Usłyszałem w Uszpizin de Josef
Powiedziano: „I weźcie sobie owoc cytrusowego drzewa…” (Emor 23:40). Sprawiedliwy nazywa się „drzewo, dające owoce”. I w tym jest cała różnica pomiędzy świętością a sitra achra, o której mówi się: „Obcy bóg niepłodny i nie przynosi plonów”. Wtedy jak sprawiedliwy nazywa się „cytrusem”, dlatego że jego drzewo przynosi plony (owoce) cały rok.
I dlatego napisano o Josefie, że „zaopatrywał w produkty wszystkie narody”. Czyli on żywił wszystkich owocami, które były u niego, a oni nie mieli owoców. I od tego każdy odczuwał swój stan – z jakiej strony on: z dobrej czy z sitra achra. Dlatego powiedziano, że Josef „karmił wszystkich chlebem według liczby dzieci”.
„Dziećmi” (taf) nazywa się poziom Ga’R, w tajemnicy powiedzianego: „I niech będą oni kształtem (totafot) między oczami twoimi”[1], co oznacza tfilin głowy. Dlatego nazywa się Josef synem starych rodziców, mądrym synem. I w tym sedno słów: „Gdyż dla podtrzymania życia (mehija) ja jestem posłany”, co oznacza moach – haja, czyli poziom Ga’R.
I o tym napisano: „Ja zaś daję ci więcej od braci twoich – jeden udział (Szechem), który odebrałem Ja z rąk Emoreja mieczem Moim i łukiem Moim”[2] (synowie jego otrzymali dwie części, a „udział” oznacza jedną część ponad to, jak tłumaczy Raszi). Czyli przyjął za pomocą swoich synów (a synami nazywają się owoce) i oddał Josefowi. I dlatego powiedziano o Saulu: „O głowę wyżej (mi-szhemo) był on od całego narodu”[3], co oznacza: „Masz ubranie – ty i jesteś naszą głową”[4].
Dlatego powiedziano: „Dlaczego przychodzą dzieci? Dlatego, żeby wynagrodzić tych, kto porodził je”. I zapytał: „A po co im mądrość? Przecież głównym jest nie rozumowanie, lecz działanie”. I odpowiedział: „Dlatego, żeby wynagrodzić tych, kto porodził je” – czyli mądrość przychodzi za cenę działania.
Co dotyczy sporu między Saulem i Dawidem, to w Saulu nie było ani jednego braku, dlatego jak „minął rok po jego wstąpieniu na tron”[5], nie było potrzeby dalszego przedłużania jego królestwa, ponieważ zakończył on wszystko w krótkim czasie. Dawid zaś powinien był panować czterdzieści lat. Dawid był z kolana Jehudy, syna Lei – „ukrytego świata”. Wtedy jak Saul był z kolana Benjamina, syna Racheli – „otwartego świata”, i dlatego był przeciwstawny do Dawida. Oto dlaczego powiedział Dawid: „Ja chcę świata”[6], czyli moje zdobycze przeznaczone dla wszystkich i ja kocham wszystkich – „a oni prowadzą do wojny”[7].
A także Awiszalom był przeciwstawny do Dawida. I w tym jest sedno grzechu, którego dokonał Jerowoam syn Nawata, kiedy Stwórca uchwycił go za poły ubrania i zawołał: „Ja i ty, i syn Iszaja (czyli Dawid) będziemy spacerować w Rajskim Ogrodzie”. A on zapytał: „Kto będzie iść na czele?” Odpowiedział mu Stwórca: „Syn Iszaja będzie na czele”. I wtedy on odpowiedział: „Nie chcę!”
A rzecz w tym, że zgodnie z porządkiem stopni najpierw idzie „ukryty świat”, a następnie „otwarty świat”. I w tym jest sens powiedzianego: „Jest u mnie wszystko” (jak powiedział Jakow, Bereszit 33:11) i „Jest u mnie wiele” (jak powiedział Ejsaw, Bereszit 33:9). Dlatego że „wiele” oznacza poziom Ga’R, a „wszystko” oznacza Wa’K. I o tym napisano: „Jak zaś podniesie się Jakow? Przecież mały on!” (Prorocy, Amos 7:2). Dlatego Jakow odebrał Ejsawowi pierworództwo, i potem otrzymał „wszystko”, posiadając także poziom Ga’R, co przyszło do niego przez Josefa, jak napisano „i karmił wszystkich Josef”.
I dlatego powiedziano o Lei, że była „nienawistna”, przecież od niej wynika cała nienawiść i spory, panujące wśród „uczniów mędrców”, czyli kabalistów. I w tym jest sedno sporu Szamaja i Gilela. A w sumie, dwie te gałęzie połączą się, czyli kolano Josefa i kolano Jehudy. I dlatego powiedział Jehuda Josefowi: „Pozwól, Panie mój” (to zaś oznacza: „we mnie Pan mój”), po czym pojawia się związek Jehudy i Josefa. Ale Jehuda powinien być na czele.
Dlatego święty Ari, który był Masziahem, synem Josefa, mógł otworzyć tak wiele mądrości, przecież posiadał pozwolenie od „otwartego świata”. A spór ten trwa jeszcze od tych czasów, kiedy „tłoczyli się synowie w łonie jej” (Mowa jest o Ejsawie, Jakowie i ich matce Riwce – Bereszit 25:22), przecież Ejsaw otrzymał piękne odzienia, które były u Riwki.
[1] Dewarim 6:8
[2] Bereszit 48:22
[3] Prorocy, Szmuel 1, 9:2
[4] Prorocy, Izajasz, 3:6
[5] Prorocy, Szmuel 1, 13:1
[6] Psalm 120:7
[7] Psalm 120:7