Służąca, naśladująca swoją panią[1]
Słowa te wymagają obszernego wyjaśnienia. Aby stały się zrozumiałe dla każdego, wyjaśnię je zgodnie ze skutkami, które otwierają się przed nami poprzez zarządzanie tym światem.
Wewnętrzne i zewnętrzne
Chodzi o to, że Wyższe korzenie, zstępując, rozprzestrzeniają swoje siły, aż otwierają się w gałęziach tego świata, jak powiedziano w rozdziale wyjaśniającym pojęcia gałęzi i korzenia. Ogólnie rzecz biorąc, światy dzielą się na dwie części: wewnętrzną i zewnętrzną. Przykładem może być ciężki ładunek. Nikt nie jest w stanie podnieść go na ramiona i przenieść w inne miejsce, dlatego szukamy sposobów, które pozwolą podzielić ładunek na mniejsze części i przenieść je kolejno.
Dla nas oznacza to, że cel stworzenia jest nieporównywalnie wspaniały, ponieważ nawet tak mała i słaba iskra, jak dusza człowieka, może w swoim pojmowaniu wznieść się wyżej niż aniołowie służby. W związku z tym mędrcy przywołują strofy: „W swoim czasie zostanie powiedziane Jakubowi i Izraelowi, co uczynił Stwórca” i interpretują je: „Wyżsi aniołowie zapytają Izraela: co uczynił Stwórca?”
Kolejny rozwój Israela (wewnętrznej części)
Cała ta wspaniałość przyjdzie do nas jedynie poprzez kolejny rozwój, podobnie jak we wspomnianym wcześniej przykładzie. Nawet najcięższy ładunek można podnieść, jeśli podzieli się go na części i przeniesie je po kolei. W ten sposób osiąga się nie tylko ogólny cel, ale nawet cel fizyczny, który stanowi bazę przygotowawczą dla celu ogólnego. Ten etap pośredni również realizuje się dzięki powolnemu, stopniowemu rozwojowi.
Dlatego światy podzieliły się na dwie części – wewnętrzną i zewnętrzną – i w każdym świecie istnieją światła przeznaczone do realizacji powolnego rozwoju. To one nazywane są „wewnętrzną częścią świata”.
Jednoczesny rozwój narodów świata (zewnętrznej części)
Z drugiej strony istnieją światła, które mogą działać jedynie jednocześnie. Dlatego, objawiając się i zyskując władzę tutaj, w gałęziach tego świata, nie tylko nie przynoszą naprawy, ale wręcz wyrządzają szkodę.
Mędrcy nazywają to „niedojrzałym owocem”. Opowiadają o Drzewie Poznania i o pierwszym człowieku (Adamie Riszonie), który skosztował niedojrzałego owocu. Będąc w istocie wybornym przysmakiem, nieskończenie przyjemnym, owoc ten jeszcze przyniesie człowiekowi rozkosz – ale w przyszłości, a nie teraz, gdy wciąż rośnie i dojrzewa. Dlatego mędrcy przytoczyli przykład niedojrzałego owocu – nawet figa, najsłodszy i najsmaczniejszy owoc, spożyta przed swoim dojrzeniem, może zepsuć żołądek i doprowadzić do śmierci.
Pojawia się pytanie: kto więc kontynuuje to działanie na świecie? Wszak wiadomo, że żadne działanie w naszym świecie nie dokonuje się bez bata Wyższego Korzenia. Wiedz zatem, że nazywamy to „zewnętrzną władzą”, która została przygotowana zgodnie z zasadą „jedno przeciw drugiemu stworzył Stwórca”. Istnieje w niej siła popychająca i przyspieszająca otwarcie wewnętrznego zarządzania. Mędrcy powiedzieli na ten temat: „Stawiam nad nimi takiego króla, jak Haman, i wbrew ich woli sprowadzam ich do Źródła”.
