78) Zanim przyszedł Adam Riszon, przed stworzeniem świata, znajdowały się Z’A i Nukwa w stanie achor be achor, i dlatego wszystkie światy razem również znajdowały się w stanie achor be achor, w tajemnicy Asija, która znajduje się w stanie achor be achor. Dlatego 39 rodzajów prac – w tajemnicy Asija, ponieważ tam jest to działanie. I wszystkie były w postaci achor be achor.
* Ec Chaim, cz.2, Wrota powstania ABE’A, w.42, środek rozdz.5
Or paszut
78) Zanim przyszedł Adam Riszon, wszystkie światy razem również znajdowały się w stanie achor be achor, w tajemnicy Asija. Właściwość od haze i niżej każdego parcufa nazywa się „Asija”. I to z tego powodu, że od Nekudim i dalej w każdym parcufie jest tylko NaRa’N (p.16). I dlatego wychodzi, że: rosz – określa się jako Bria i neszama, HaGa’T – jako Jecira i ruach, TaNH’I – od haze i w dół, jako Asija i nefesz. A pojęcie achor be achor oznacza, że jest tam sąd (din), i one naprawiają się droga ukrycia, jak napisano w Pismach: „achoraim bojta”[1]. O tym powiedziano, że zanim był stworzony Adam Riszon, nie mogła jeszcze Asija oczyścić się od tych dinim. Dlatego że chociaż świecenie neszama uważane jest za Ga’R, i u zewnętrznych nie ma żadnej władzy w świeceniu Ga’R, razem z tym, te Ga’R nazywane „neszama”, naprawiają w parcufie tylko jego HaBa’D HaGa’T do haze, które są Bria i Jecira. Lecz (w miejscu) od jego haze i niżej, które nazywa się „Asija”, on nie może otrzymać właściwości Ga’R od światła neszama, i pozostaje póki co w stanie achor be achor w tajemnicy achoraim bojta, ponieważ one naprawiają się tylko w mochin de-haja z powodów wyjaśnionych niżej.
I należy wiedzieć, co napisano w Ec Chaim wrota 39, rozdz.2, i w Przedmowie wrót 2, cz.3, rozdz.9. Na każdym poziomie są dwa iburim. Pierwszy ibur powstaje bez wzniesienia Ma’N od strony niższego, a tylko za pomocą „salek be-reuta (podniesienia w życzeniu)”. To oznacza, że wyższy ze swojej strony wznosi do siebie Ma’N swojego niższego i naprawia go w postaci ibura bez żadnej pomocy ze strony niższego, w tajemnicy napisanego: „I nie było człowieka, żeby uprawiać ziemię”[2]. Dlatego że w pierwszym iburze jeszcze nie ma istnienia niższego, który mógłby podtrzymać wzniesienie swego Ma’N z BE’A. Ale drugi ibur odbywa się tylko dzięki wzniesieniu Ma’N siłami samego niższego. Dlatego że po tym jak u niższego jest stan katnut, on może samodzielnie wyjaśnić Ma’N z BE’A i wznieść się do wyższego w postaci ibur bet. Patrz tam. I znaczenie tego zostało wyjaśnione w Talmudzie dziesięciu sfirot w części 8.
I tak Adam Riszon jest właściwością niższego i synem Zo’N. I to w czasie, kiedy Zo’N otrzymali neszama de-haja, co nazywa się trzecim stanem z siedmiu stanów, jak napisano w Ec Chaim, w.36, rozdz.1, wtedy oni wznoszą Ma’N Adam Riszona do siebie w tajemnicy salik be-reuta. A dokładnie bez żadnej pomocy od strony Adam Riszona, dlatego że nie było u niego wtedy własnego istnienia, żeby mógł uczestniczyć w tym, lecz Zo’N sami wznieśli go i naprawili w pierwszym iburze katnuta. A po tym, jak on urodził się, wtedy własnymi siłami wzniósł Ma’N z BE’A, i wzniósł się w Ma’N do Zo’N. Oni wtedy obracają się w stan panim be panim, jak pisze Ari dalej. Czyli dzięki jego Ma’N Zo’N przyciągają mochin de-haja – przecież nie może być stanu panim be panim inaczej, jak tylko za pomocą mochin de-haja.
W ten sposób Adam Riszon urodził się od Zo’N w tym czasie, kiedy były u nich tylko mochin neszama de-haja. Te mochin nie są wystarczające, żeby być Ga’R dla właściwości od haze parcufa i niżej, nazywanych „Asija”, i wtedy ta właściwość od haze i niżej okazuje się stanie achor be achor. A następnie, kiedy (Adam Riszon) urodził się i dzięki jenika (skarmianiu) osiągnął swój stan katnut w doskonałości, wtedy on „kopie, usuwa kamienie i ogradza winnicę”, jak napisał Ari dalej. To oznacza, że on wzniósł Ma’N dla swojego ibura de-mochin, i wtedy przyciągają Zo’N mochin de-haja, które obraca ich panim be panim. I o tym powiedziano: „Zanim przyszedł Adam Riszon, wszystkie światy znajdowały się w stanie achor be achor, w tajemnicy Asija.” Czyli bez względu na to, że u nich już były Ga’R od strony neszama de-haja, jednak we właściwości Asija, czyli od haze i niżej Zo’N, co nazywa się „Asija”, świecenie Ga’R absolutnie nie przynosi żadnej korzyści, ponieważ oni potrzebują wyłącznie świecenia haja de-haja. I dlatego Asija de-Zo’N znajdują się w stanie achor be achor. I tak samo jest na wszystkich poziomach.
79) A potem przyszedł Adam Riszon i naprawił światy za pomocą swojej modlitwy, jak powiedziano „uprawiał go i doglądał”[3]. I tak do jego przyjścia, sześć dni pracy, będących achor be-achor, było w tajemnicy 39 rodzajów pracy. I wtedy on nazywany wyższe oddzielenie, i Zо’N powróciły do stanu panim be panim, i osiągnęły dzień soboty (mochin de-szabat). I dlatego było zabronione czynić wszystkie 39 prac w szabat, dlatego że może to doprowadzić wszystkie światy do stanu achor be achor, jak to było na początku.
80) I przyczyna tego, że na początku wszystkie światy były w stanie achor be achor, jest w tym, że jeszcze nie były naprawione Ga’R de-Nekudim. A światło schodzi w Za’T, i one nie mogły wytrzymać takiego światła i zmarły. I o tym powiedziano: „A to są królowie…”[4]. A kiedy Ga’R zostały ustawione w postaci parcufa, zmniejszyło się światło i mógł Z’A wytrzymać je. Jak wyjaśniliśmy: zmniejszenie – przyczyną naprawienia otrzymujących. Lecz z tych melachim, i z tych odpadów, powstały klipot.
