-leit tamman Mosze le-miflach li-Szchinta), o którym powiedziano: „I nie było człowieka, aby uprawiał ziemię” (de-alajhu itmar: we-adam ain la-awod et ha-adama). Tajemnica słowa (we-raza de-mila): „Nie zostanie oddalone berło od Judy” – to Mesjasz, syn Dawida (lo jasur szewet mi-Jehuda, da Maszich ben Dawid). „Ani prawodawca spomiędzy jego nóg” – to Mesjasz, syn Josefa (u-mechokek mi-bein raglaw, da Maszich Ben Josef). „Aż przyjdzie Szilo” – to Mosze (ad ki jawo Szilo, da Mosze), gdyż gematria tego jest taka (chuszban da keda), a „i Jemu zgromadzą się ludy” – to litery Lewi i Keat (we-lo jikhat amim, atwan we-Lewi Kehat).

Sulam

234) „Żaden krzew polny”315 – wskazuje na pierwszego Mesjasza, Mesjasza ben Dawida, „jeszcze nie było na ziemi”315. „I żadna polna trawa”315 – wskazuje na drugiego Mesjasza, Mesjasza ben Josefa. Dlaczego Mesjasze nie byli na ziemi? Ponieważ nie ma z nimi Mosze, o którym powiedziano: „Nie było człowieka, aby pracował na ziemi”315. „Nie odejdzie berło od Judy”[4] – to Mesjasz ben Dawid, „ani prawodawca spośród jego potomków”316 – to Mesjasz ben Josef, „aż przyjdzie Szilo”316 – to Mosze, ponieważ Mosze (משה) w gematrii jest równy Szilo (שילה). „I jemu – zgromadzenie (we-lo ikat ולו יקהת) narodów”316 – to litery imion Lewi, Keat (ולוי קהת). Oznacza to, że naprawa przejdzie od Mosze do Keata i Lewiego, którzy są jego przodkami.

Co oznaczają „dwóch Mesjaszy” i jaka jest różnica między nimi? Dlaczego nie mogą się ujawnić inaczej, jak dopiero po pojawieniu się duszy Mosze? Ponieważ dzięki interakcji właściwości miłosierdzia z sądem, w wyniku której Malchut została włączona w Binę, brakuje istoty Malchut, i zawiera ona jedynie dziewięć pierwszych sfirot samej Malchut, czyli włączenie Malchut w nie, jednak jej własna właściwość jest ukryta w rosz Atika. Z tego powodu Malchut Zeir Anpina została podzielona na dwie władze. Od chaze i powyżej – to namiot Lei, „ukryty świat”, i stamtąd pochodzi Mesjasz ben Dawid, potomek Lei. A od chaze i poniżej – to namiot Racheli, „otwarty świat”, i stamtąd pochodzi Mesjasz ben Josef, potomek Racheli.

W ten sposób w Malchut znajdującej się od chaze i wyżej znajdują się pełne dziesięć sfirot, jednak w Malchut znajdującej się od chaze i niżej brakuje jej sfiry Malchut, i kończy się ona na sfirze Jesod. Dlatego istnieją rozbieżności między Mesjaszem ben Dawidem a Mesjaszem ben Josefem co do celu ostatecznej naprawy. Mesjasz ben Dawid pragnie królować, czyli zarządzać Israelem, w swojej właściwości, z Malchut znajdującej się powyżej chaze, gdzie odbywa się pełny ziwug z właściwości „oblicze człowieka”, a więc jego świecenie jest pełne. Jednak Mesjasz ben Josef nie jest zadowolony z zarządzania Mesjasza ben Dawida, ponieważ ten związany jest z właściwością ukrytego świata, a jego świecenie odbywa się w kierunku od dołu do góry. Dzieje się tak, ponieważ wszystko, co pochodzi z właściwości od chaze i wyżej, świeci nie od góry w dół, lecz jedynie od dołu do góry.

Dlatego pragnie on królować i zarządzać Israelem, oświetlając ich ze swojej właściwości, z Malchut poniżej chaze, która świeci z góry w dół w otwartym zarządzaniu, ponieważ jest właściwością „otwartego świata”. Na tym polega rozbieżność, która istniała między Saulem a Dawidem, ponieważ Saul pochodził od potomków Racheli, czyli od Mesjasza ben Josefa, a Dawid pochodził od potomków Lei, czyli od Mesjasza ben Dawida. Podobnie rozbieżność miała miejsce między Rechabeamem a Jeroboamem. I tak w każdym pokoleniu pojawiają się obaj, występując przeciwko sobie.

I to jest to, co powiedział Jonatan, syn Saula, do Dawida: „A ja wypuszczę trzy strzały w tamtą stronę. Jeśli powiem słudze: „Oto widzisz strzały przed tobą, weź je” – wtedy przyjdź, bo pokój jest z tobą”[5], „a jeśli powiem słudze: „Oto strzały są za tobą” – to odchodź, bo Stwórca cię posyła”[6].

Należy zrozumieć, dlaczego Jonatan wybrał właśnie te znaki. Trzy strzały odpowiadają trzem gałęziom litery „szin ש”, co oznacza trzy sfiry HaGaT, wskazujące na trzy podstawy tronu, a Dawid w odniesieniu do nich jest czwartą podstawą. Oznaczają one również trzy gałęzie dolnej „szin ש”, czyli trzy sfiry NeHI, a Malchut (władza) domu Josefa jest w odniesieniu do nich czwartą, a w odniesieniu do synów – siódmą. Dlatego nazywane są „strzałami” (checim), ponieważ zostały oddzielone (nichcu) i podzielone na trzy gałęzie między Mesjaszem ben Dawidem a Mesjaszem ben Josefem. Trzy znajdujące się powyżej chaze należą do Mesjasza ben Dawida, a trzy poniżej chaze – do Mesjasza ben Josefa.

To oznacza powiedziane: „Jeśli powiem słudze: „Oto widzisz strzały przed tobą””317 – czyli, od dołu do góry, co jest właściwe świeceniu trzech gałęzi powyżej chaze, które należą do Mesjasza ben Dawida, wtedy będzie dla ciebie jasne, że „pokój jest z tobą”317. To jest znak, że mój ojciec, Saul, czyli Mesjasz ben Josef, uznaje twoje panowanie i nie zamierza cię zabić. Natomiast „jeśli powiem słudze: „Oto strzały są za tobą””318, co oznacza „z góry w dół”, w sposób jawny, tak jak trzy gałęzie znajdujące się poniżej chaze, które należą do Mesjasza ben Josefa, „to odchodź, bo Stwórca cię posyła”318. Jest to znak, że zazdrości ci i pragnie, zabijając cię, usunąć twoje panowanie, aby zarządzać Israelem poprzez świecenie Mesjasza ben Josefa, czyli „z góry w dół”, w sposób jawny.

W ten sposób wyjaśniono, że podział Malchut na dwa zarządzania – Leę i Rachel, od których pochodzą dwóch Mesjaszy, Mesjasz ben Dawid i Mesjasz ben Josef – wynika z braku Malchut de-Malchut, która nie może zostać w pełni włączona przed zakończeniem naprawy. Dlatego przynajmniej ustanowiona została pełna Malchut powyżej chaze, Lea, i dzięki niej również Rachela, choć brakuje jej Malchut de-Malchut, otrzymuje swoje naprawienie poprzez swój wzniesienie i włączenie w Leę.

Należy wiedzieć, że ta Malchut de-Malchut jest literą „hej ה” w imieniu Mosze (משה). Jest to pięćdziesiąta brama, nazywana „ścieżką nieznaną jastrzębiowi”[7]. „Jastrząb” – to Mosze. W Malchut zawarte są sfiry KaHaB TuM, z których każda składa się z dziesięciu, co daje razem pięćdziesiąt bram. Ponieważ jednak brakuje Malchut de-Malchut, zawiera ona tylko czterdzieści dziewięć bram. Od strony kelim brakuje Malchut de-Malchut, a od strony światła brakuje Keteru, ponieważ istnieje odwrotna relacja między kelim a światłami[8]. Litera „hej ה” w imieniu Mosze (משה) to brakująca Malchut, pięćdziesiąta brama, i to ona jest przyczyną podziału między Mesjaszem ben Dawidem a Mesjaszem ben Josefem.

Dwóch Mesjaszy nie ma mocy, by przynieść wybawienie Israelowi – jest to możliwe jedynie dla Mosze. Z tego powodu ich pojawienie się opóźnia się, a wybawienie nie przychodzi do Israela. Dopóki nie zostanie ustanowiona „hej ה” imienia Mosze (משה), muszą istnieć dwie Malchut, aby przynajmniej jedna z nich była w pełni doskonała – ta, która znajduje się powyżej chaze. Druga zaś osiąga swoją doskonałość dzięki pierwszej. Z tego powodu również Mesjasze, którzy od nich pochodzą, nie są doskonali. Świecenie Mesjasza ben Dawida jest niepełne, ponieważ reprezentuje ukryte chasadim, a dolnym potrzebne są chasadim odkryte. Z kolei świecenie Mesjasza ben Josefa, pochodzące od Racheli, również jest niepełne, ponieważ całe naprawienie Racheli zależy od Lei. W rezultacie jej świecenie jest ograniczone, ponieważ może świecić swoimi odkrytymi chasadim jedynie od dołu do góry, podobnie jak Lea.

Dlatego Mesjasz ben Josef ma rozbieżność z Mesjaszem ben Dawidem, ponieważ Lea pragnie naprawić Rachelę, aby ta nie musiała otrzymywać od Lei, a wtedy Rachela również będzie mogła świecić od góry do dołu. W ten sposób obie są niedoskonałe, i dlatego powiedziano, że dwaj Mesjasze nie mają mocy, by wybawić Israel, dopóki „hej ה” imienia Mosze (משה) nie zostanie naprawiona i dopóki nie zostaną objawione pięćdziesiąte bramy. Z tego powodu ich pojawienie się jest opóźnione – przez „hej ה” imienia Mosze (משה), która nie osiągnęła jeszcze pełnego naprawienia.