Wewnętrzna część – to naród Izraela
Wyjaśniwszy Wyższe korzenie, zwróćmy się teraz ku gałęziom znajdującym się w tym świecie. Wiedz, że gałąź wywodząca się z wewnętrznej części to naród Izraela, wybrany do roli naprawiającego, prowadzącego do wspólnego celu. Posiada on zalążki, które mogą się rozwijać i rosnąć, aż naród osiągnie wspólny cel i popchnie inne narody do jego realizacji.
Zewnętrzna część – to narody świata
Gałąź wywodząca się z zewnętrznej części to pozostałe narody. Nie mają one zakorzenionych tych szczególnych właściwości, które uczyniłyby je godnymi podążania do celu poprzez kolejny rozwój. Przeciwnie, narody mogą otrzymać naprawę w pełni jednorazowo – zgodnie ze swoim Wyższym korzeniem. Dlatego, otrzymując władzę od swojego korzenia, niszczą szczególne właściwości zakorzenione w synach Izraela i powodują cierpienia na świecie.
Niewolnik i służąca
Wyższe korzenie, stanowiące zewnętrzną część, nazywane są ogólnie „służącą” i „niewolnikiem”. Oznacza to, że w żadnym wypadku nie są przeznaczone do wyrządzania szkody czy zepsucia, jak mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka. Przeciwnie, służą one wewnętrznej części, podobnie jak niewolnik i służąca, którzy obsługują swojego pana.
Władza zewnętrznej części polega na tym, że Izrael nie wymaga głębi w swojej pracy
Władza zewnętrznej części nazywana jest „wygnaniem Izraela wśród narodów świata”, które przynoszą mu cierpienia, hańbę i wszelkiego rodzaju zniszczenia. Jednak dla zwięzłości wyjaśnimy jedynie to, co ujawnia się w ogólnym zarysie – z punktu widzenia wspólnego celu.
Chodzi o „awoda zara” (bałwochwalstwo) i przesądy. Powiedziano: „zmieszają się z narodami i nauczą się ich czynów”. Jest to najstraszliwsza i najgroźniejsza trucizna, niszcząca dusze Izraela, ponieważ łączy próżność [narodów] z ludzkim rozumem. Innymi słowy, nie wymagają oni większej głębi zrozumienia i tym samym zakorzeniają podstawy swojej pracy w sercach synów Izraela. I chociaż człowiek z Izraela nie jest w stanie w pełni przyjąć próżności [narodów], ostatecznie prowadzi to do ujawnienia obrzydliwości i nieczystości, aż do niewiary, aż człowiek powie, nie daj Boże, że wszystkie aspekty pracy są równoważne.
Przyczyna ukrycia kabały
Stąd zrozumiesz, dlaczego nauka tajemna była ukryta przed zewnętrznymi oczami i dlaczego mędrcy powiedzieli: „Nie wolno uczyć Tory nie-Żyda”. Na pierwszy rzut oka wydaje się to sprzeczne ze słowami księgi „Tana dewe Elijahu”, która mówi: „Nawet jeśli nie-Żyd, niewolnik lub służąca siedzą i zajmują się Torą – Szchina jest z nimi”. Dlaczego więc mędrcy wskazali, że nie wolno uczyć Tory nie-Żyda?
Nauczanie Tory nie-Żyda
„Tana dewe Elijahu” odnosi się do nie-Żyda, który przyjął judaizm lub przynajmniej porzucił bałwochwalstwo, czyli przesądy. Z drugiej strony mędrcy mają na myśli kogoś, kto nie porzucił bałwochwalstwa, a wręcz przeciwnie – pragnie poznać Torę Izraela i jego mądrość, aby zdobyć wsparcie i siłę do oddawania czci bożkom. Możesz tutaj zapytać: „Co nas obchodzi, że ten nie-Żyd przez naszą świętą Torę jeszcze bardziej przywiąże się do bałwochwalstwa? Jeśli nie będzie z tego pożytku, to jaki może być z tego szkodliwy skutek?”