Or paszut
80) Achor be achor, jest w tym, że jeszcze nie były naprawione Ga’R de-Nekudim. I one nie mogły wytrzymać takiego światła i zmarły. Jednak klipot itd. Wyjaśnienie. W wyniku C’B de-A’K malchut mesajemet wzniosła się do biny de-guf, a malchut mizdaweget – w binę de-rosz, która nazywa się nikwej ejnaim, jak powiedziano wyżej w p.26, i wyszło przez ejnaim światło na poziomie dziesięciu sfirot Nekudim. Wtedy wyszedł tam poziom tylko Wa’K bez Ga’R. I dlatego wyszli Aw’I de-Nekudim w stanie achor be achor. Gdyż na poziomie pozostały tylko dwie sfiry: galgalta i ejnaim, czyli keter i hochma, gdzie światło ruach obłacza się w keter, a światło nefesz w ejnaim, zgodnie z odwrotna zależnością pomiędzy światłami i kelim.
Jednak później, dzięki wzniesieniu Ma’N z TaNH’I de-A’K do A’B-Sa’G de-A’K, wyszło nowe światło i przedłużyło Ga’R de-Nekudim na poziom keter, co nazywa się istaklut ejnaim de-Aw’I (patrzenie w oczy) jeden drugiemu. I o tych Ga’R istaklut ejnaim Aw’I mówi tu Ari, że one nie były naprawione, i dlatego, kiedy z nich opuszcza się światło w Za’T de-Nekudim, one (Za’T) rozbiły się i zmarły. Ale w świecie naprawienia te Ga’R są naprawione i dlatego Za’T mogą istnieć.
I ta okoliczność – jest to osnowa osnów, i należy dokładnie zrozumieć, czego brakowało w Ga’R w czasie Nekudim, i co dokładnie zostało naprawione podczas naprawienia.
I na początku trzeba zrozumieć, jak wychodzą te Ga’R ponownie po wzniesieniu niższej hej w ejnaim i oddzieleniu biny i Zo’N od poziomu, na którym pozostaje tylko keter i hochma, mogący przyjąć jedynie nefesz i ruach. I skąd oni ponownie otrzymali pięć kelim, które były gotowe otrzymać cały NaRaNHa’J? A rzecz w tym, że C’B odbył się tylko w parcufie Sa’G de-A’K, a wiadomo, że każdy masach działa tylko od miejsca jego wyjścia i niżej, lecz on w żaden sposób nie działa powyżej miejsca swojego wyjścia. I wychodzi, że w A’B de-A’K nie ma żadnej siły u masachu C’B, by on jakkolwiek zmniejszył tam świecenie.
Dlatego, kiedy był wzniesiony Ma’N z TaNH’I de-A’K do A’B-Sa’G de-A’K i wyszło nowe światło z A’B de-A’K, to światło opuszcza się w Ga’R de-Nekudim i ponownie opuszcza podniesioną w ejnaim niższą hej na jej poprzednie miejsce w pe, będące miejscem malchut C’A, kiedy to ona znajduje się w A’B de-A’K. I wychodzi, że te AHa’P, które upadły z Ga’R de-Nekudim, teraz ponownie powracają na poziom, jak było do C’B. A ponieważ teraz jest pięć kelim w Ga’R de-Nekudim, powrócili Aw’I w stan panim be panim, uczynili ziwug i wyprowadzili poziom keter w postaci „istaklut ejnaim”.
I wychodzi, że po tym, jak to światło poziomu keter Ga’R de-Nekudim rozprzestrzeniło się i opuściło się w Za’T de-Nekudim, to również malchut mesajemet, znajdująca się w miejscu ich haze, ponownie opuściła się w nich na miejsce sijum raglaim de-A’K, jak to było do C’B. Dlatego rozprzestrzenili się Za’T w BE’A, i oni ponownie przyłączyli te trzy kategorie kelim de-achor, które były oddzielone od nich za pośrednictwem C’B. A ponieważ one przeszły poprzez granicę C’B, zostały rozbite i zmarły, dlatego że zamykająca niższa hej, która stoi w parsie, odcięła od nich or elion. I nie tylko trzy kelim de-achor, które były pod parsą i zostały rozbite, ale nawet kelim panim, czyli HaBa’D HaGa’T do haze, które znajdują się nad parsą, one również rozbiły się i zmarły, ponieważ one połączyły się z kelim de-achor w jeden parcuf i na jednym poziomie, jak to opisano wyżej[5].
Jak powiedziano: „Dlatego że dopóki nie są naprawione Ga’R. Lecz światło opuszcza się w Za’T, i one nie mogły wytrzymać go i zmarły.” Dlatego że te wychodzące od ziwuga A’B-Sa’G Ga’R z natury swojej likwidują granicę C’B i ponownie łączą się razem z biną i Zo’N, które były oddzielone za pośrednictwem C’B. I dlatego one rozprzestrzeniły się do BE’A z powodu tego wielkiego światła A’B de-A’K. Lecz nie mogły go wytrzymać, dlatego że reszimo zamykającej niższej hej pozostało w parsie i zatrzymuje or elion, żeby nie rozprzestrzeniło się od niej i dalej. I dlatego odeszło od nich or elion i one zmarły.
I z tego powodu odbyło się naprawienie w rosz de-Atik de-Acilut, ponieważ niższa hej C’A jest ukryta tam. On (Atik) stworzył A’A w dziewięciu pierwszych bez malchut i A’A kończy się tylko na jesod, dlatego że jego malchut ukryta w RADLA, czyli w rosz de-Atik, jak powiedziano wyżej (p.45). I na skutek tego wychodzi, że w czasie, kiedy świecenie A’B de-A’K rozprzestrzenia się dla opuszczenia niższej hej w ejnaim w malchut i wyprowadza Ga’R w parcufim Acilut, to niższa hej nie opuszcza się w malchut C’A, jak to miało miejsce w Ga’R de-Nekudim, a opuszcza się tylko w jesod, ponieważ niższa hej C’A już ukryta w RADLA. I dzięki temu pozostaje granica C’A, i Za’T mogą otrzymać światło Ga’R, gdyż one już naprawione, żeby nie rozprzestrzenić się w BE’A, jak odbyło się to w Za’T de-Nekudim.