„Hej ה” z imienia Mosze (משה) znajduje się w zastawie u Awrahama i pochodzi od „hej ה” z imienia Awrahama (אברהם). Dzięki niej jego imię stało się wieczne, a imię Mosze (משה) zostało dopełnione. Ponieważ „hej ה” z imienia Awrahama (אברהם) to „hej ה” osłodzona w właściwości miłosierdzia – mała „hej” z imienia Awraham – oraz „hej” w słowach „przy stworzeniu ich (be-ibarom בהבארם)”. Bez tego osłodzenia nie byłoby żadnych mohin dla ZoN i dla niższych. Te mohin stanowią objawienie Jego świętych imion, dla których Stwórca stworzył świat. W ten sposób, dopóki „hej ה” z imienia Awrahama (אברהם) nie ujawni wszystkich tych mohin, aż do pełnego objawienia wszystkich Jego świętych imion, niemożliwe jest anulowanie osłodzenia Malchut w Binie. A zatem „hej ה” z imienia Mosze (משה) nie będzie mogła się objawić.

Jednak po tym, jak osłodzona „hej ה”, czyli „hej ה” z imienia Awrahama (אברהם), objawi wszystkie Jego święte imiona, wtedy anulowane zostanie współdziałanie właściwości miłosierdzia z sądem, czyli z „hej” z imienia Awrahama (אברהם). Wówczas „hej ה” z imienia Mosze (משה) objawi się w całej swojej pełni, ponieważ „hej ה” z imienia Mosze (משה) znajduje się w zastawie u Awrahama, czyli u „hej ה” z imienia Awrahama (אברהם). Dopóki jednak „hej ה” z imienia Awrahama (אברהם) nie objawi wszystkich koniecznych mohin, opóźnia objawienie „hej ה” z imienia Mosze (משה).

Dlatego na końcu objawienia wszystkich Jego świętych imion zostanie anulowane współdziałanie z Biną, a „hej ה” z imienia Mosze (משה), ukryta w rosz Atika, objawi się. O tym mówi wypowiedź: „Kamień, który odrzucili budowniczy, stał się kamieniem węgielnym”141. Wówczas dwie Malchut – Lea i Rachel – znowu staną się jednym pełnym parcufem, a Mesjasz ben Dawid i Mesjasz ben Josef zjednoczą się w jedno w pełnej doskonałości i przyniosą wybawienie Israelowi.

235) Inne wyjaśnienie: „I wszelki krzew polny” – to sprawiedliwi (dawar acher: we-chol siach ha-sade, ilein sadikaja), którzy są ze strony Sprawiedliwego, Ożywiającego światy (de-inun misitra de-cadik chai almin). „Siach” to akronim: Szin-Chet-Jud (Siach: szin chai). Litera szin oznacza trzy gałęzie drzewa (szin telat anpin de-ilana), które symbolizują trzech praojców (we-inun gimel awahan). A wszystko to pochodzi od „Ożywiającego światy” (u-min Chai Almin).

Sulam

235) „Wszelki krzew polny”315 – to dusze sprawiedliwych, które pochodzą od Jesod Zeir Anpina, nazywanego „sprawiedliwy”, „ożywiający światy”. Ponieważ słowo „krzew (siach שיח)” składa się z liter „szin ש” i „chet-jud חי (chaj, ożywiający)”, gdzie samo „szin ש” wskazuje na trzy gałęzie drzewa, trzech praojców, HaGaT Zeir Anpina, nazywanego „drzewem”. Jednak „szin ש” ze słowa „krzew (siach שיח)” nie pochodzi z Zeir Anpina, lecz od „ożywiającego światy”, czyli Jesod Zeir Anpina. Dlatego w słowie „krzew (siach שיח)” znajdują się litery „chet-jud חי (chaj, ożywiający)”, wskazujące, że to „szin ש” pochodzi od „ożywiającego”, Jesod Zeir Anpina. Dlatego „wszelki krzew polny”315 wskazuje na dusze sprawiedliwych pochodzące od Jesod Zeir Anpina, który jest zawarty w słowie „krzew (siach שיח)”.

236) Inne wyjaśnienie: „I wszelka trawa polna” (laszon acher: we-chol esew ha-sade) – to liczba 72 (A”B), odpowiadająca słowu „Szin”, czyli trzy liście (szin, telat alin). Są one związane z Imieniem JaHWeH Adonai (de-inun Sz JaHaDoNaI), i są równoważne liczbie 72 (we-inun A”B). Gałęzie, które od nich zależą (anfin de-taljin behon), również mają wartość liczbową 72 (ke-chuszban A”B kolhu). Nie są zjednoczone w miejscu, które jest Szechiną (la itachadin be-atra, de-ihi Szchinta), dopóki nie przyjdzie ten, który jest nazwany „Adam” (ad de-jetei hahu de-ikrei Adam), co oznacza litery JHWH (de-ihu Jud Hej Waw Hej). I to jest to, co powiedziano: „I nie było człowieka, aby uprawiał ziemię” (we-da ihu: we-adam ain la-awod et ha-adama).

Sulam

236) „Wszelka polna trawa”315. Słowo „trawa (esew עשב)” składa się z liter „ajn-bet עב” i „szin ש”. „Szin ש” wskazuje na „trzy liście” i odnosi się do imienia AWAJa-ADNI, czyli połączenia imion AWAJa i Adni, wskazującego na ziwug (zjednoczenie) imienia AWAJa, czyli Zeir Anpina, z imieniem Adni, czyli Nukwą. Razem tworzą „ajn-bet” (AB), czyli AWAJa z wypełnieniem litery „jud י”, której gematria wynosi „ajn-bet (72) עב”. To są mohin świecenia Hochmy, która ujawnia się w ziwugu dwóch imion AWAJa-ADNI. Wyjaśnienie. W ZoN zachodzą trzy rodzaje ziwugim:

  1. Ziwug de-GaR – to połączenie imion AWAJa i Ehje;
  2. Ziwug sfirot HaGaT – to połączenie imion AWAJa i Elokim;
  3. Ziwug sfirot NeHI – to połączenie imion AWAJa i Adni.

Mohin parcufa AB, będące właściwością mohin de-chaja, nie zstępują, dopóki ziwug nie zostanie wypełniony także w trzecim połączeniu, AWAJa-ADNI. Wówczas dusze sprawiedliwych rodzą się z trzeciego ziwugu AWAJa-ADNI, wskazującego na ziwug sfirot NeHI parcufa ZoN. Jednakże z dwóch pierwszych połączeń dusze sprawiedliwych się nie rodzą, ponieważ pochodzą one jedynie z mohin parcufa AB, które reprezentują świecenie Hochmy. To świecenie nie ujawnia się ani w HaBaD, ani w HaGaT, lecz wyłącznie w NeHI, w ziwugu imion AWAJa-ADNI.

Na te NeHI wskazuje litera „szin ש” ze słowa „trawa (esew עשב)”, gdzie trzy linie litery „szin ש” to trzy sfiry NeHI. Nazywane są one „trzema liśćmi”, a nie „trzema gałęziami”, jak HaGaT. Są one nazywane „liśćmi”, aby pokazać, że „wiszą” na trzech gałęziach HaGaT i otrzymują swoje wypełnienie od nich. Na mohin dusz sprawiedliwych, które rodzą się z nich, wskazują litery „ajn-bet עב” ze słowa „trawa (esew עשב)”, czyli AWAJa z wypełnieniem „jud”, co w gematrii daje imię AB (עב), wskazujące na te mohin.

A gałęzie, czyli HaGaT, na których „trzy liście” są zawieszone, wszystkie razem w swoim obliczeniu równe są imieniu AB, ponieważ każda z trzech gałęzi HaGaT odpowiada w swojej gematrii imieniu AB. Dzieje się tak, ponieważ w każdej z nich, w Hesed, Gwurze i Tiferet, znajduje się imię AB. Na to wskazują trzy fragmenty: „I poszedł”[9], „I wszedł”[10], „I wyciągnął”[11].

Mohin imienia AB nie łączą się z Szechiną, dopóki nie pojawi się Adam, czyli AWAJa z wypełnieniem „alef א” – „jud-waw-dalet יוד”, „hej-alef הא”, „waw-alef-waw ואו”, „hej-alef הא”, i to jest Mosze. Powiedziano: „Jak imię jego, tak imię syna jego”[12], ponieważ naprawił Szechinę i przyciągnął doskonałą jedność AWAJa-ADNI. Powiedziano również: „Nie było człowieka (adam), aby pracował na ziemi”315 – odnosi się to do Mosze, który jeszcze nie naprawił Szchiny, jak należy.

237) I dlatego powiedziano o nim: „I wszelka trawa polna, zanim wyrośnie” (u-be-gin da, itmar beih: we-chol esew ha-sade terem jicmach), aż wyrośnie Sprawiedliwy (ad de-jicmach Cadik). A od niego: „Prawda z ziemi wyrośnie” (u-mineih emet me-eretz ticmach), jak powiedziano: „I rzuciła prawdę na ziemię” (de-itmar beih: wa-taszlech emet arca). Uczeni w Torze (we-talmidei chachamim), którzy są jak trawy (de-inun de-szain), nie rozkwitają na wygnaniu (la camchin be-galuta), aż prawda wyrośnie z ziemi (ad de-emet me-eretz ticmach). A to jest Mosze, o którym powiedziano: „Tora prawdy była na jego ustach” (we-da Mosze de-itmar beih: Torat emet hajta be-fihu), ponieważ nie będzie nikogo, kto badałby Szchinę tak jak on (de-la jehe man de-darish li-Szchinta kawateih). Dlatego powiedziano: „I nie było człowieka, aby uprawiał ziemię” (u-be-gin da: we-adam ain la-awod).