Płacz rabiego Szymona
Z tego powodu płakał rabi Szymon, zanim ujawnił pewną ważną tajemnicę ukrytej mądrości. Powiedziano: „Płakał rabi Szymon: Biada, jeśli powiem, i biada, jeśli nie powiem. Jeśli powiem, winni nauczą się, jak służyć swojemu panu. A jeśli nie powiem, towarzysze utracą to dziedzictwo”.
Obawiał się, by ta tajemnica nie dotarła do tych, którzy zajmują się bałwochwalstwem, ponieważ wtedy mogliby oddawać cześć bożkom dzięki mocy tej świętej mądrości, co przedłużałoby nasze wygnanie, przynosząc cierpienia i zniszczenia. W rezultacie widzimy dzisiaj, że mędrcy narodów, studiując i zgłębiając wszystkie księgi synów Izraela, przygotowali z nich przysmaki, aby wzmocnić swoją wiarę, czyli swoją mądrość, zwaną „teologią”.
Dwa nieszczęścia wynikające z ujawnienia mądrości Izraela narodom świata
Spowodowali oni dwa nieszczęścia:
Nie dość, że przybierają nasz talit i twierdzą, że cała mądrość pochodzi z objawienia ich świętego ducha, to jeszcze ci naśladowcy zdobyli sobie wielkie imię naszym kosztem, umacniając w ten sposób swoje fałszywe nauki i zyskując siłę do zaprzeczania naszej świętej Torze.
Jeszcze większe nieszczęście spotkało nas z powodu tego, że człowiek spoglądający na ich teologię znajduje tam sądy i mądrości dotyczące służby Stwórcy, które wydają mu się bardziej proste i prawdziwe niż nasza mądrość.
Przyczyny tego są dwie:
Po pierwsze, stanowią oni wielką społeczność, w której są wybitni i znakomici językoznawcy, potrafiący formułować idee w sposób przystępny dla prostych ludzi. Językoznawstwo należy do zewnętrznych mądrości. Oczywiste jest, że społeczność licząca 8 miliardów ludzi może mieć do dyspozycji bardziej licznych i wykwalifikowanych językoznawców niż nasza społeczność licząca około 15 milionów osób. Dlatego też ktoś, kto czyta ich księgi, może się potknąć i, nie daj Boże, zacząć wątpić: „A może prawda jest po ich stronie?” Naturalnie, możliwy jest jeszcze gorszy scenariusz.
Po drugie, i to jest najważniejsze, mędrcy Izraela ukrywają mądrość religii za siedmioma pieczęciami. Mędrcy każdego pokolenia wykorzystują wszelkie możliwości i wznoszą wielkie wysiłki, aby oferować masom najprostsze interpretacje, za wszelką cenę odwodząc ludzi od samego pragnienia, by choćby dotknąć ukrytej nauki.
„Biada, jeśli powiem”
Czynią tak ze strachu, aby te rzeczy i ta mądrość nie trafiły w ręce tych, którzy zajmują się bałwochwalstwem. O tym płakał Raszbi: „Jeśli powiem, winni nauczą się, jak służyć swojemu panu”. Z powodu drobnych rzeczy, skradzionych z naszych skarbców, cierpimy na hańbę i gniew, których jest aż nadto. Te rzeczy przeniknęły [do narodów], mimo wszystkich solidnych barier.
Przyczyna ukrycia kabały
Stąd jasno wynika, co by się z nami stało, gdyby nasi mędrcy ujawnili tajemne nauki wszystkim. Ponieważ jednak je ukrywamy, okazuje się, że dopóki prosty człowiek z naszej społeczności nie jest godny otrzymania tajemnic Tory, nie ma on w ogóle najmniejszego pojęcia o mądrości religii. Dlatego łatwo zrozumieć, jak wielkim entuzjazmem przepełnia się taki człowiek, gdy znajduje sens i coś w rodzaju mądrości w teologii, której cała podstawa to nic innego jak zbiór wiedzy skradzionej z naszej tajemnej mądrości i ozdobionej literackimi upiększeniami. Widząc to, zaprzecza naszemu praktycznemu nauczaniu, a następnie przechodzi do pełnej niewiary – niech nas przed tym uchroni Miłosierny.