Z tych melachim, i z tych odpadów, powstały klipot. Gdyż to naprawienie, które odbyło się w Ga’R de-Acilut, kiedy malchut C’A była ukryta w RADLA, doprowadziło do tego, że poziom Aw’I, który wyszedł w Nekudim, nie może wyjść ponownie w Acilut, a Za’T nie będą mogły rozprzestrzenić się w BE’A. I dlatego pozostają te trzy kategorie achor melachim w stanie, w którym nie mogą otrzymać żadnego świecenia poprzez mochin Acilut. I one nie mogą zostać wyjaśnione do gmar tikun, dopóki nie otworzy się malchut ukryta w RADLA w tajemnicy „kamień węgielny”. Dlatego one pozostają w klipot, kusząc do grzechu dusze i zachęcając je, aby ponownie przyciągnęły do siebie świecenie Acilut, jak to było w czasie melachim de-Nekudim. I to opisano niżej.
81) A kiedy były ustawione Aw’I, opuściły się dinim w dół, w Zo’N. A kiedy były ustawione Zo’N, zobaczył Stwórca, że jeżeli będą one ustawione w stanie panim be panim, w ich achoraim będą utrzymywać się klipot i dinim, ponieważ oni sami – dinim, zwłaszcza znajdując się z dołu. Dlatego ustawił ich w stanie achor be achor, dzięki temu klipot nie mogą przylepić się tam. Przecież nie ma konieczności chronić, aby klipot nie przylepiły się do panim, i oczywiście nie ma tam u nich żadnego utrzymania. A następnie, kiedy przyszedł Adam Riszon i naprawił swoje działania, a za pomocą naprawienia swoich działań „ogrodził winnicę, odciął przyczepione tam kolce, i odciął stąd wszystkie klipot”, wtedy one (Zo’N) powrócili panim be panim. Jednak Adam Riszon był w stanie naprawić wyłącznie wyższe światy, lecz świat Asija, który całkowicie jest zanurzony w klipot, nie został naprawiony, i pozostał ten świat w stanie achor be achor.
Or paszut
81) A kiedy były ustawione Aw’I, opuściły się dinim w dół, w Zo’N. Dlatego że na początku dinim masachu C’B były właściwością niższej „hej” w słowach „stworzenie ich (הבראם)” w pe i garon de-A’A, będącego pierwszym parcufem, który był naprawiony za pomocą małej litery hej, ustawionej w RADLA. I dlatego w rosz A’A pozostaje wyłącznie keter i hochma, a bina i Zo’N wyszły z jego rosz na zewnątrz, dlatego że masach C’B był ustawiony w malchut de-hochma we właściwości nikwej ejnaim. I wychodzi, że garon de-A’A jest to jego bina, będąca Wa’K bez rosz. A następnie, kiedy wyszły Aw’I de-Acilut i obłóczyły się na garon i HaGa’T de-A’A do haze na poziomie Sa’G – a jest to kategoria Ga’R i neszama – wtedy garon i HaGa’T de-A’A również stały się właściwością rosz, lecz na poziomie światła neszama. I wtedy opuściły się dinim, będące masachem C’B w pe de-A’A, pod ukończenie poziomu Aw’I, znajdującego się w haze de-A’A. A stąd i niżej znajduje się miejsce Zo’N, czyli Zo’N de-Aw’I i ogólne Zo’N Aciluta. I o tym powiedziano: „A kiedy były ustawione Aw’I, opuściły się dinim w dół, w Zo’N”, gdyż teraz masach znajduje się nad Zo’N i skraca je do poziomu Wa’K bez rosz.
A kiedy były ustawione Zo’N. Dlatego ustawił ich w stanie achor be achor. Czyli po tym, jak były ustawione Zo’N w tych mochin de-Sa’G Aw’I, i osiągnęli tam również mochin de-Ga’R światła neszama. I te mochin świecą w Zo’N tylko do haze, podobnie jak w A’A. Jednak od haze Zo’N i niżej oni nie mogą otrzymać Ga’R od tych mochin de-neszama, i dlatego mogą tam przylepić się klipot od haze Zo’N i niżej. Dlatego byli ustawieni tam w stanie achor be achor w tajemnicy achoraim bojta, a ich panim otwarte na zewnątrz.
I należy wiedzieć, że ten masach C’B odpycha binę i Zo’N de-rosz na zewnątrz z rosz w Wa’K, a binę i Zo’N de-guf odpycha w dół pod parsę. Lecz nie mówi się tu o Ga’R de-bina, a tylko o Zo’N de-bina, gdyż nie ma masachu i siły skrócenia, które by panowały nad Ga’R de-bina z tego powodu, że Ga’R de-bina według swojej natury są to ukryte hasadim, które nigdy nie przyjmują światła hochma, jak powiedziano: „Ponieważ pragnie dobrych uczynków On”[6], jak napisano w Ec Chaim we Wrotach mati we-lo mati. I wiadomo, że cimcum dotyczy wyłącznie światła hochma i zupełnie nie dotyczy światła hasadim. Tymczasem całe naprawienie Zo’N osiąga się wyłącznie świeceniem hochma, zgodnie z naturą Zo’N prostego światła (or jaszar), jak napisano w Talmudzie dziesięciu sfirot cz.1, rozdz.1, OP, p.50. Dlatego tylko nad Zo’N panuje siła masachu C’B, wypychając je zarówno z dziesięciu sfirot de-rosz, jak również z dziesięciu sfirot de-guf.
Jednak w tym czasie, kiedy bina zobowiązana napełnić Zo’N świeceniem hochma, ona również powinna otrzymać hochmę, żeby było co oddać dla Zo’N. I w tym stanie masach C’B panuje również i nad biną, ponieważ w czasie, kiedy malchut de-rosz znajduje się powyżej niej, ona nie może nic otrzymać od hochmy. Lecz to nie dotyczy samej biny, a tylko jej części Zo’N, czyli korzenia Zo’N, dlatego że korzenie Zo’N w binie są nazywane Zo’N de-bina. W ten sposób również w czasie, kiedy bina przyjmuje hochmę ze względu na Zo’N, to czyni nie jej Ga’R, a jej Zo’N. I to jest tajemnica podzielenia biny na dwa parcufim: jej Ga’R, który nigdy nie otrzymują hochmy, są nazywane wyższe Aw’I, a Zo’N w niej, które powracają, żeby otrzymać hochmę ze względu na Zo’N, nazywają się ISZSu’T.