Sulam

237) Dlatego powiedziano o Mosze: „Żadna polna trawa jeszcze nie rosła”315 – czyli jeszcze nie wyrósł sprawiedliwy, Mosze, dzięki któremu spełni się wypowiedź: „Prawda wyrośnie z ziemi”[13]. Dlatego powiedziano o prawdzie: „Prawda będzie zrzucona na ziemię”[14] – odnosi się to do uczniów mędrców, którzy, jak rośliny rosnące na ziemi, nie wzrastają i nie wyłaniają się z Szchiny podczas wygnania, dopóki nie spełni się wypowiedź: „Prawda wyrośnie z ziemi”325. A prawda to Mosze, o którym powiedziano: „Prawdziwa Tora była na jego ustach”[15] – i nie było nikogo, kto dążyłby do Szchiny tak jak on. Dlatego powiedziano o nim: „I nie było człowieka, aby pracował na ziemi”315. „Człowiek” – to Mosze, „ziemia” – to Szchina, i zanim pojawił się Mosze, nie było nikogo, kto naprawiłby Szchinę w odpowiedni sposób.

238) I zaraz gdy on przyjdzie (u-mijad de-ihu jetei), natychmiast para wzniesie się z ziemi (mijad we-ed jaaleh min ha-arec). „Para” pochodzi od Imienia Adonaj (ed min Adonaj), wznosi się w nim litera „waw” (salik leih waw) i staje się Panem całej ziemi (we-itabeid bah Adon kol ha-arec). Wtedy „nawodni powierzchnię całej ziemi” (mijad we-hiszka et kol penei ha-adama), i przez to Izrael zostanie napojony na dole (mineih itszakjan Jisrael le-tata) siedemdziesięcioma obliczami Tory (be-ajin anpin de-orajta).

Sulam

238) I zaraz po przyjściu Mosze spełniła się wypowiedź: „I para wznosiła się z ziemi”[16]. Litery „alef-dalet אד (ed, para)” z imienia Adni (אדני) podnoszą do siebie „waw ו” i dzięki niej stają się Panem (Adon אדון) całej ziemi. Zeir Anpin to „waw ו”, i gdy przychodzi Mosze, Zeir Anpin wznosi się i łączy ze Szchiną, nazywaną Adni (אדני). Wówczas Szchina staje się Panem (Adon אדון) całej ziemi.

„I para wznosiła się z ziemi”328 – odnosi się do Szchiny, nazywanej Adni (אדני). Adni (אדני) to imię nekewa, dlatego z tego imienia wznoszą się tylko dwie litery, czyli „alef-dalet אד (ed, para)”. Wówczas wznosi się Zeir Anpin, symbolizowany przez „waw ו”, i łączy się z nią. Wtedy Szechina otrzymuje od niego pełne mohin i staje się Panem (Adon אדון) całej ziemi. To znaczy, zamiast nazywać się Adni (אדני), imieniem nekewa, teraz nazywa się Adon (אדון), imieniem zachar.

Zaraz potem powiedziano: „I zraszała całą powierzchnię ziemi”328 – oznacza to, że Israel na dole zostanie napełniony życiodajną wilgocią i otrzyma od Szchiny mohin de-GaR, nazywane „siedemdziesięcioma obliczami Tory”. „Panim (oblicze)” to właściwość GaR, jak powiedziano: „Mądrość człowieka rozjaśnia jego oblicze”[17], a „siedemdziesiąt” oznacza siedem sfirot HaGaT NeHI, z których każda zawiera dziesięć. Natomiast trzydzieści górnych pozostaje niepojętych.

239) Inne wyjaśnienie: „I para wzniesie się z ziemi” (dawar acher: we-ed jaaleh min ha-arec). W tłumaczeniu to znaczy: „i obłok wzniesie się z ziemi” (targumo: wa-anana jistalak min ara). To jest ten, o którym powiedziano: „Bo obłok Stwórcy był nad Przybytkiem” itd. (hahu de-itmar bah: ki anan HaWaJaH al ha-miszkan we-go). I przez niego uczeni w Torze zostają napojeni na ziemi (u-beih mitszakjan talmidei chachamim be-ara).

Sulam

239) Inne wyjaśnienie wersetu „I para wznosiła się z ziemi”328 odnosi się do interpretacji: „i obłok wznosił się z ziemi” – czyli do Szchiny, o której powiedziano: „Obłok Stwórcy był nad Przybytkiem”[18]. Dzieje się tak, ponieważ w czasach ostatecznych, gdy pojawi się Mosze, Szechina wzniesie się, a uczniowie mędrców na ziemi zostaną napełnieni życiodajną wilgocią i otrzymają od niej mohin.

240) W owym czasie: „I ukształtował AWAJa Elohim człowieka” (be-hahu zimna: wa-jicer HaWaJaH Elohim et ha-adam). To Izrael (ilein Jisrael). W owym czasie Święty, niech będzie błogosławiony, ukształtował ich w formach tego świata i przyszłego świata (be-hahu zimna Kadosz Baruch Hu cajjar lon be-cijurin de-alma dein we-alma daatei). „I ukształtował” – w owym czasie Święty, niech będzie błogosławiony, umieścił w nich swoje Imię (wa-jicer, be-hahu zimna Kadosz Baruch Hu ajil lon bi-szmeih), w kształcie dwóch jud (be-cijura de-bet judin, j’ j’). Pomiędzy nimi litera waw (waw beinjahion), która wskazuje na wartość liczbową Imienia AWAJa (de-inun salkin le-cheszbon HaWaJaH). I byli ukształtowani w ich twarzy (wi-jehon mecujarin be-anpohon), w ich obliczu jako dwie jud (be-anpin di-lehon bi-trein judin), a na ich nosie litera waw (be-chotma di-lehon be-ot waw).

Sulam

240) W tym czasie powiedziano: „I stworzył Stwórca Wszechmogący Adama”[19] – czyli Israel, których Stwórca stworzył w obrazach tego świata i świata przyszłego. „Obrazy” oznaczają wielkość stopni mohin, co znaczy, że Stwórca wtedy napełni ich zarówno mohin Malchut, nazywanej „tym światem”, jak i mohin Biny, nazywanej „światem przyszłym”.

„I stworzył (wa-jicer וייצר)”, zapisane z dwoma literami „jud י”, wskazuje, że w tym czasie Stwórca włącza Israel w swoje imię w formie dwóch liter „jud י”, pomiędzy którymi znajduje się litera „waw ו”. Razem tworzą w gematrii imię AWAJa, „kaf-waw (26)”. Dwie litery „jud י” będą przedstawione na obliczu Jego i Israelu, na dwóch „tapuchej panim (policzkach)” ich twarzy, a na „chotem (nosie)” ich będzie widoczna litera „waw”.

W słowach „i stworzył (wa-jicer וייצר)” najpierw pojawia się litera „waw ו”, a następnie dwie litery „jud י”. Wskazuje to na mohin, które zstępują z jedności imion AWAJa (הויה) i Adni (אדני) – AWAJa-ADNI (יאהדונהי). Na początku znajduje się „jud י”, oznaczająca wyższą Hochmę, a „jud י” na końcu oznacza niższą Hochmę. Sześć liter „Ahadona (אהדונה)” pomiędzy dwiema literami „jud י” reprezentuje Zeir Anpina, który otrzymuje od wyższej Hochmy, znajdującej się w Binie, w przyszłym świecie, i przekazuje niższej Hochmie, Malchut, w „tym świecie”, a także przekazuje je Israelowi. Te mohin manifestują się w Israelu jako właściwość dwóch „panim” (obliczy) z „chotem” (nosem), jak powiedziano: „Mądrość (Hochma) człowieka rozjaśnia jego oblicze (panim)”329. Mohin de-GaR nazywane są „panim”, a dwa „panim” oznaczają dwie linie – prawą i lewą, podczas gdy „chotem” to linia, która je harmonizuje.

241) A dlatego Pismo mówi: „Bo z wierzchołków skał widzę go” (u-be-gin da amar kra: ki me-rosz curim erenu). To są kształty Świętego Imienia (ilein inun cijurin di-Szma Kadisza). I będą wyryte w ich obliczach (wi-jehon mecujarin be-anpaihon), jak na dwóch cennych tablicach (bi-trein luchin jakirin), które przedstawiają „jud jud” (de-inun j’ j’), a litera „waw” jest na nich wyryta (de-ihu waw charut alaihon).

Sulam

241) Dlatego powiedziano: „Z wierzchołków skał widzę go”[20]. Słowo „skały (curim צורים)” wskazuje na te „obrazy (ciurim ציורים)” świętego imienia, które manifestują się we właściwościach ich „panim” (oblicza), na dwóch wspaniałych tablicach, które symbolizują „jud-jud יי”, na których wyryta jest „waw ו”. Wyjaśnienie: „Z wierzchołków” oznacza mohin de-GaR, „skały” odnoszą się do wielkości stopnia mohin, nazywanych „obrazami”, czyli wypełnienia mohin de-Hochma, zwanego „widzeniem”. Te mohin manifestują się na dwóch „tapuchej ha-panim” (policzkach twarzy), które symbolizują dwie tablice – prawą i lewą, czyli dwie litery „jud י” jedności AWAJa-ADNI (יאהדונהי). Sześć liter „Ahadona (אהדונה)”, wyrytych na nich, odnosi się do właściwości „chotem” (nosa).