Służąca naśladująca swoją panią
To właśnie oznacza, że „służąca naśladująca swoją panią”, ponieważ cała siła pani, czyli władza wewnętrznej części, tkwi w mocy naszej mądrości i naszego rozumu. Powiedziano o tym: „I wyróżnimy się – ja i lud Twój – spośród wszystkich narodów ziemi”. Obecnie jednak wśród mas przewodzi pyszna służąca, ponieważ – nie daj Boże – naśladuje tę mądrość. Wiedz, że ta siła [narodów] jest łańcuchem, którym skuwają nogi synów Izraela, znajdujących się pod ich władzą.
Kajdany wygnania
Okazuje się, że kajdany wygnania i ich siła wynikają głównie z mądrości Tory i jej tajemnic, które [narody] zdążyły ukraść i złożyć w swoich skarbcach, mimo wszystkich solidnych barier i ukryć, które ustawiliśmy. Tym samym masy zostają wprowadzone w błąd, jakoby odziedziczyły pracę na rzecz Stwórcy, a dusze Izraela pogrążają się w wątpliwościach, a nawet w niewierze.
Szofar Masziacha
Wybawienie – tylko dzięki sile kabały
Wiedz tę tajemnicę: synowie Izraela zostaną wybawieni jedynie wtedy, gdy tajemna mądrość zostanie w dużym stopniu odsłonięta. Powiedziano w księdze „Zohar”: „Dzięki tej księdze (temu zjednoczeniu) synowie Izraela wyjdą z wygnania”. W tamtym czasie była nadzieja na wybawienie. Pisanie księgi „Zohar”, które rozpoczęło się za czasów Raszbiego, przypadło na okres powstania Bar-Kochby. Rabin Akiwa, nauczyciel Raszbiego, powiedział wtedy: „Wzeszła gwiazda od Jakuba”. Również po zniszczeniu miasta Bejtar istniała wielka nadzieja.
Pisanie księgi „Zohar” i jej ukrycie
Dlatego Raszbi pozwolił sobie odsłonić tajemną mądrość w księgach „Zohar” i „Tikkunej Zohar”. Uczynił to jednak z wielką ostrożnością, pozwalając spisywać swoje wypowiedzi wyłącznie rabbiemu Abie, który posiadał dar ujawniania tajemnic w sposób zrozumiały tylko dla mędrców spośród synów Izraela, natomiast niezrozumiały dla mędrców narodów świata. Powodem tej ostrożności był strach, aby winni nie nauczyli się, jak służyć swojemu panu. Dlatego, gdy tylko kabaliści zorientowali się, że czas wybawienia Izraela jeszcze nie nadszedł, ukryli księgę „Zohar”. Stało się to za czasów mędrców zwanych „sawuraim”, z których wielu, jak wiadomo, uczestniczyło w pisaniu księgi „Zohar”.
Ujawnienie Kabały – wola Stwórcy
Jednak Stwórca zapragnął, aby księga „Zohar” została ujawniona, dlatego wydarzenia potoczyły się w taki sposób, że wdowa po rabinie Mosze de Leon odziedziczyła ten rękopis po swoim mężu, który, jak się wydaje, nic jej o nim nie powiedział z powodu zakazu ujawniania. Jak wiadomo, zrządzeniem losu oddała księgę na sprzedaż.
Nieszczęścia Izraela z powodu ujawnienia Kabały
Z wyżej wymienionych powodów spowodowało to liczne cierpienia w domu Izraela.
Zalety ujawnienia Kabały
Nie ma zła bez dobra, dlatego władza, którą narody zdobyły, rozkradając tajemnice Tory, dała również potężny impuls do rozwoju świętości. W mojej ocenie nasze pokolenie stoi na progu wybawienia, które nadejdzie, jeśli tylko będziemy wiedzieć, jak rozpowszechniać tajemną mądrość wśród mas.