I z tego należy zrozumieć istotę opuszczenia sądów (dinim) z pe i garon de-A’A w jego haze w czasie, kiedy były tam ustawione Aw’I, jak napisano wyżej. Dlatego że po tym, jak one ustawiły się tam od garon i niżej do haze na poziomie Aw’I, będących kategorią Ga’R de-bina, nad którymi nie może panować żaden cimcum i masach, wówczas uważa się, że masach stojący w pe de-A’A opuścił się teraz w dół, poniżej Aw’I, w miejsce haze. Lecz od haze i do tabura, gdzie znajdują się ISZSu’T, masach panuje nad nimi, ponieważ one są korzeniami Zo’N, i powinny otrzymywać hochmę ze względu na Zo’N, a tym bardziej nad Zo’N.
I zostało wyjaśnione, że dzięki mochin de-neszama naprawienie zachodzi tylko w A’A i Aw’I do haze. A od haze A’A i Aw’I i niżej ich naprawienie możliwe wyłącznie za pomocą mochin de-haja, które opuszczają masach C’B z nikwej ejnaim w jesod malchut C’A, jak napisano wyżej (p.80). I wtedy świecenie Ga’R de-haja sięga również miejsca od haze i niżej A’A i Aw’I.
To również odbywa się i w samych Zo’N. Dlatego że w czasie, kiedy oni osiągnęli mochin de-neszama, one nie są wystarczające dla właściwości od haze i niżej, dlatego że od haze i niżej dla nich niezbędne jest świecenie hochma. Przecież Zo’N również składają się z dziesięciu sfirot: do haze jest włączanie w ich Ga’R, i dlatego mogą one naprawić się tam za pomocą mochin de-neszama, jak i Aw’I, ale od haze i niżej – tam właściwość samych Zo’N, i oni potrzebują świecenia hochma, które nazywa się mochin de-haja. I o tym powiedziano: „jeżeli będą oni ustawieni w stanie panim be panim, w ich achoraim będą utrzymywać się klipot i dinim”, dlatego że w achoraim, które znajdują się od haze i w dół, tam gdzie znajduje się kategoria Zo’N de-Zo’N, oni nie otrzymują żadnego naprawienie za pomocą mochin de-neszama. I dlatego oni naprawiają się achor be achor, czyli naprawiają się od świecenia ukrytych hasadim, podobnie do świecenia HaGa’T, i wtedy w nich ukryte właściwości NeH’I, żeby nie mogły obudzić się i przyciągnąć świecenie hochmy zgodnie ze swoją naturą. To tajemnica achoraim bojta: kiedy poziom ich NeH’I ukryty wewnątrz nich i nie ma u nich siły przyciągania hochmy. A ich panim obrócone na zewnątrz., ponieważ tylko świecenie HaGa’T, czyli ukryte hasadim, świecą i dominują w nich. To świecenie należy do kelim de-panim, czyli do HaGa’T, i dlatego klipot nie mogą przylepić się tam również od haze i niżej, ponieważ w ukrytych hasadim nie ma przylepienia klipot.
Powrócili panim be panim. Jednak Adam Riszon był w stanie naprawić wyłącznie wyższe światy, lecz świat Asija pozostał w stanie achor be achor. Dlatego że podczas pierwszego ibura Adama Riszon Zo’N od haze i niżej były w stanie achor be achor, ponieważ w nich było tylko neszama de-haja, a światło neszama pozostawia właściwości od haze i niżej w stanie achor be achor. Lecz po tym jak urodził się Adam Riszon, „naprawił swoje działania, ogrodził winnicę itd.”, czyli wzniósł Ma’N dla swojego drugiego ibura poziomu mochin. I dzięki tym Ma’N, które on wzniósł, powróciły Zo’N w stan panim be panim, uczyniły one ziwug i urodziły mochin de-gadlut Adama Riszon.
Jednak w tych mochin de-gadlut również są dwa poziomy: na początku on otrzymuje od Zo’N mochin de-neszama, po czym wznosi kolejny Ma’N do Zo’N i wtedy otrzymuje mochin de-haja. Lecz wtedy Adam Riszon miał siłę wznieść Ma’N tylko dla jego mochin de-neszama, i do niego rozprzestrzeniły się mochin de-neszama. I okazuje się, że znajduje się Adam Riszon od haze i niżej w stanie achor be achor, dlatego że od haze i niżej jest on naprawiany wyłącznie poprzez mochin de-haja. I zgodnie z tym widzimy, że rosz Adama Riszon, będąca dziesięcioma sfirot w świecie Bria, wzniosła się w miejsce Imy, nazywanej ISZSu’T, i to odpowiada mochin de-neszama, którą on osiągnął teraz. Jego garon i HaGa’T do haze, będące dziesięcioma sfirot świata Jecira, wzniosły się w miejsce Z’A świata Acilut. Ga’R de-Asija, będące kategorią niższych 2/3 tiferet Adama Riszon, wzniosły się w miejsce nukwy de-Acilut. Jednak Za’T de-Asija, czyli NeH’I Adama Riszon, jeszcze nie mogły być wyjaśnione w tych mochin de-neszama, które on osiągnął od Zo’N, i pozostały one pod parsą w świecie Bria. I widzimy, że bez względu na to, że wzniosły się Ga’R de-Asija w nukwę de-Acilut, tym nie mniej znajduje się ona (Asija) w stanie achor be achor z Jecira, dlatego że jej Za’T, a są to NeH’I Adama Riszon, nie zostały naprawione, pozostając w stanie achoraim bojta.
I o tym mówi on tak: „Adam Riszon był w stanie naprawić wyłącznie wyższe światy, lecz świat Asija, który całkowicie jest zanurzony w klipot, i nie został naprawiony, i pozostał ten świat w stanie achor be achor”. Dlatego że wyższe światy, czyli Zo’N, mogły być ustawione panim be panim w miejscu ich wzniesienia, w Aw’I, i tam, w miejscu Aw’I, one znajdują się w stanie panim be panim. Ale na ich własnym miejscu Zo’N, które Jecira i Asija wzięły sobie – jak powiedziano wyżej, że Jecira zajęła miejsce Z’A, a Asija zajęła miejsce nukwy – tam Adam Riszon ustawiony tylko w kategorii achor be achor, dlatego że tam są mochin de-neszama, które nie wyjaśniają NeH’I. I dlatego pozostały te NeH’I, czyli sześć niższych sfirot de-Asija, pod parsą w BE’A, i one wszystkie póki co jeszcze klipot.
