459) I powiedział Rabbi Jehuda (wa-amar Rabbi Jehuda): Co oznacza to, co jest napisane (maj dikhtiw) „Czyż nie, jeśli dobrze uczynisz, zostaniesz wyniesiony, a jeśli nie uczynisz dobrze, u wejścia czyha grzech” (halo im tejtiw seet, we-im lo tejtiw la-petach chattat rowec)? Lecz oto tak powiedział (ela hachej ka-amar): „Czyż nie, jeśli poprawisz swoje czyny, będziesz wyniesiony” (halo im tejtiw owodach seet). Czym jest „wyniesienie” (maj seet)? Tak jak jest napisane (ke-dikhtiw) „większa godność” (jeter seet), ponieważ pierworodny ma większą cześć we wszystkim (de-ha buchra szibcha it leih be-chola tadir), i to zależy od jego czynów (we-talja be-owodohej). Dlatego (we-al da) „jeśli dobrze uczynisz, zostaniesz wyniesiony” (im tejtiw seet), a jeśli nie uczynisz dobrze, u drzwi czyha grzech (we-im lo tejtiw la-petach chattat rowec).
Sulam
459) „I powiedział Stwórca do Kaina: „Dlaczego jesteś rozgniewany i dlaczego obniżyło się twoje oblicze? Przecież jeśli się poprawisz, będziesz godny. A jeśli się nie poprawisz, to u wejścia leży grzech”[1] – to znaczy, Stwórca powiedział mu, że jeśli poprawi swoje czyny, „to będzie godny”. „Będziesz godny” – jak powiedziano o Reuwenie, pierworodnym Jaakowa: „Reuwen, pierworodny ty mój, siła moja i początek mojej mocy, nadmiar godności”[2]. Ponieważ godność zawsze ma przewagę i wyższość we wszystkim, i zależy od jego czynów. I dlatego powiedział mu Stwórca: „Jeśli się poprawisz, będziesz godny. A jeśli się nie poprawisz, to u wejścia leży grzech”614.
460) Co oznacza „u drzwi” (maj la-petach)? To jest brama wyższa (da pichtcha de-leela), z której wychodzą sądy (de-minej nafkin dinin) na złe czyny świata (al owodin biszin de-alma). „Brama” (petach), tak jak jest napisane (ke-deamar): „Otwórzcie mi bramy sprawiedliwości” (pitchu li szarej cedek). I u tej bramy (u-leha-hu petach) „grzech czyha” (chattat rowec), to jest anioł śmierci (da malach ha-mawet), i on jest gotowy, by cię ukarać (we-hu zamin le-itpera minach).
Sulam
460) „U wejścia leży grzech”614. „U wejścia” – oznacza wyższe wejście, z którego wychodzą wyroki sądu dotyczące złych czynów żyjących na świecie. Wejście oznacza, jak powiedziano: „Otwórzcie mi bramy sprawiedliwości”[3] – to znaczy, bramy Malchut, nazywanej sprawiedliwością. I przy tym wejściu Malchut „leży grzech”614, a jest to anioł śmierci, który w przyszłości zażąda rachunku od ciebie.
461) Przyjdź i zobacz (ta chaze), w Nowy Rok został stworzony Adam (be-rosh ha-szana itjelid Adam), w Nowy Rok, rzeczywiście (be-rosh ha-szana, wadaj), tajemnica wyższa i niższa (raza le-eila we-tata), Nowy Rok wyższy (R”H le-eila), Nowy Rok niższy (R”H le-tata). W Nowy Rok bezpłodne zostały zapamiętane (be-rosh ha-szana akarot nifkadu). Skąd to wiemy (menalan) że było to w Nowy Rok (di-be-rosz ha-szana hawa), ponieważ jest napisane (di-ketiw): „I Stwórca wspomniał na Sarę” (wa-HaWaJa pakad et Sara), „I Stwórca” – dokładnie (wa-HaWaJa dajka), to jest Nowy Rok (da rosz ha-szana). I ponieważ Adam wyszedł z Nowego Roku (u-be-gin de-nafik Adam me-rosh ha-szana), wyszedł na sąd (nafik be-dina), i świat stoi w sądzie (we-alma kajma be-dina), i dlatego (u-be-ginei kach) „u drzwi” (la-petach) rzeczywiście (wadaj) „grzech czyha” (chattat rowec), aby się na tobie zemścić (be-gin le-itpera minach), i „do ciebie jego pragnienie” (we-eleicha teszukato), aż do czasu, gdy go zwyciężysz (ad de-tisztecce).
Sulam
461) Na początku roku narodził się Adam, w wyższej i niższej właściwości – we właściwości ZoN, nazywanej „wyższy Adam”, i we właściwości „niższy Adam”. I jest początek roku na górze, tzn. ZoN, kiedy znajdują się w stanie sądu. I jest początek roku na dole, tzn. początek roku, który nastąpił w szóstym dniu stworzenia świata, kiedy został stworzony niższy Adam. Stąd staje się jasne, że Adam został stworzony we właściwości sądu, ponieważ został stworzony na początku roku na dole, wynikającym z właściwości odpowiadającej mu na górze, z wyższego początku roku, tzn. z ZoN w stanie sądu.