Pierwsza zaleta
Oprócz dosłownego znaczenia słów „połknął obfitość i zwrócił ją” tym samym zostanie ujawniona przed wszystkimi różnica „między moim synem a synem mojego teścia” – różnica między rdzeniem a zewnętrzną skorupą, którą obłupywali wszyscy mędrcy narodów świata. Bez wątpienia powrócą wszystkie obozy Israela, które odwróciły się od Tory – powrócą do Stwórcy i do Jego służby.
Druga zaleta
Istnieje jeszcze jedno uzasadnienie: ujawnienie kabały z wyprzedzeniem daje nam w ręce zobowiązanie do wybawienia, w wyniku którego wszystkie narody świata uznają Torę Izraela, jak powiedziano: „i ziemia napełni się poznaniem”. Przykładem jest wyjście z Egiptu, gdy z góry było zagwarantowane, że faraon również uzna prawdę Stwórcy i Jego przykazania, pozwalając synom Izraela wyjść z Egiptu.
Wybawienie poprzez ujawnienie kabały narodom świata
Powiedziano zatem, że każdy z narodów będzie trzymał się Żyda, który poprowadzi go do świętej ziemi. Nie wystarczy, aby [synowie Izraela] wyszli [z Egiptu] sami. Zrozum jednak, skąd narody świata wezmą takie poznanie i pragnienie. Wiedz, że stanie się to dzięki rozpowszechnieniu prawdziwej mądrości, aby mogły ujrzeć prawdziwego Stwórcę i prawdziwą Torę.
Rozpowszechnienie nauki Kabały na całym świecie
Rozpowszechnianie tej mądrości wśród mas nazywa się „Szofar”, podobnie jak szofar – róg barani, którego dźwięk rozchodzi się na duże odległości. Tak samo echo tej mądrości będzie rozchodzić się po całym świecie, aż nawet narody usłyszą i uznają, że w Izraelu znajduje się mądrość Stwórcy.
Ujawnienie Kabały wszystkim narodom – to objawienie Elijahu
Ta rola została powierzona prorokowi Elijahu, ponieważ ujawnienie tajemnic Tory zawsze nazywa się „objawieniem Elijahu”. Mędrcy powiedzieli na ten temat: „Będzie spoczywać, aż przyjdzie Elijahu” oraz „Prorok Elijahu rozwiąże pytania i problemy”. Dlatego powiedziano, że trzy dni (znana aluzja) przed przyjściem Mesjasza Elijahu przejdzie po szczytach gór i zadmie w wielki róg.
Ujawnienie Kabały wszystkim narodom – warunek pełnego wybawienia
Zrozum tą aluzję. „Szofar” oznacza nic innego, jak ujawnienie tajemnej mądrości w szerokich masach, co jest wstępnym i nieodzownym warunkiem pełnego wybawienia.
Dowodem na to są księgi, które już ujawniłem, zawierające tę mądrość. Wiedza najwyższej wagi została w nich odsłonięta przed wszystkimi, jak szata – prawdziwe świadectwo, że stoimy na progu wybawienia. Dźwięk wielkiego szofaru już się rozlega, choć nie rozprzestrzenia się jeszcze daleko, bo rozbrzmiewa jako „głos cienkiej ciszy”. Wszystko, co wielkie, musi zaczynać się od małego, a potężny głos nie zabrzmi, jeśli nie poprzedzi go cicha nuta. Dlatego szofar brzmi coraz głośniej.
Kto, jak nie ja, może wiedzieć, że nie jestem godzien być choćby posłańcem głoszącym objawienie takich tajemnic, nie mówiąc już o zrozumieniu ich do samych korzeni. Dlaczego więc Stwórca uczynił to dla mnie? Tylko dlatego, że pokolenie jest tego godne, ponieważ jest to ostatnie pokolenie, stojące na progu pełnego wybawienia i zasługujące na pierwsze dźwięki szofaru Mesjasza, którego istotą jest ujawnienie tego, co ukryte.
[1] Miszlej 30:23.