Dlatego jemu zabroniono jeść z Drzewa poznania, będącego właściwością od haze i niżej, nazywanym „Asija”. Dlatego że wtedy Asija jeszcze nie była wyjaśniona w jego mochin, i cała jeszcze była pełna klipot, a „inni bogowie (elokim acherim)” byli przylepieni do jej achoraim. Jeżeliby on zaczekał do szabatu, to natychmiast o zmierzchu przed szabatem, w tajemnicy dodatku szabatu, wzniosłoby się i sześć niższych de-Asija w miejsce nukwy de-Acilut. I wtedy powróciłyby również Jecira i Asija do stanu panim be panim, i oczyściłyby się wszystkie klipot ze świata Asija. I wtedy nie byłoby u Adama Riszon więcej grzechu przy jedzeniu z Drzewa poznania.
82) I tam, w tych achoraim, jest duża ilość klipot, „odpadów więcej niż pokarmu”, i jest tam dostęp dla zewnętrznych między tymi achoraim i tymi, którzy się do nich przylepili. I to tajemnica elokim acherim (innych bogów), co oznacza bogów, którzy przylepiają się do achoraim. I znajdują się oni w Asija. Przecież w Bria – tam zagnieżdżona Ima, i jest to tajemnica AWA’Ja z wyróżnieniem Elokim. Lecz tu, w Asija, jest to tajemnica innych bogów, jak wspomniano wyżej.
83) I wiedz, że w Adamie Riszon było wyjaśnione wszystko, co zostało odebrane we wszystkich światach i we wszystkich neszamot (duszach), we właściwości achor be achor, lecz brakowało właściwości panim be panim. I były wyjaśnione wszystkie zwierzęta[7], oprócz „zwierząt na tysiącu gór”[8]. Ale wyjaśnienie nieżywego i roślinnego nie było zakończone, dlatego je jedli, żeby wyjaśnić je.
* Ec Chaim, w.49, rozdz.3
Or paszut
83) W Adamie Riszon było wyjaśnione wszystko, co zostało odebrane we wszystkich światach i we wszystkich neszamot (dusz), we właściwości achor be achor, lecz brakowało właściwości panim be panim. To oznacza, że kategoria od haze i niżej, czyli Asija, znajdowała się w stanie achor be achor, jak napisano wyżej (p.78).
I były wyjaśnione wszystkie zwierzęta. Ale wyjaśnienie nieżywego i roślinnego nie było zakończone. Cztery poziomy: nieżywy, roślinny, zwierzęcy i człowiek – przedstawiają sobą Hu’B Tu’M, i odpowiadają kategoriom: neszama, guf, lewusz i ejchal. Dlatego że hochma jest to neszamot i odpowiada mówiącemu (człowiek), bina jest to guf (ciało) i odpowiada zwierzęcemu poziomowi, Z’A jest to lewusz i odpowiada roślinnemu poziomowi, a malchut jest to ejchalot i odpowiada nieżywemu poziomowi.
I wyżej zostało wyjaśnione, że Adam Riszon osiągnął NaRa’N de-Acilut, które wyjaśniają i obłaczają się w trzy kelim KaHa’B, będące szoresz, neszama i guf. I brakuje jemu dwóch kelim Z’A i malchut, które są lewusz i ejchal na poziomie roślinnego i nieżywego. Lecz właściwość neszamot i zwierząt, które są właściwością neszama, guf, i kelim hochma i bina, zostały całkowicie wyjaśnione. I to jest to, o czym powiedziano: „I były wyjaśnione wszystkie zwierzęta. Ale wyjaśnienie nieżywego i roślinnego nie było zakończone”. Dlatego że u niego były wyjaśnione tylko szoresz, neszama, będące poziomami korzenia, mówiącego i zwierzęcego. Ale lewusz i ejchal, które są poziomem roślinnym i nieżywym, nie są wyjaśnione w mochin de-neszama, znajdując się w stanie od haze i niżej one pozostają w stanie achor be achor. O tym powiedziano: „Dlatego je jedli, żeby wyjaśnić je”, dlatego że jedzenie jest to istota wzniesienia Ma’N i wyjaśnienia. I niezbędnym było wyjaśnić nieżywe i roślinne, dlatego były dane jemu (Adamowi Riszonowi) jako pokarm. Jednak zwierzęcy poziom, który już był wyjaśniony w doskonałości, nie był dany mu jako pokarm, dlatego że nie było potrzeby wyjaśniać go.
84) I kiedy zgrzeszył, powróciły dusze (neszamot) i zwierzęta w głębiny klipot i teraz wznoszą się dusze w tajemnicy Ma’N. I tylko czyste zwierzęta wyjaśniane za pomocą ich zjadania, i podobnie nieżywy i roślinny poziom. A w przyszłości będą wyjaśnione wszystkie zwierzęta „na tysiącu gór” i również te nieczyste (patrz Zohar Pinchas).
Or paszut
84) I kiedy zgrzeszył, powróciły dusze i zwierzęta w głębiny klipot. Dlatego że z powodu przegrzeszenia one ponownie powróciły i pozostały zepsute wszystkie wyjaśnienia jego ruach i neszama, które odpowiadają neszamot (poziomu mówiącego) i poziomu zwierzęcego (aspektu guf), jak również kelim bina i hochma. I pozostało w nim wyłącznie kli keter, w które obłacza się światło nefesz, czyli tylko bhina szoresz. I wszystkie cztery kategorie: acamot, guf, lewusz i ejchal, spadły w dół w głębiny klipot. I to jest to, o czym napisano: „powróciły dusze (neszamot) i zwierzęta w głębiny klipot” – i naprawienie i odbiór neszamot z klipot odbywa się za pomocą Ma’N, a wyjaśnienie zwierząt – za pomocą ich zjadania.
85) I z tego poznaj zwierzęcą (בהמית) nefesz w człowieku – co to takiego: w człowieku jest dobry początek i zły początek[9]. Dusze narodów świata składają się z trzech klipot: wiatr (ruach), proch (afar) i ogień (jesz), które odnoszą się do zła, jak również nieczyste bydło, dzikie zwierzęta i ptaki. Lecz zwierzęca nefesz Israela i zwierzęca nefesz czystego bydła, zwierząt i ptaków – wszystkie mają odniesienie do klipy noga.