242) I jeszcze ich ukształtował (we-od cajjer lon), na każde pokolenie z wyższą partnerką (le-chol dor be-bat zugeih ilaa), która jest „jud-hej” (da „Jud-Hej”). Oni są „waw”, jednością obu (we-inun waw jichuda de-tarwajhu). I ukształtował ich według tych wyższych form (we-cajjer lon be-inun de-cijura di-leela), które są Izraelem (de-ihu Jisrael), filarem środkowym (amuda de-emcaita), obejmującym Szchinę wyższą i niższą (kalil Szchinta ilaa we-tataa). One są odczytaniem Szema wieczornego i porannego (de-inun Kriat Szema Arwit u-Kriat Szema Szacharit). O nich powiedziano: „Kość z moich kości i ciało z mojego ciała” (wa-alajhu itmar: ecem me-acamai u-basar mi-besari).

Sulam

242) I jeszcze – „uformował On dla nich na wszystkie pokolenia za pomocą swojej wyższej małżonki”, „jud-hej יה”, a to „waw ו”, które jest jednością ich obojga. Wyjaśnienie: W rzeczywistości istnieje przekazywanie mohin, które zachodzi zgodnie z wypowiedzią: „I stworzył (wa-jicer וייצר)”331, również we wszystkich pokoleniach, a nie tylko w czasie zakończenia. Mówi się, że Stwórca formuje i przekazuje mohin Israelowi we wszystkich pokoleniach za pomocą swojej wyższej małżonki, Biny, czyli „jud-hej”, które łączą się w „waw ו”. Dlatego Bina (בינה) składa się z liter „ben (בן, syn)” oraz „jud-hej יה”, co wskazuje na syna, Zeir Anpina, który jednoczy „jud-hej”.

Stwórca formuje i przekazuje Israelowi (mohin) poprzez te wyższe obrazy. Ponieważ Zeir Anpin, nazywany Israel, jest środkowym filarem, który łączy wyższą i niższą Szchinę razem. To odnosi się do recytacji „Szema” podczas wieczornej modlitwy (arawit) i recytacji „Szema” podczas porannej modlitwy (szacharit). Powiedziano o nich: „Kość z moich kości i ciało z mojego ciała”[21]. W czasie, gdy ZoN osiągają mohin de-chaja sprawiają, że dwie jego Nukwy, Lea i Rachel, stają się jednym parcufem. Wówczas nazywa się on imieniem Israel (ישראל), które składa się z liter „li rosz (ראש לי)” – „mi początek”.

„Stwórca formuje i przekazuje Israelowi za pomocą wyższych obrazów” mohin de-chaja. Wówczas Zeir Anpin nazywa się Israel, środkowym filarem, który łączy wyższą i niższą Szchinę – Leę i Rachel – w jeden parcuf, a Israel włącza je razem. Wyższa Szchina to recytacja „Szema” podczas porannej modlitwy (szacharit), a niższa Szchina to recytacja „Szema” podczas wieczornej modlitwy (arawit). To właśnie oznacza słowa: „Kość z moich kości i ciało z mojego ciała”, ponieważ wyższa Szchina, Lea, nazywana jest „kością” (istotą), a niższa Szchina, Rachel, nazywana jest „ciałem”. Ponieważ obie są budowane na podstawie Aba we-Ima, stają się jednym parcufem. Dlatego powiedziano o niej: „Kość z moich kości i ciało z mojego ciała”.

243) I natychmiast, w owym czasie, zasadził ich dla Izraela w ogrodzie świętego Edenu (u-mijad be-hahu zimna, nata lon le-Jisrael be-ginta de-Eden Kadisza). Jak powiedziano: „I zasadził Pan Bóg” (he-ha-dechtiw: wa-jita HaWaJaH Elohim), to Aba we-Ima (Aba we-Ima). „Ogród” – to dolna Szchina (Gan, da Szchinta tataa). „Eden” – to wyższa Ima (Eden, da Ima ilaa). „Człowieka” – to filar środkowy (et ha-adam, da amuda de-emcaita), który ma być jego sadzonką (ihi tehe neta dileih), jego partnerką (bat zugeih), która nigdy od niego nie odejdzie (we-la tazuz mineih le-olam). Ma być jego rozkoszą (u-tehe iduna dileih). Izrael – Święty, niech będzie błogosławiony, zasadził ich w owym czasie jako świętą sadzonkę na świecie (we-Jisrael Kadosz Baruch Hu nata lon be-hahu zimna nita kadisza be-alma). Jak powiedziano: „Szczep mojej sadzonki, dzieło moich rąk, dla uwielbienia” (ke-deamra: neczer mataai maasej jadai le-hitpaer).

Sulam

243) W tym samym czasie, gdy Mosze objawi się w dniach ostatecznych, umieści Israel w świętym Ogrodzie Edenu. Oznacza to, że Lea i Rachel staną się jednym parcufem, nazywanym „Ogrodem Edenu”, a Zeir Anpin włączy je obie, co sprawi, że Israel zostanie uznany za znajdującego się w Ogrodzie Edenu. „Eden” to wyższa Szchina, a „ogród” to niższa Szchina, i kiedy łączą się razem, nazywane są Ogrodem Edenu. Wyjaśnienie: We wszystkich pokoleniach Stwórca napełnia Israel właściwością mohin pochodzących z Ogrodu Edenu, ale nie trwają one w stałości, ponieważ sam Israel znajduje się poza granicami Ogrodu Edenu. Jednak w dniach ostatecznych Stwórca wzniesie Israel do Ogrodu Edenu, tak jak Adama Riszona przed grzechem. Wówczas te mohin zostaną ustanowione na stałe na wieczność.

Dlatego powiedziano: „I zasadził Stwórca Wszechmogący (AWAJa Elokim) ogród w Edenie”[22] – to Aba we-Ima, którzy budują Nukwę. „Ogród” to niższa Szchina, a „Eden” to wyższa Ima. „I umieścił tam Adama, którego stworzył”334. „Adam” to środkowy filar, nazywany Israel. Gdy obie – wyższa i niższa Szchina – staną się jednym parcufem, nazywanym Ogrodem Edenu, Szchina będzie jego nasadzeniem, jego małżonką, która nigdy od niego nie odejdzie, i stanie się jego rajem (Edenem) na zawsze. Stwórca zasadził Israel jako święte nasadzenie na świecie. Oznacza to, że kiedy Israel otrzymuje te mohin, staje się świętym nasadzeniem na świecie. Jak powiedziano: „Gałąź mego nasadzenia, dzieło moich rąk dla uwielbienia”[23].

244) „I wyrośnie AWAJa Elohim” – to Aba we-Ima (wa-jacmach HaWaJaH Elohim, Aba we-Ima). „Wszelkie drzewo miłe” – to sprawiedliwy (kol ec nechmad, da cadik). „I dobre do jedzenia” – to środkowy filar (we-tow le-maachal, da amuda de-emcaita), przez który zapewniony jest pokarm dla wszystkich (de-beihu hu zamin mazon le-kola), ponieważ wszystko w nim jest (de-kola beih). Sprawiedliwy żywi się wyłącznie z niego (we-la itparnes cadik ela mineih), Szchina zaś od niego (u-Szchinta mineih). Niżsi nie są potrzebni, gdyż wszyscy są zaopatrywani od góry przez niego (we-la czrichin le-tatain, ela kola nizunim le-tata al jadeih). Na wygnaniu Szchina i „Ożywiający Światy” nie mieli pożywienia (de-be-galuta la hawa li-Szchinta u-le-Chai Almin mezona), z wyjątkiem osiemnastu błogosławieństw modlitwy (ela be-chai birchan de-celota). Ale w owym czasie (abal be-hahu zimna) – on będzie pokarmem dla wszystkich (ihu jehe mezona le-kola).

Sulam

244) Wówczas powiedziano: „I sprawił Stwórca Wszechmogący (AWAJa Elokim), że wyrosło”314 – to Aba we-Ima, „każde drzewo, piękne na widok”314 – to sprawiedliwy, Jesod Zeir Anpina, nazywany „drzewem”. Jest ono „piękne na widok i przyjemne w smaku”314 – to Zeir Anpin, nazywany „środkowym filarem”, który zawiera pożywienie i utrzymanie dla wszystkich. Oznacza to, że On przekazuje mohin wszystkim niższym, ponieważ wszystko zawiera się w Nim, w Zeir Anpinie. Sprawiedliwy, czyli Jesod Zeir Anpina, karmi się wyłącznie z Niego, z Zeir Anpina, a Szchina czerpie od sprawiedliwego. Nie potrzebują oni niższych, czyli nie wymagają, aby niżsi podnosili MaN. Natomiast niżsi otrzymują pożywienie dzięki wyższemu Jesodowi i Szchinie, bez konieczności podnoszenia MaN.

Ponieważ podczas wygnania Szchina i „Ożywiający Światy” – Jesod Zeir Anpina, który dostarcza Szchinie – nie mieli pożywienia, poza tym, które pochodziło z podnoszenia MaN za pomocą osiemnastu błogosławieństw modlitwy. Jednak w chwili zakończenia Jesod stanie się źródłem pożywienia dla wszystkich – zarówno dla Szchiny, jak i dla niższych – bez konieczności jakiegokolwiek pobudzania ze strony niższych.