W początku roku wspomina się niepłodne. Skąd wiadomo, że dzieje się to na początku roku? Ponieważ powiedziano: „I wspomniał Stwórca (we-AWAJa) Sarę”[4]. „I Stwórca (we-AWAJa)” wskazuje na to, że wspomnienie miało miejsce na początku roku. Ponieważ w każdym miejscu, gdzie powiedziano: „I Stwórca (we-AWAJa)” – oznacza to Zeir Anpina i miejsce jego sądu, co wskazuje na wyższy początek roku. I ponieważ Adam narodził się na początku roku, narodził się we właściwości sądu. I świat wtedy znajduje się w sądzie. Właśnie dlatego „u wejścia leży grzech”614, tzn. anioł śmierci – aby rozliczyć cię. Jak powiedziano: „Ku tobie jego pragnienie”614, tzn. anioła śmierci, aby ukarać cię aż do całkowitego zniszczenia.
462) „I ty będziesz nad nim panował” (we-ata timszol bo), to jest tajemnica (raza hu), ponieważ jest napisane: „I ty ożywiasz wszystkich” (di-ketiw we-ata mechaje et kullam). Stąd powiedzieli (mi-kan amaru), że Święty, błogosławiony niech będzie (la szalit Kadosz Baruch Hu), nie panuje inaczej jak w czasie, gdy występek grzeszników świata zostanie powstrzymany (ela be-zimna de-jisztecun chajwei alma). I dlatego (we-al da), skoro Anioł Śmierci zostaje powstrzymany (keiwan de-Malach ha-Mawet jeszecei lon), wtedy Święty, błogosławiony niech będzie (Kadosz Baruch Hu) panuje nad nim (szalit aloi), aby nie wyszedł, aby zniszczyć świat (de-la jipoq le-abasza alma), jak jest napisane: „I ty będziesz nad nim panował” (di-ketiw we-ata timszol bo), „i ty” – dokładnie (we-ata dajka).
Sulam
462) „U wejścia leży grzech, i ku tobie jego pragnienie, i ty będziesz panować nad nim”614. Jak powiedziano: „I Ty dajesz im wszystkim życie”19, tzn. Malchut, nazywana „Ty”, daje życie wszystkiemu, nawet klipot. I dlatego powiedziano, że Stwórca nie panuje, tzn. Jego władza nie objawia się, tylko w godzinie, gdy zostaną zniszczeni grzesznicy świata. Dlatego po tym, jak anioł śmierci ich unicestwi, będzie nad nim panować Stwórca i nie pozwoli mu czynić zła światu, ponieważ powiedziano: „i ty” – tzn. Malchut, „będziesz panować nad nim”614.
Innymi słowy, Malchut będzie panować nad aniołem śmierci po tym, jak dokona sądu nad grzesznikami, i nie pozwoli mu więcej szkodzić mieszkańcom świata. Słowo „i ty” w wersie „i ty będziesz panować nad nim”614 – to imię Malchut.
463) Rabi Icchak powiedział: „W dymie podziału znajduje się pułapka” (Amar Rabi Icchak, be-kutra de-falga kefsira szchich). Rabi Jehuda powiedział: „A ty będziesz nad nim panował poprzez pokutę” (Rabi Jehuda amar, we-ata timszol bo be-tijuwta).
Sulam
463) I to panowanie opiera się na związku przeciwstawnych stron, aby je rozsądzić i przeprowadzić sąd. „I ty będziesz panować nad nim”614 – tzn. Malchut objawia swoje panowanie poprzez anioła śmierci, ponieważ to on karze grzeszników. Jeszcze jedno znaczenie wersetu „i ty będziesz panować nad nim”614 – poprzez powrót. Jeśli on dokona powrotu, to będzie panować nad złym początkiem i aniołem śmierci.
[1] Tora, Bereszit, 4:6-7. „I powiedział Stwórca do Kaina: ‘Czemu ci smutno i czemu oblicze twoje posmutniało? Jeśli będziesz czynił dobro, czyż nie zostaniesz wyniesiony? A jeśli nie będziesz czynił dobra, to u wejścia grzech leży.’”
[2] Tora, Bereszit, 49:3. „Reuwenie, ty jesteś moim pierworodnym, moją siłą i początkiem mojej potęgi, wyższy godnością i wyższy mocą.”
[3] Pisma, Psalmy, 118:19. „Otwórzcie mi bramy sprawiedliwości, wejdę w nie i podziękuję Stwórcy.”
[4] Tora, Bereszit, 21:1. „I Stwórca wspomniał Sarę, tak jak powiedział, i uczynił Stwórca Sarze to, co obiecał.”