Or paszut
85) I z tego poznaj zwierzęcą (בהמית) nefesz w człowieku. Należy pamiętać to, co napisał Ari wyżej w p.14, że istnieje nie więcej niż pięć właściwości wspólności, i są to szoresz, neszama, guf, lewusz i ejchal, i każda z nich zawiera w sobie te pięć właściwości. I przed grzechem Adama Riszon nie było wyjaśnienia tylko dwóch ostatnich bhinot, czyli lewusz i ejchal, które przedstawiają sobą nieżywy i roślinny poziom, czyli właściwość Z’A i malchut. Jest to kategoria kelim, które upadły w światy BE’A ze względu na C’B, i właściwości od haze i niżej na każdym poziomie. Dlatego że w każdym guf jest również pięć bhinot KaHa’B Zo’N, które nazywane HaGa’T Ne’H, jak powiedziano wyżej w p.1. I wychodzi, że tiferet jest to kli de-bina, i to kli również jest podzielone na pięć bhinot HaGa’T Ne’H, będących KaHa’B Zo’N: do haze są to KaHa’B, a od haze i niżej, do sijuma tiferet, są Zo’N biny de-guf. A necach i hod są to Zo’N wspólności guf. W ten sposób od haze i niżej każdego poziomu jest tylko właściwość Zo’N, która nazywa się lewusz i ejchal, i one również są nieżywym i roślinnym poziomem.
Jeszcze przed grzechem Adama Riszon żadne właściwości od haze i niżej nie są wybierane z BE’A. One były naprawione tylko (w stanie) achor be achor, co wznosi wyłącznie Ga’R de-Asija, będący niższą 2/3 tiferet od haze. Lecz Wa’K de-Asija, będące właściwością NeH’I i właściwością ogólnych Zo’N de-guf, Adam Riszon jeszcze nie wyjaśnił za pomocą swoich mochin de-neszama. Dlatego były dane jemu jako pokarm, żeby wyjaśnić je, te dwie właściwości: nieżywy i roślinny poziom, będący sześcioma niższymi sfirot świata Asija. I istota wyjaśnienia została opisana wyżej w p.70: nie ma żadnego indywidualnego detalu w światach BE’A i klipot, który nie zawierałby wszystkich pięciu właściwości guf Za’T de-Nekudim – przecież z powodu rozbicia kelim wszystkie one zostały wymieszane i włączone jedna w drugą. I dlatego i w tych dwóch kelim, Z’A i malchut, które oddzieliły się od wszystkich wewnętrznych poziomów i stały się otaczającymi, również są trzy właściwości KaHa’B, które są godne być wewnętrznymi kelim. I patrz tam dokładnie. I w tym jest wyjaśnienie, które zostało dane dla Adama Riszon, by spożywał nieżywy i roślinny poziom, żeby on wyjaśnił bhinot KaHa’B, które wymieszane z nimi.
Jednak z powodu grzechu Adama Riszon upadły z niego w klipot jeszcze dwie bhiny: neszama i guf, jak powiedziano wyżej. I tak bhina neszama, będąca w nim istotą i światłami, nie upadła z niego w klipot, lecz oddaliła się do swego korzenia, dlatego że nie ma upadku w światłach, jak wiadomo. Jednak guf, które są kelim i obłaczały istotę zwaną „neszama”, spadły stąd wewnątrz klipot i wymieszały się z nimi, jak wcześniej lewusz i ejchal, czyli na nieżywy i roślinny poziom.
I wychodzi, że do wymieszania z klipot dodawana teraz tylko właściwość guf, która do grzechu była całkowicie dobra i wyjaśniona, a teraz wymieszała się z klipot, i bhina guf wszystkich poziomów teraz znajduje się pod wpływem dobra i zła.
I guf ten nazywa się teraz klipa noga, co oznacza niewyjaśniony, czyli jest zwierzęcą duszą w człowieku, co oznacza zwierzęce w człowieku, będące czterema osnowami w samym guf. Dlatego że w Adamie jest duchowa nefesz, która pochodzi z ofanim[10], i jest właściwością światła, które nie upada w klipot, i nie ma w niej dobra i zła, lecz (dobro i zło jest) tylko w zwierzęcej części w człowieku, czyli w części zwierzęcej w nim, która występuje również u wszystkich zwierząt w świecie. To nazywa się w człowieku zwierzęcą nefesz i nazywa się ona klipa noga, która wymieszała się z klipot, i jest w niej dobro i zło. I w niej zaszła cała zmiana: przed grzechem Adama Riszon cała ona była dobrem, bez żadnego zła, i wyłącznie po grzechu w klipie noga pojawiło się dobro i zło. I z tego zrozumiesz również, że zwierzęca nefesz, co jest w Adamie, uważana jest ze wszystkimi właściwościami zwierząt w całym świecie za jeden poziom. I zarówno ciało człowieka, podobnie jak u wszystkich czystych zwierząt, ma odniesienie do klipy noga, do połączenia dobra i zła, dlatego że one wszystkie są jednym poziomem. Lecz przewaga człowieka nad zwierzętami jest w tym, że posiada on neszama, która nazywa się mówiącym poziomem, czyli NaRa’N, który może on przyciągać. Dlatego on ma obowiązek wyjaśnić własną zwierzęcą nefesz, jak również resztę zwierząt, ponieważ wznosi Ma’N z jego poziomu neszama w Zo’N de-Acilut. A tam odbywa się ziwug i opuszczenie Ma’D na Ma’N, który on wzniósł, zgodnie z miarą poziomu ziwuga, który wyszedł na ten Ma’N, który nazywa się NaRa’N. W ten sposób on wyjaśnia (KaHa’B) z jego zwierzęcej duszy, i one stają się kelim, które obłóczone na ten poziom NaRa’N, który wyszedł z jego powodu w Zo’N. A pytanie odnośnie nieczystych zwierząt i dusz narodów świata będzie wyjaśnione niżej.
86) Dlatego u wszystkich zwierząt jest mleko od haze i niżej: mleko nieczyste i mleko czyste – dobro i zło, odpowiednio do nukwy de-noga, wspomnianej wyżej, jak napisano z Bożą pomocą, i (jak napisano) w naprawieniach 43[11]. I są to te odpady melachim, które nie były wyjaśnione, rozbiły się i zmarły, i nazywane są „jedenastoma[12] znakami wonności”. I jest to tajemnica stołu ofiarnego ziemi, i ma odniesienie do „królów ziemi Edom”, jak wspomniano w rozdziale Truma. I to tajemnica wiersza: „Wszystko powstało z prochu”[13], i to tajemnica: „proch ziemi”[14], jak wspomniano w rozdziale Miszpatim (Zohar)[15].