245) „I drzewo życia” – to drzewo życia, które będzie zasadzone w ogrodzie (we-ec ha-chajim, de-hu ilana de-chaje, jehe netia be-go ginta). O nim powiedziano: „I wziął również z drzewa życia, i zjadł, i żył na wieki” (de-itmar bei: we-lakach gam me-ec ha-chajim we-achal wa-chaj le-olam). Szchina nie podlega [więcej] władzy drzewa ze strony „sitra achra”, która jest „wielkim zbiorowiskiem” (u-Szchinta, la szalta alah ilana de-sitra achara, de-inun erew raw), i które jest drzewem poznania dobra i zła (de-inun ec ha-daat tow we-ra). Nie przyjmie już więcej nieczystości (we-lo tekabel bah od tame). Jak powiedziano: „Pan poprowadzi go samotnie, a nie będzie z nim obcego boga” (he-ha-dechtiw: H’ badad janchenu, we-ejn immo el nechar). Dlatego w dniach Mesjasza nie przyjmują obcych (u-be-gin da la mekablin gerim li-jemot ha-Masziach). A Szchina będzie jak winorośl (u-tehe Szchinta ke-gafna), która nie przyjmuje szczepów z innego rodzaju (de-la mekabela nitaa mi-mina achara).

Sulam

245) Drzewo Życia, czyli Zeir Anpin, zostanie umieszczone w ogrodzie, czyli w Szchinie, i wówczas powiedziano o nim: „Weźmie także z Drzewa Życia, skosztuje i będzie żył na wieki”[24]. Ponieważ podczas wygnania Zeir Anpin nie był zasadzony w Szchinie, gdyż jego ziwug (połączenie) nie był stały, lecz sporadyczny. Natomiast po zakończeniu dni Zeir Anpin zostanie zasadzony w ogrodzie na wieczność w nieustającym ziwugu (połączeniu), co oznacza: „Skosztuje i będzie żył na wieki”336, zawsze.

I nad Szchiną nie będzie już panować drzewo sitra achra (innej strony), czyli „wielka zbieranina”, która odnosi się do właściwości „Drzewa poznania dobra i zła”. Szechina nie przyjmie już do siebie żadnej nieczystości, to znaczy, nie będzie więcej karmić nieczystości. Dlatego skaza zostanie usunięta ze świata. O tym czasie powiedziano: „Tylko Stwórca będzie nim kierował, a z Nim nie będzie obcego bóstwa”[25] – ponieważ wszelkie zło i cała skaza w świecie zostaną wykorzenione. Z tego powodu nie przyjmuje się obcych w dniach Mesjasza, a Szchina stanie się jak winorośl, która nie dopuszcza połączenia z innym gatunkiem.

246) Izrael stanie się jak „wszelkie drzewo miłe dla oka” (we-Jisrael jehon kol ec nechmad le-mareh), a ich piękno zostanie im przywrócone (we-jitchazar alajhu szufra), jak powiedziano: „Zrzucił z nieba na ziemię ozdobę Izraela” (de-itmar beih: hiszlich mi-szamajim eretz tiferet Jisrael). Drzewo poznania dobra i zła zostanie od nich odrzucone (we-ec ha-daat tow wa-ra idachjain minajhu), nie będzie się z nimi łączyć ani mieszać (we-la mitdabkin, we-la mitarwin behon). Powiedziano bowiem o Izraelu: „Z drzewa poznania dobra i zła nie jedz” (de-ha itmar be-Jisrael: u-me-ec ha-daat tow we-ra lo tochal mimennu), gdyż oni są „wielką zbieraniną” (de-inun erew raw), o których Święty, niech będzie błogosławiony, objawił, że w dniu, gdy zjedli z niego, spowodowali dwie straty (we-galei lon Kudsza Brich Hu, de-be-jom achlo mimennu, garmu de-awdu beit awdin): zniszczenie Pierwszej i Drugiej Świątyni (de-inun beit riszon u-beit szeni). To oznacza: „W dniu, gdy zjesz z niego, na pewno umrzesz” – dwukrotnie (da ihu: ki be-jom achalcha mimennu mot tamut, be-paamim), co spowodowało, że Sprawiedliwy został wysuszony i bezwodny (we-inun gerimu de-cadik jecharaw we-jawesz), w Pierwszej Świątyni, która była wyższą Szechiną (be-beit riszon de-ihi Szchinta ilaa), i w Drugiej Świątyni, która była niższą Szechiną (u-be-beit szeni de-ihi Szchinta tataa). To jest to, co powiedziano: „I rzeka wyschnie i zniknie” (da ihu: we-nahar jecharaw we-jawesz). Rzeka to litera waw (we-nahar da waw), która została wysuszona przez niższą hej (jecharaw be-hej tataa), ponieważ z niej odeszło źródło litery jud prowadzące do Nieskończoności (be-gin de-istalak mineih newiu de-jud le-Ejn Sof).

Sulam

246) I Israel będą we właściwości „każdego drzewa, pięknego na widok”314 i ponownie osiągną to wspaniałe piękno, które utracili wraz z zniszczeniem Drugiej Świątyni, o którym powiedziano: „Z nieba na ziemię zrzucono piękno Israela”[26].

Drzewo Poznania Dobra i Zła zostanie oddzielone od Israela i odrzucone przez nich, a oni nie będą się już do niego przywiązywać ani z nim mieszać. Wówczas powiedziane będzie Israelowi: „A z Drzewa Poznania Dobra i Zła nie wolno ci jeść”[27] – ponieważ jest to „wielka zbieranina”. Wtedy Stwórca objawi Israelowi, że w dniu, kiedy skosztowali z Drzewa Poznania, spowodowali dwie straty – zniszczenie Pierwszej i Drugiej Świątyni. Jak powiedziano: „W dniu, kiedy zjesz z niego, na pewno umrzesz (dosł. umierając umrzesz)”339. Śmierć wspomniana dwukrotnie odnosi się do dwóch Świątyń. Objawienie, które Stwórca czyni w tym czasie dla Israela, jest uznawane za równoznaczne z tym, jak powiedział On Adamowi Riszonowi, by nie spożywał z Drzewa Poznania.

Naruszenie zakazu dotyczącego Drzewa Poznania spowodowało, że sprawiedliwy, który napełnia Szchinę, został „wysuszony i pozbawiony wody” w Pierwszej Świątyni, w wyższej Szechinie, oraz w Drugiej Świątyni, w niższej Szechinie. Powiedziano: „Rzeka wyschła i została pozbawiona wody”[28]. „Rzeka” odnosi się do Zeir Anpina, „wyschła” – do niższej „hej”, czyli jego Nukwy, ponieważ ze Zeir Anpina odszedł źródło „jud”, które napełnia pierwszą „hej” właściwością Nieskończoności.

247) I natychmiast, gdy Izrael wyjdzie z wygnania, święty lud stanie osobno (u-mijad de-jifkun Jisrael min galuta, amma kadisza le-chud), wówczas rzeka, która była wyschnięta i zniszczona, stanie się tym, o czym powiedziano: „I rzeka wychodziła z Edenu” (mijad nahar de-hawa charew we-jawesz, itmar bei: we-nahar jocze me-Eden). Ta rzeka to litera waw (da waw), która wychodzi, by nawodnić ogród (le-haszkot et ha-gan). Rzeka ta to środkowy filar (we-nahar da amuda de-emcaita), wychodzący z Edenu (jocze me-Eden), który jest wyższą Imą (da Ima ilaa), aby nawodnić ogród, którym jest niższa Szchina (le-haszkot et ha-gan, da Szchinta tataa).

Sulam

247) A gdy tylko Israel wyszli z wygnania, odłączając się jako święty naród, czyli kiedy wielka zbieranina oddzieliła się od nich, od razu powiedziano o rzece, która była „wysuszona i pozbawiona wody”340 podczas wygnania: „Rzeka wypływa z Edenu”[29] – czyli „waw ו” z imienia AWAJa (הויה), „aby nawadniać ogród” – dolną „hej ה”. „Rzeka” to środkowy filar, Zeir Anpin, „wypływa z Edenu”341 – z wyższej Imy, od której Zeir Anpin otrzymuje swoje wypełnienie, „aby nawadniać ogród”341 – dolną Szchinę, nazywaną „ogrodem”.

248) W owym czasie powiedziano o Mosze i Izraelu: „Wtedy będziesz się rozkoszował Stwrócą” (di-be-hahu zimna itmar be-Mosze u-be-Jisrael: az titaneg al H’), w rozkoszy, która oznacza: „Ajn – Eden, Nun – Rzeka, Gimel – Ogród” (be-oneg de-ihu: „Ain – Eden, Nun – Nahar, Gimel – Gan”). Wypełni się wówczas werset: „Wtedy zaśpiewa Mosze” itd. (we-itkajam kra: az jaszir Mosze we-go). Nie powiedziano: „śpiewał”, lecz „zaśpiewa” (szar lo neemar, ela jaszir), wskazując na przyszłość. Dla „wielkiej zbieraniny” rozkosz zmieni się w plagę (we-ithapach le-erew raw oneg le-nega), a dla narodów świata, czczących bożki, jak faraon i Egipcjanie, stanie się to jak wrzody pełne bąbli (u-le-umin de-alma, awoda zara, ke-gawna de-Paro u-Micraei, de-parach behon szchin awabuot), ale dla Izraela będzie to rozkosz (abal le-Jisrael jehe oneg).

Sulam

248) W tym momencie powiedziano o Mosze i Israelu: „Wtedy będziesz się rozkoszował w Stwórcy”[30]. Słowo „rozkosz (oneg ענג)” składa się z początkowych liter słów Eden (עדן), rzeka (nachar נהר), ogród (gan גן). Litera „ajn ע” ze słowa „rozkosz (oneg ענג)” oznacza Eden (עדן), litera „nun נ” oznacza rzekę (nachar נהר), a litera „gimel ג” oznacza ogród (gan גן). To znaczy, że będą się wtedy rozkoszować mohin, które zstępują do nich przez trzy stopnie: Eden (עדן), rzekę (nachar נהר), i ogród (gan גן). Te mohin są właściwością wyższej Hochmy, ponieważ Bina nazywana jest Edenem tylko wtedy, gdy otrzymuje wypełnienie od Hochmy.

W tym czasie spełni się powiedziane: „Wtedy zaśpiewa Mosze”[31]. Nie powiedziano „wtedy zaśpiewał Mosze”, lecz „zaśpiewa” – w czasie przyszłym. Wskazuje to na wyjście synów Israela z wygnania, kiedy Mosze zaśpiewa nową pieśń. Dla wielkiej zbieraniny i narodów świata, które oddają cześć bożkom, rozkosz (oneg ענג) zamieni się w plagę (nega נגע), podobnie jak zostali ukarani faraon i Egipcjanie, u których rozkwitły ropiejące wrzody. Jednak dla Israela stanie się to rozkoszą (oneg ענג), to znaczy te same mohin związane z właściwościami Eden (עדן), rzeki (nachar נהר), i ogrodu (gan גן) staną się rozkoszą (oneg ענג) dla Israela, a dla wielkiej zbieraniny i bałwochwalców zmienią się w straszliwe plagi.

249) „I rzeka wychodziła z Edenu, aby nawodnić ogród, a stamtąd rozdzielała się i stawała się czterema głównymi rzekami” (we-da ihu: we-nahar jocze me-Eden le-haszkot et ha-gan, u-miszam jipared we-haja le-arba’a raszim). Są to:

Hesed – prawa ręka (chesed, de-drua jamina). W owym czasie ten, kto pragnie być mądry, kieruje się na południe (u-be-hahu zimna: ha-rotze le-hachkim jadrim). Obóz Michaela czerpie z tej rzeki (u-machane Michael itszakjan mineih), a wraz z nim plemię Judy i dwa inne plemiona (we-immei mate Jehuda u-trein szwatim).

Gwura – lewa ręka (gewura, de-drua smolaa). W owym czasie ten, kto pragnie się wzbogacić, kieruje się na północ (u-be-hahu zimna: ha-rotze le-haaszir jacpin). Obóz Gabriela czerpie z tej rzeki (u-machane Gawriel itszakjan mineih), a wraz z nim plemię Dana i dwa inne plemiona (we-immei mate Dan u-trein szwatim).

Necach – prawe biodro (Necach, szoka jamina). Z tego obozu czerpią zastępy Nuriela (u-minah itszakjan maszirja de-Nuriel), a wraz z nim plemię Rubena i dwa inne plemiona (we-immei mate Reuwen u-trein szwatim).

Hod – lewe biodro (Hod, szoka smolaa). O tym powiedziano o Jakubie: „I utykał na swoje biodro” (de-alah itmar le-Jaakow: we-hu colea al jerecho). Z niego czerpią zastępy Rafaela (u-mineih itszakjan maszirja de-Rafael), który jest odpowiedzialny za uzdrowienie na wygnaniu (de-ihu memane al aswata de-galuta), a wraz z nim plemię Efraima i dwa inne plemiona (we-immei mate Efraim u-be szwatim).

Sulam

249) „Rzeka wypływa z Edenu, aby nawadniać ogród, a stamtąd dzieli się i tworzy cztery odnogi (dosł. początki)”341 – to cztery sfiry: Hesed, Gwura, Necach, Hod, które odpowiadają czterem sztandarom plemion. Cztery obozy Szchiny to „cztery początki”: Michael, Gabriel, Nuriel, Rafael. W każdym obozie znajdują się trzy właściwości odpowiadające czterem sztandarom, co razem daje dwanaście. Dodatkowo sam ogród, czyli Szchina, dopełnia je do trzynastu.

Hesed – to prawa ręka (zroa), i w tym czasie spełni się powiedziane: „Kto pragnie mądrości, niech zwróci się ku południowej stronie”[32]. Oznacza to, że każdy, kto chce zdobyć mądrość, powinien skierować intencję swojej modlitwy ku Hesed, południowej stronie, aby przyciągnąć Hochmę, i wówczas zdobędzie mądrość. Obóz anioła Michaela zostanie nasycony życiodajną wilgocią i otrzyma swoje wypełnienie z właściwości Hesed, a razem z nim obóz Jehudy i dwa inne plemiona.

Gwura – to lewa ręka (zroa), i w tym czasie spełni się powiedziane: „Kto pragnie bogactwa, niech zwróci się ku północnej stronie”344. Oznacza to, że każdy, kto chce zdobyć bogactwo, powinien skierować intencję swojej modlitwy ku Gwurze, północnej stronie. Obóz anioła Gabriela otrzymuje wypełnienie z Gwury, a razem z nim obóz Dana i dwa inne plemiona.

Sfira Necach – to prawa noga (szok), i od niej wypełnienie otrzymuje obóz Nuriela, a wraz z nim obóz Reuwena i dwa plemiona, które znajdują się z nim razem.

Hod – to lewa noga (szok), i wspomniano o niej w słowach dotyczących Jaakowa: „A on utykał na swoje biodro”173. Z Hod wypełnienie otrzymuje obóz Rafaela, który odpowiada za uzdrawianie podczas wygnania, a wraz z nim obóz Efraima i dwa inne plemiona.

Zatem wyjaśniło się, że „cztery początki” to dwanaście, podobnie jak cztery sztandary to dwanaście plemion, które ogród (Szchina) dopełnia do trzynastu. Dlatego powiedziano, że tylko Israel będzie wtedy doświadczał rozkoszy, i stąd powiedziano: „Rzeka wypływa”341, ponieważ tylko właściwość „trzynaście” stanowi prawdziwą rozkosz.

250) Inne wyjaśnienie: „A stamtąd rozdziela się i staje się czterema głównymi rzekami” (dawar acher: u-miszam jipared we-haja le-arbaa raszim). To są czterej, którzy weszli do Pardes (ilein inun arba’a de-nichnesu la-Pardes). Jeden wszedł do Piszon, co oznacza „usta powtarzające halachot” (chad aal be-Piszon, de-ihu pi szone halachot). Drugi wszedł do Gichon, i tam został pochowany (tinjana aal be-Gichon we-tamman hu kabur). O tym powiedziano: „Każdy, kto pełza na brzuchu” (hahu de-itmar bei: kol holech al gachon). Gabriel (Gawriel), co oznacza „Moc Boga” (Gawar El), jest z nim związany (aleih itmar: le-gever aszer darko nistarah wa-jasech Eloah baado). O nim powiedziano: „I nie znał mężczyzna miejsca jego pochówku” (we-lo jada gewer jat kewurteih), aż do tego dnia, gdy zostanie ujawnione (ad joma hadein de-itgalja tammann). To jest aluzja (we-da ihu remez), i dla mądrego wystarczy wskazówka (u-le-chakima be-ramiza).

Sulam

250) Inne wyjaśnienie słów: „A stamtąd dzieli się i tworzy cztery początki”341 odnosi się do czworga, którzy weszli do Pardes: Ben Azaja, Ben Zomy, Achera i rabina Akiwy. Słowo Pardes (פרדס) składa się z pierwszych liter słów: peszat (פשט) – proste tłumaczenie, remez (רמז) – aluzja, drusz (דרוש) – interpretacja homiletyczna i sod (סוד) – tajemnica. Słowa „a stamtąd dzieli się (ipared ייפרד)”341 również zawierają inicjały właściwości: peszat (פשט) – proste tłumaczenie, remez (רמז) – aluzja, drusz (דרוש) – interpretacja, do których weszli Ben Azaj, Ben Zoma i Acher. Te właściwości stanowią zewnętrzne aspekty Tory, należące do jej klipot (zewnętrznych oblicz), w przeciwieństwie do właściwości sod (סוד) – tajemnicy, będącej wewnętrzną esencją Tory, do której dotarł rabin Akiwa. Powiedziano, że tylko rabin Akiwa, który przeniknął do „mocha (rozumu)” – właściwości sod (סוד), wewnętrznej esencji Tory – wszedł w pokój i wyszedł w pokoju. Natomiast trzej pozostali, którzy weszli do Pered (podziału), ucierpieli.

Jeden z czterech mędrców wszedł do rzeki Piszon, co oznacza część peszat (proste tłumaczenie) Tory, która świeci w Pardes. Nazwa Piszon pochodzi od słów “pi szone halachot” (פי שונה הלכות) – „usta, które studiują prawa”, czyli proste tłumaczenie Tory.

Drugi z nich wszedł do rzeki Gichon, a tam spoczywa ten, o którym powiedziano: „Wszystko, co pełza na brzuchu (gaon גחון)”[33], czyli Mosze, na którego wskazuje litera waw (ו) w słowie „gaon (גחון)”345, będąca powiększoną literą, znajdującą się pośrodku wszystkich liter Tory. Jest to właściwość Gabriela (Gawriel גבריאל), którego imię składa się z liter gawar El (גבר אל) – „Twarz odniosła zwycięstwo”, czyli Gwura (siła) Stwórcy (El). Wyjaśnienie: Pochówek jest konieczny, aby naprawić szkody, jak powiedziano: „Odkupi On swoją ziemię, swój lud”[34]. A po tym, jak szkoda zostanie odkupiona, nastąpi zmartwychwstanie, by żyć wiecznie.

Powiedziano, że pochówek Mosze nie wynika z niedoskonałości Mosze, lecz z właściwości Gabriela (Gawriel), najwyższej Gwury (siły), która zapanowała nad nim i uniemożliwiła mu dokonanie naprawy oraz ujawnienie doskonałości za życia, choć sam w sobie był zdolny objawić pełnię doskonałości. O nim powiedziano: „Mąż (gewer), którego droga była ukryta, gdyż Stwórca uczynił dla niego przeszkodę”[35]. To znaczy, jego droga była ukryta, i nie ujawnił swojej doskonałości, ponieważ „Stwórca uczynił dla niego przeszkodę”347, a nie z powodu słabości Mosze.