87) I wiedz, że kiedy zostanie odebrane końcowe zło, w którym nie ma absolutnie dobra – to trzy zewnętrzne klipy. Lecz czwarta klipa nie wyjaśnia się w całości, i dlatego pozostaje we właściwości lewuszim i or, i wyjaśnia się stopniowo, stając się ukończonym guf. Gdyż te kelim, które zostaną wyjaśnione, wracają do życia, a dobro zostaje wyjaśnione i staje się światami ABE’A. Lecz jest jedna właściwość lepsza od drugiej, a to – lepsze niż inne: od Atika do ukończenia Asija.
Or paszut
87) Kiedy zostanie odebrane końcowe zło, w którym nie ma absolutnie dobra – to trzy zewnętrzne klipy. Lecz czwarta klipa nie wyjaśnia się w całości, i dlatego pozostaje we właściwości lewuszim i or, i wyjaśnia się stopniowo, stając się ukończonym guf. Te poziomymelachim, które nie mogą być wyjaśnione do gmar tikun, uważane są za trzy klipot. I ich osnowa już została wyjaśniona: są to dwa kelim, Z’A i malchut, które oddzieliły się od wewnętrznych (właściwości) podczas wyjścia świata Nekudim. A następnie Za’T de-Nekudim ponownie użyli ich, i w wyniku tego użycia stały się klipot, które skusiły neszamot (dusze), aby ponownie przyciągnęły do nich światła Acilut, które Za’T Nekudim rozprzestrzeniły w nich podczas rozbicia kelim.
Jednak istnieje duża różnica pomiędzy kli Z’A i kli malchut, które są zahar i nukwą klipot. Dlatego że we właściwości Z’A klipot jest tylko zepsucie drugiego skrócenia, przecież w C’A Z’A był we właściwości wewnętrznych kelim w tajemnicy: „Wszechmogący stworzył człowieka prostym…” (jak napisano wyżej w p.30). Lecz nukwa klipot nigdy nie była we właściwości wewnętrznych kelim, dlatego że na nią było uczynione C’A, dlatego ona – to bardzo surowe sądy. I te Zo’N klipot znajdują się w każdej z trzech nieczystych klipot, od których pochodzą dusze narodów świata, a także nieczyste zwierzęta.
Czwarta klipa nie wyjaśnia się w całości, i dlatego pozostaje we właściwości lewuszim i or. Czyli dopóki ona nie jest wyjaśniona, nazywa się klipa noga dobra i zła, nazywaną or (skóra) i lewusz (odzienie). Dlatego że w tym czasie, kiedy jest w niej tylko szoresz (korzeń), czyli kli keter ze światłem nefesz, nazywany iburem każdego poziomu, uważa się, że we właściwości jej guf ona jeszcze nie jest wyjaśniona. I to nazywa się noga dobra i zła, przecież wtedy ona naprawiona tylko dzięki korzeniowi (poziomowi szoresz), a nie we własnym guf. I dlatego wówczas cały jej guf nazywa się tylko imieniem or (skóra), co oznacza, że ona cała jeszcze wymieszana z dobra i zła. I tak samo – każda noga. A w tym czasie, kiedy ona osiąga poziom jenika, wtedy ona nabywa kli hochma, i w nie obłacza się światło ruach. I wtedy uważa się, że jest u niej właściwość kli de-guf, ponieważ światło ruach wyjaśnia w niej kli hochma. A następnie, kiedy ona osiąga (światło) neszama, zostaje wyjaśnione w niej kli bina. I wtedy dopełniają się trzy kelim guf, będące keterem, hochmą i biną: neszama obłacza się w kli keter, ruach – w kli hochma, a nefesz w kli bina.
I o tym on mówi: „I dlatego pozostaje we właściwościach lewusz i or, i wyjaśnia się stopniowo, stając się ukończonym guf”. To znaczy, jak powiedziano wyżej, w iburze cały jej guf uważa się tylko właściwością or, lecz kiedy osiąga ruach i neszama, wyjaśniają się u niej or, będące klipą noga i staje się ukończonym guf w trzech kelim KaHa’B, w które obłacza się NaRa’N. Dlatego że teraz wszystkie one – dobra bez żadnego zła, i dlatego uważa się ukończonym guf. I to dotyczy wszystkich parcufim i wszystkich poziomów, jak było napisane: „Dobro zostaje wyjaśnione i staje się światami ABE’A”.
88) A noga w światach – jest to coś, co póki co nie jest wyjaśnione. I to wszystko koło[16] ucisku dusz, jak wspominano w (rozdziale) Miszpatim (Zohar), p.95/2. Ponieważ kiedy noga przylepiona do „szafirowego kamienia”[17] jesod, i jest to arla, która na (pojednaniu) obrzezania, wtedy uciska dusze. A kiedy usuną ją – nie będą uciskane. Dlatego ziwug (wykonuje się) w noc Szabatu, kiedy tam nie ma przylepienia nogi. A to, co przylepione, jest dodatkiem Szabatu, całkowitym dobrem. A zupełnie inaczej w dni powszednie, jak wspominano w rozdziale Wajakel (Zohar).