Dlatego powiedziano: „I nikt nie zna miejsca jego pochówku aż po dziś dzień”[36], które tam zostało objawione. Miejsce pochówku symbolizuje miejsce szkody, a ponieważ w Mosze nie było szkody, „nikt nie zna miejsca jego pochówku”348. Jednakże na końcu naprawy, gdy doskonałość Mosze zostanie objawiona, ujawni się także brak wynikający z objawionej doskonałości, który będzie nazywany miejscem jego pochówku. Odnosi się to do tej części Tory, która jest nazywana „aluzją” (remez), gdyż mądremu wskazuje się drogę poprzez aluzję.

251) Trzeci wszedł do Chidekel, co oznacza „ostry i szybki” (telitaa aal be-Chidekel, chad kal). To odnosi się do ostrego języka, który jest szybki w interpretacji (we-da liszna chadida kalla le-drasza). Czwarty wszedł do Prat, który symbolizuje rozum (reviaa aal be-Perat, de-ihu mocha). W nim jest owocowanie i mnożenie (de-beih perija u-rewijja). Ben Zoma i Ben Azai weszli w „klipot Tory” (Ben Zoma u-Ben Azai de-aalube-klipin de-orajta), i pozostali w nich uwikłani (hawu lakan behon). Rabbi Akiwa, który wszedł w rozum (Rabi Akiwa de-aal be-mocha), powiedziano o nim: „Wszedł w pokoju i wyszedł w pokoju” (itmar bei de-aal bi-szalom, u-nefak bi-szalom).

Sulam

251) Trzeci z czterech mędrców wszedł do Chidekel (חִדקל)[37]. Nazwa ta składa się z liter słów chad (חד) – „zaostrzony” i kal (קל) – „lekki”, co wskazuje na ostrość, która jest pozbawiona braku, oraz na lekkość w wyjaśnianiu. „Zaostrzony” oznacza ostry, jak powiedziano: „I naucz (dosł. zaostrz uwagę) swojego syna”[38].

Czwarty z czterech mędrców wszedł do Prat[39], co odnosi się do rozumu (moach), który „rozmnaża się i zwiększa”[40], ponieważ początek nasienia pochodzi z rozumu (moach).

Wyjaśnienie: Mohin, które są przekazywane niższym, zazwyczaj dzielą się na trzy rodzaje:

  1. Światło WaK bez rosz, właściwość świata Jecira. Te mohin nazywane są „aluzją (remez)”, a ich zrozumienie jest ograniczone, podobnie jak ogólne zrozumienie aluzji.
  2. Mohin de-GaR o właściwości chasadim, które pochodzą ze świata Brija i odnoszą się do „interpretacji homiletycznej (drusz)”, ponieważ przemawiają do ludzkiego serca.
  3. Mohin de-GaR o właściwości Hochma, pochodzące ze świata Acilut, które odnoszą się do „tajemnicy (sod)”.

Właściwości kelim pochodzą ze świata Asija (dosł. „działanie”) i nazywane są „prostym tłumaczeniem (pszat)”, ponieważ dotyczą części związanej z działaniem.

Pisarze, którzy liczyli litery w Torze, mówili, że litera „waw” ze słowa „gaon (גחון)” – „brzuch”345 dzieli wszystkie litery Tory na dwie równe części. Słowa „drosz darasz (דרֹש דרַש)” – „starał się zrozumieć”[41] dzielą wszystkie słowa Tory na dwie równe części. Słowa „we-itgaleach (והתגלח)” – „i ogoli się”[42] dzielą wszystkie fragmenty Tory na dwie równe części. Wyjaśnienie: W świecie naprawy stopnie zostały podzielone przez parsy na dwie części. Wówczas połowa znajdująca się powyżej parsy jest uważana za właściwość „panim” (przednia strona) stopnia, a połowa poniżej parsy – za właściwość „achor” (tylna strona) stopnia. Gdyby nie naprawa tych parsaot, niższe nie mogłyby otrzymać żadnych mohin. Wszystkie mohin docierają dzięki obniżaniu i podnoszeniu tych parsaot. Ogólnie rzecz biorąc, w światach ABEA rozpatruje się cztery parsy, ponieważ zwykle są one podzielone na dwa parcufy: wszystkie parcufy Acilut są uważane za jeden parcuf, podobnie jak trzy światy BEA są traktowane jako jeden parcuf.

Dwie parsy znajdują się w świecie Acilut: w środku Acilut, zlokalizowana w miejscu chaze Arich Anpina, dzieląca pomiędzy „panim” (przednią stroną) a „achor” (tylną stroną); na końcu Acilut, dzieląca między światami Acilut i Bria. Dwie parsy znajdują się w parcufie BEA: w środku BEA, zlokalizowana w miejscu chaze świata Jecira, dzieląca pomiędzy „panim” (przednią stroną) a „achor” (tylną stroną); na końcu parcufu BEA, zlokalizowana w Binie sfery Malchut świata Asija. I od tych czterech parsaot są przekazywane wszystkie mohin niższym:

  1. Od dolnej parsy, zlokalizowanej w świecie Asija, przekazywane są kelim dla mohin, które nazywane są „pszat” (proste tłumaczenie).
  2. Od parsy, zlokalizowanej w środku BEA, przekazywane są WaK bez rosz, które nazywane są „remez” (aluzja).
  3. Od parsy, zlokalizowanej między światami Acilut i Bria, przekazywane są GaR o właściwości chasadim, które nazywane są „drusz” (interpretacja homiletyczna).
  4. Od parsy, zlokalizowanej w środku Acilut, przekazywane są GaR de-Hochma, które nazywane są „sod” (tajemnica).

Trzy te rodzaje mohin odpowiadają literom, słowom i fragmentom zawartym w księdze Tory:

  1. Stan WaK bez rosz to litery, zanim jeszcze utworzyły słowa, gdy ich znaczenie nie zostało jeszcze ujawnione. Jest to właściwość „remez” (aluzja).
  2. Gdy litery utworzyły słowa, ich znaczenie ujawnia się w ograniczonym zakresie. Jest to właściwość GaR de-chasadim, nazywana „drusz” (interpretacja homiletyczna).
  3. Gdy słowa połączyły się, tworząc pełne zdania w fragmentach, ich znaczenie staje się pełne. Jest to właściwość GaR Hochmy, nazywana „sod” (tajemnica).

Literą „waw” ze słowa „gaon (גחון)” – „brzuch”345 litery Tory dzielą się na dwie równe części. Ta litera symbolizuje parsę zlokalizowaną w chaze świata Jecira, która dzieli światy BEA na dwie części. Od tej parsy przekazywane są mohin stanu „remez” (aluzja), w którym litery Tory jeszcze nie utworzyły swoich połączeń. A ponieważ druga część, zlokalizowana od chaze świata Jecira i niżej, stała się miejscem klipot, powiedziano o niej: „Wszystko, co pełza na brzuchu (gaon גחון)”345, i jest ona nazywana nieczystym wężem, którego miejsce znajduje się od tej „waw” i niżej.

Słowa „drosz darasz (דרֹש דרַש)” – „starał się zrozumieć”353 dzielą słowa Tory na dwie równe części. Symbolizują one parsę zlokalizowaną na końcu świata Acilut, która oddziela światy Acilut i BEA. Od tej parsy przekazywane są mohin de-GaR o właściwości chasadim, które nazywane są „drusz” (interpretacja homiletyczna). Dlatego powiedziano o niej „drosz darasz”353, co wskazuje na właściwość „drusz” (interpretacja).

Słowa „we-itgaleach (והתגלח)” – „musi ogolić się”354 dzielą fragmenty Tory na dwie równe części. Symbolizują one parsę znajdującą się w świecie Acilut, w miejscu chaze Arich Anpina, od której przekazywane są mohin de-GaR ze świecenia Hochmy, nazywane „sod” (tajemnica). Dlatego powiedziano o niej: „musi ogolić się (we-itgaleach)”354, ponieważ włosy symbolizują sądy, a dzięki mohin ze świecenia Hochmy, przekazywanym od tej parsy, te sądy zostają usunięte, tak jak goli się włosy, i nie ma tam już sądów. Dlatego rabbi Akiwa nazywany jest „bez włosów”, ponieważ przeniknął do moach (rozumu), zwanego „sod” (tajemnica), a parsa w tym miejscu określona jest właściwością „we-itgaleach”354. Dlatego jego włosy, czyli sądy, zostały usunięte.

I to jest „rzeka wypływa z Edenu”341, czyli Bina, która z powodu parsy, utworzonej w chaze Arich Anpina, wyszła poza granice Hochmy, nazywanej Edenem. Zrobiła to w celu „nawadniania ogrodu”341, czyli przekazania mohin Nukwie Zeir Anpina, nazywanej ogrodem. „A stamtąd dzieli się i tworzy cztery odnogi (dosł. początki)”341. Z powodu tej parsy, która wyprowadziła Binę z Edenu, stopnie zostały rozdzielone i stały się czterema początkami, czyli czterema rzekami – czterema rodzajami świecenia, które zstępują z czterech parsaot, nazywanych Pardes. Ponieważ rzeka oznacza „świecenie”.

Ci czterej mędrcy, którzy weszli do Pardes, weszli do tych czterech rzek, wypływających z czterech parsaot. Z parsy świata Asija wypływa rzeka Piszon, która reprezentuje część nazywaną „peszat” (proste tłumaczenie).

Z parsy świata Jecira, czyli litery „waw (ו)” ze słowa „gaon (גחון)” – „brzuch”345, wypływa rzeka Gichon, która reprezentuje część nazywaną „remez” (aluzja). Brakujące GaR w miejscu litery „waw (ו)” ze słowa „gaon (גחון)”345 to GaR o właściwości Hochma. Powiedziano, że „mądrego pouczają za pomocą aluzji”, a aluzja oznacza WaK bez GaR, co dotyczy tylko mądrego, który potrzebuje mohin ze świecenia Hochmy. Jednak w odniesieniu do mohin de-chasadim, tam obecne są GaR, tak jak w świecie Bria. Natomiast świat Jecira wymaga właśnie świecenia Hochmy, a same GaR de-chasadim są dla niego niewystarczające.

I te GaR ze świecenia Hochmy, brakujące w miejscu litery „waw (ו)” ze słowa „gaon (גחון)” – „brzuch”345, są doskonałością duszy Mosze, która zostanie objawiona dopiero na końcu naprawy, w czasie, gdy Mosze powstanie w zmartwychwstaniu. Doskonałość duszy Mosze jest pochowana i ukryta w miejscu „waw (ו)” ze słowa „gaon (גחון)”, i może się ujawnić jedynie w wyniku zmartwychwstania, gdy Mosze powróci do Israelu. Wraz z nim powróci dwóch Mesjaszy, czyli zostaną ujawnione GaR w świecie Jecira, ponieważ wszystkie parsaot zostaną wtedy usunięte, a trzy światy BEA staną się znowu jednym światem Acilut. GaR de-Hochma będą świecić w świecie Jecira tak, jak w Acilut, co oznacza „ujawnienie duszy Mosze”.

[1] Prorocy, Jeszajahu, 66:22. „Bo jak nowe niebo i nowa ziemia, które Ja stworzę, będą trwały przede Mną – mówi Pan – tak trwać będą wasze potomstwo i wasze imię.”
[2] Tora, Bereszit, 2:9. „I sprawił Pan Bóg, że z ziemi wyrosło wszelkie drzewo miłe dla oka i dobre do jedzenia, a także drzewo życia pośrodku ogrodu oraz drzewo poznania dobra i zła.”
[3] Tora, Bereszit, 2:5. „A jeszcze żaden krzew polny nie był na ziemi i żadna trawa polna nie wzeszła, bo Pan Bóg nie spuścił deszczu na ziemię i nie było człowieka, aby uprawiał ziemię.”
[4] Tora, Bereszit, 49:10. „Nie oddali się berło od Judy ani laska władcy spomiędzy jego stóp, aż przyjdzie Szylo, a jego posłuszeństwo będą okazywać narody.”
[5] Prorocy, Szmuel 1, 20:20-21. „I wypuszczę trzy strzały w stronę celu, jakbym strzelał do celu. Potem wyślę chłopca, mówiąc: Idź, znajdź strzały.”
[6] Prorocy, Szmuel 1, 20:22. „Jeśli powiem chłopcu: Oto strzały są dalej za tobą, idź, bo Pan cię odesłał.”
[7] Pisma, Job, 28:7. „Ścieżki tej nie zna ptak drapieżny, i oko sępa jej nie widziało.”
[8] Patrz: „Wprowadzenie do nauki kabały”, punkt 24.
[9] Tora, Szmot, 14:15. „I rzekł Pan do Mojżesza: Dlaczego wołasz do Mnie? Powiedz synom Izraela, aby wyruszyli.”
[10] Tora, Szmot, 14:20. „I przyszedł pomiędzy obóz Egipcjan a obóz Izraela, i był obłok i ciemność, ale rozświetlał noc, i nie zbliżyli się jedni do drugich przez całą noc.
[11] Tora, Szmot, 14:21. „I wyciągnął Mojżesz rękę swoją nad morze, i Pan cofnął morze gwałtownym wiatrem wschodnim przez całą noc, i uczynił morze suchą ziemią, i wody zostały rozdzielone.”
[12] Pisma, Przypowieści, 30:4. „Któż wstąpił na niebiosa i zstąpił? Któż zebrał wiatr w swoje dłonie? Któż związał wody w swój płaszcz? Któż ustanowił wszystkie krańce ziemi? Jakie jest Jego imię i jakie imię Jego syna? Powiedz, jeśli wiesz!”
[13] Pisma, Psalmy, 85:12. „Prawda wyrośnie z ziemi, a sprawiedliwość spojrzy z niebios.”
[14] Pisma, Daniel, 8:12. „I dano mu wojsko przeciwko codziennej ofierze z powodu występku, i obalił prawdę na ziemię, i uczynił, co chciał, i powiodło mu się.”
[15] Prorocy, Malachiasz, 2:6. „Prawo prawdy było w jego ustach, i nie znaleziono nieprawości na jego wargach. W pokoju i prawości chodził ze Mną, i wielu odwiódł od nieprawości.”
[16] Tora, Bereszit, 2:6. „I para unosiła się z ziemi i nawadniała całą powierzchnię ziemi.”
[17] Pisma, Kohelet, 8:1. „Któż jest jak mędrzec? I kto rozumie, co oznacza coś? Mądrość człowieka rozjaśnia jego twarz, a srogość jego oblicza zmienia się.”
[18] Tora, Szmot, 40:38. „Obłok Pański bowiem spoczywał nad przybytkiem w dzień, a ogień był w nim w nocy przed oczyma całego domu Izraela podczas wszystkich ich wędrówek.”
[19] Tora, Bereszit, 2:7. „I ukształtował Pan Bóg człowieka z prochu ziemi, i tchnął w jego nozdrza tchnienie życia, i człowiek stał się istotą żyjącą.”
[20] Tora, Bemidbar, 23:9. „Bo z wierzchołków skał go widzę, i z pagórków go spostrzegam: oto lud, który mieszka osobno, i wśród narodów się nie zalicza.”
[21] Tora, Bereszit, 2:23. „Ta w końcu jest kością z moich kości i ciałem z mojego ciała. Ta będzie nazwana niewiastą, gdyż z męża została wzięta.”
[22] Tora, Bereszit, 2:8. „I zasadził Pan Bóg ogród w Edenie, na wschodzie, i umieścił tam człowieka, którego stworzył.”
[23] Prorocy, Jeszajahu, 60:21. „A twój lud – wszyscy sprawiedliwi – będą odroślą mego nasadzenia, dziełem moich rąk ku mojej chwale; na wieki odziedziczą ziemię.”
[24] Tora, Bereszit, 3:22. „I rzekł Pan Bóg: Oto człowiek stał się jak jeden z Nas, poznając dobro i zło. Teraz więc, by nie wyciągnął ręki swojej i nie wziął również z drzewa życia, i nie jadł, i nie żył na wieki…”
[25] Tora, Dwarim, 32:12. „Pan sam prowadził go, i nie było z nim obcego boga.”
[26] Pisma, Ejcha (Treny), 2:1. „Jakże Pan okrył chmurą w gniewie swoim Córę Syjonu! Strącił z nieba na ziemię chwałę Izraela i nie wspomniał na podnóżek nóg swoich w dniu swego gniewu.”
[27] Tora, Bereszit, 2:17. „Ale z drzewa poznania dobra i zła nie będziesz jeść, bo w dniu, gdy z niego zjesz, na pewno umrzesz.”
[28] Prorocy, Jeszajahu, 19:5. „Wody z morza wyschną i rzeka opadnie, i wyschnie.”
[29] Tora, Bereszit, 2:10. „Rzeka wypływała z Edenu, aby nawadniać ogród, i stamtąd rozdzielała się, tworząc cztery główne rzeki.”
[30] Prorocy, Jeszajahu, 58:14. „Wtedy będziesz się rozkoszował w Panu, a Ja cię poprowadzę po wysokościach ziemi i nakarmię cię dziedzictwem twojego ojca Jakuba, bo usta Pana to powiedziały.”
[31] Tora, Szmot, 15:1. „Wtedy Mojżesz i synowie Izraela zaśpiewali tę pieśń Panu i powiedzieli: Zaśpiewam Panu, bo wielce się wywyższył, konia i jeźdźca wrzucił w morze.”
[32] Babiloński Talmud, Bawa Batra, karta 25:2. „Powiedziano: Ten, kto ma dom w stronę południa, wzrasta w mądrości, a ten, kto ma dom w stronę północy, wzrasta w bogactwie.”
[33] Tora, Waikra, 11:42. „Nie będziecie jeść niczego, co pełza na brzuchu, ani tego, co chodzi na czterech, ani tego, co ma wiele nóg, spośród wszelkich stworzeń, które pełzają po ziemi, gdyż są one obrzydliwością.”
[34] Tora, Dwarim, 32:43. „Weselcie się, narody, z Jego ludem, bo On pomści krew swoich sług, odda zemstę swoim wrogom i przebaczy swojej ziemi, swojemu ludowi.”
[35] Pisma, Job, 3:23. „Dlaczego daje się światło człowiekowi, którego droga jest ukryta, i którego Bóg otoczył murem?”
[36] Tora, Dwarim, 34:6. „I pochował go w dolinie w ziemi Moabu, naprzeciw Bet-Peoru, ale nikt nie zna jego grobu aż do dzisiejszego dnia.”
[37] Rzeka Tygrys.
[38] Tora, Dwarim, 6:7. „I będziesz je wpajał swoim synom, i będziesz o nich mówił, siedząc w swoim domu, idąc drogą, kładąc się i wstając.”
[39] Rzeka Eufrat.
[40] Tora, Bereszit, 1:22. „I pobłogosławił je Bóg, mówiąc: Rozradzajcie się i rozmnażajcie, i napełniajcie wody w morzach, a ptaki niech rozmnażają się na ziemi.”
[41] Tora, Waikra, 10:16. „I Mojżesz pilnie pytał o kozła ofiarnego za grzech, a oto był on spalony; i rozgniewał się na Eleazara i Itamara, synów Aarona, którzy pozostali, mówiąc.”
[42] Tora, Waikra, 13:33. „I ostrzyże się, ale plamy nie goli; kapłan zamknie chorego na kolejne siedem dni.”

, , , Zohar