Or paszut
88) „Koło” ucisku dusz. Ponieważ kiedy noga przylepiona do „szafirowego kamienia” jesod. W noc Szabatu, kiedy tam nie ma przylepienia nogi. Ponieważ w parcufie nie ma mochin de-haja, okazują się (właściwości) od jego haze i niżej tylko w naprawieniu achor be achor, w tajemnicy achoraim bojta. I tak one pozostają niewyjaśnione, i wtedy przylepia się arla do (pojednania) obrzezania, którym jest jesod. Wyjaśnienie. Te niewyjaśnione NeH’I, wspólne dla każdej sfiry z dziesięciu sfirot rosz-toch-sof parcufa, jak napisano w p.70. I wychodzi, że (we właściwościach) od haze niżej również są kelim KaHa’B, które są wyjaśnione, a właściwości basar i or każdej sfiry w tych NeH’I nie są wyjaśnione. Jednak wszystkie siły sądu otwierane są w sijumie parcufa, czyli w jego jesod. I dlatego są trzy wyjaśnione kelim również w jesod. Lecz właściwość basar i or de-jesod nie są wyjaśnione, i one nazywają się klipa noga dobra i zła, w którą również włączone trzy klipy razem (NeH’I), a wszystkie one nazywają się „arla”. Dlatego że jest reguła, że w każdej niewyjaśnionej właściwości obecne wymieszane ze sobą noga i trzy klipot. I wtedy noga nazywa się „kołem” ucisku neszamot (dusz), ponieważ dobro, nazywane „neszama”, które wychodzi z jesod, otrzymuje klipa noga, a od niej – trzy klipot, ponieważ one włączone w nią. I wszystko to – we właściwości powszednich dni, kiedy nie ma świecenia haja. Ale w Szabat, kiedy świeci świecenie haja w światach, wtedy dodaje się w parcufie czwarte kli, które nazywa się haszmal, jak napisano wyżej p.58. Przecież wtedy są cztery światła, które wyjaśniają cztery kelim, i czwarte kli nazywa się „haszmal”: światło haja – w keterze, światło neszama – w hochmie, światło ruach – w binie, a światło nefesz – w Z’A, który jest czwartym kli, nazywanym „haszmal”. Wtedy wyjaśniana w nim właściwości basar jesod, i to tajemnica wieńca (atara jesod), a trzy arlot oddzielone stąd. I chociaż jest tam właściwość piątego kli, które nie jest wyjaśnione, a jest to kli or, które wymaga wyjaśnienia w świetle jechida, jednak ono naprawia się razem z haszmal w tajemnicy „dodatku Szabatu”. Wtedy uważa się, że tam więcej nie ma przylepienia nogi, ponieważ nawet kategoria or uważa się wyjaśnioną. Dlatego nie ma tam nogi, która oznacza niewyjaśnioną właściwość. I o tym on mówi: „Dlatego ziwug (wykonuje się) w noc Szabatu, kiedy tam nie ma przylepienia nogi. A to, co przylepione, jest dodatkiem Szabatu, całkowitym dobrem.”. Innymi słowy, nawet właściwość or, która jest połączona z jesod, nie jest uważna za niewyjaśnioną, ponieważ zostaje naprawiona w tajemnicy dodatku Soboty, niezależnie od tego, że nie ma wyjaśniającego ją światła jechida.
89) I to tajemnica (napisanego w) rozdziale Miszpatim (Zohar): „Elokim – jest to tajemnica nogi”, gdyż od Z’A de-Bria do sijum malchut – to 120 kombinacji Elokim. Jak zostało wyjaśnione, że znajdują się tam zewnętrzne kelim, a na zewnątrz nich – haszmal, a na zewnątrz nich – Elokim de-noga, i tam zaczynają się elokim acherim (cudzy bogowie).
Or paszut
89) Elokim – jest to tajemnica nogi. Dlatego że tylko Ga’R nazywane są AWA’Ja, ale Wa’K, będące nefesz-ruach, nazywane „Elokim”. I dlatego 120 kombinacji Elokim zaczyna się od Z’A de-Bria, będącego ruach, i rozprzestrzeniają się do malchut de-Asija, i to kategoria „świętych Elokim”. Ich odpady, które nie są w pełni wyjaśnione, nazywają się „Elokim de-noga”, co wskazuje na wymieszanie w nich sił dobra i zła. I tam zaczynają się „elokim acherim” (inni bogowie), siły pokłonienia idolom (bałwochwalstwa).
90) I to tajemnica 288 iskier (nicucin), które pozostały do wyjaśnienia w klipie noga. I stąd pojęcie „nieślubny syn (mamzer ממזר)”, gdyż on w gematrii 288 z ich całością. W Idrze to nazywa się „tron iskrzenia (כורסייא דשביבין)”, i patrz tam w naszych wyjaśnieniach[18]. Klipa noga, która odpowiada Acilut – jest to święty Elokim, „tron iskrzenia (kursaja de szwiwin)”. A od Z’A de-Bria i niżej – jest to dobro i zło.
Or paszut
90) Klipa noga, która odpowiada Acilut – jest to święty Elokim. Jak napisano dalej w Or paszut, p.115, w Acilut noga okazuje się połączona z haszmal, i dlatego cała ona – dobro, bez jakiegokolwiek zła, i dlatego uważana za świętego Elokim.
91) I to jest tajemnica „czerwonej krowy”. I bardzo dobrze zrozum to, dlatego że nie mógł wyjaśnić tego ani Mosze, ani Szlomo, dlaczego dobro i zło istnieją razem. I patrz w naprawieniu 20[19] (Tikunej Zohar), oczyszczenie nieczystego i profanacja czystego w kategoriach dobra i zła. A ta krowa – ona w nukwie nogi w tajemnicy mancepach (מנצפ”ך), pięć rodzajów czystej krwi i pięć rodzajów nieczystej krwi – gematria „krowa (פרה)”. I patrz w rozdziale Pkudej, str.37[20].
[1] Pisma, Diwrej a-jamim 2, 4:4. W tradycyjnym tłumaczeniu: „plecy ich zwrócone na zewnątrz”. Termin oznaczający ukrycie archoraim wewnątrz parcufa Zo’N w czasie jego małego stanu.
[2] Tora, Bereszit, 2:5.
[3] Tora, Bereszit, 2:15.
[4] Tora, Bereszit, 36:31.
[5] Nie udało się dokładnie określić w tekście miejsca, na które wskazuje autor (). Prawdopodobnie chodzi o p.70 od słów: „Jednak po tym”, lub p.31 od słów: „Jednak będzie pomyłką myśleć”.
[6] Prorocy, Micha, 7:18. W tradycyjnym przekładzie: „Ponieważ pragnie miłować On”.
[7] Dosł.: bydło. W szerokim znaczeniu – zwierzęta.
[8] Pisma, Psalmy, 50:10.
[9] Wyrażenie (יצר טוב ויצר הרע) można przetłumaczyć jako „skłonność do dobra i skłonność do zła”.
[10] Dosł.:koła. Parcufim świętości w świecie Asija, które są duchowymi obiektami nieżywego poziomu.
[11] Prawdopodobnie ma się na uwadze księgę Zohar Tikunim.
[12] Skrót (י”א) może oznaczać również „lęk przed Stwórcą (Elokim)”.
[13] Pisma, Kohelet, 3:20.
[14] Pisma, Daniel, 12:2.
[15] Patrz Zohar, rozdział Miszpatim, artykuł „Saba”, p.214-216.
[16] Słowo „koło (tikla טיקלא) zwykle jest używane w znaczeniu „koła wydarzeń” kręcącego się w świecie Wszechmogącego.
[17] Patrz Tora, Szemot, 24:10.
[18] Nie jest tu jasne, czy mówi się o Idra Raba czy Idra Zuta.
[19] Ma się na uwadze Zohar Tikunim.
[20] Patrz Zohar, rozdz. Pkudej, artykuł „Czerwona krowa”.