158) „Niech ziemia wyda zieleń” (tadsze ha-arec desze). To oznacza połączenie wód górnych z dolnymi, aby wytworzyć owoce (itchabbruta de-majin ila’in be-tata’in, le-me’bad perin). Wody górne tworzą nasiona (majin ila’in, we-awdei ibbin), a dolne przyzywają je do siebie, jak żeńskość do męskości (we-tata’ei kar’an lon le-ila’in, ke-nukwa le-gabei dechura). Ponieważ wody górne są męskie, a dolne żeńskie (be-gin de-majin ila’in dechurin, we-tata’ei nukwin).
Sulam
158) „Niech ziemia wyda zieleń, rośliny dające nasienie, drzewo owocowe rodzące owoc według swego rodzaju”[1]. Wskazuje to na połączenie wyższych wód i niższych wód w celu wydania owoców. Wyższe wody wydają owoce, a niższe wody wołają do wyższych, aby otrzymać od nich owoce i przekazać je światu. Podobnie jak relacja nekewa do zachar, która staje się brzemienna od niego i rodzi dla świata. Ponieważ wyższe wody to zacharim, a niższe wody to nekewot.
Wyjaśnienie. Mohin stanu gadlut, zwane owocami, nie mogą się objawić w Nukwie od haze Zeir Anpina i wyżej, dlatego nazywa się ona „suchą ziemią”, niezdolną do wydawania owoców. Jednak po dokonaniu ziwugu z Nukwą znajdującą się od haze Zeir Anpina i niżej, ta Nukwa, która była suchą ziemią powyżej haze, staje się ziemią wydającą owoce i porodzenia poniżej haze Zeir Anpina[2].
Miejsce od haze Zeir Anpina i wyżej nazywa się „wyższymi wodami”, a od haze i niżej – „niższymi wodami”, ponieważ firmament oddzielający wyższe wody od niższych znajduje się w miejscu haze. Tak więc, chociaż mohin wychodzą w Nukwie znajdującej się powyżej haze Zeir Anpina, jak powiedziano: „Niech zbiorą się wody pod niebiosami w jedno miejsce i ukaże się sucha powierzchnia”[3], czyli tam, gdzie znajdują się wyższe wody, to jednak nie mogą się tam objawić i pozostają tam w stanie „sucha powierzchnia”. Objawienie następuje jedynie w miejscu od haze i niżej, gdzie znajdują się „niższe wody”.
I powiedziano, że połączenie wyższych wód i niższych jest konieczne do wydania owoców. Ponieważ mohin, zwane owocami, przychodzą dzięki wyższemu ziwugowi, dokonywanemu powyżej haze Zeir Anpina, jak powiedziano: „Niech zbiorą się wody w jedno miejsce”, lecz nie mogą się tam objawić, ponieważ są tam w stanie „sucha powierzchnia”. „I dlatego niższe wody wołają do wyższych, aby otrzymać od nich owoce. Podobnie jak relacja nekewa do zachar, która staje się brzemienna od niego i rodzi dla świata”.
Tak jak nasienie zachara (męskiej właściwości) nie ma siły, aby się ujawnić samo w sobie, a jedynie w Nukwie, w której zachodzi ciąża i poród, tak samo mohin wyższych wód nie mogą się objawić w ich własnej właściwości, lecz tylko w właściwości od haze i niżej, zwanej „niższymi wodami”, dlatego one wołają do wyższych wód, aby przekazały im mohin i aby mogły się objawić dzięki nim w światach.
159) Rabbi Szymon powiedział: „Wszystko to jest na górze i wszystko to jest na dole” (Rabbi Szimon amar: kol da hu le-eila, we-hu le-tata). Rabbi Jose powiedział: „Jeśli tak, to Elohim, co jest powiedziane, co oznacza Elohim?” (amar Rabbi Jose: i hachei, Elohim de-ka-amaran, mai Elohim?). „Elohim żywy” odnosi się do góry (Elohim chajim le-eila), a jeśli powiesz, że do dołu, to powinno być po prostu „Elohim” (we-i teima le-tata, Elohim stam). Jednak na dole to są pokolenia, jak jest powiedziane: „Oto pokolenia niebios i ziemi, gdy zostały stworzone” (ella le-tata ihu toldot, ke-ma de-at amar: ele toldot ha-szamajim we-ha-arec be-hibbare’am). I mówimy: „Przez literę Hej zostały stworzone” (we-amrinan: be-he bera’am). A to, co jest na górze, to ojcowie wszystkiego, to jest dzieło (we-hahu le-eila, awahan de-kola hu, ihi awidta). Dlatego ziemia tworzy pokolenia, ponieważ ona poczyna jak żeńskość od męskości (we-al da ar’a awdat toldot, de-ha ihi mit’abbera ke-nukwa min dechura).
Sulam
159) Wszystko to dzieje się zarówno powyżej haze Zeir Anpina, jak i poniżej jego haze. To znaczy, pojęcie wyższych i niższych wód odnosi się zarówno do miejsca od haze i wyżej, jak i od haze i niżej. Ponieważ powyżej haze istnieją zachar i nukwa, nazywani Zeir Anpin i Lea, gdzie zachar jest wyższymi wodami, a nukwa – niższymi, tak samo poniżej haze istnieją zachar i nukwa, nazywani Jaakow i Rachel, gdzie Jaakow jest właściwością „wyższych wód”, a Rachel – „niższych wód”. I wypowiedź „Niech ziemia wyda zieleń”. wskazuje na połączenie wyższych i niższych wód znajdujących się od haze Zeir Anpina i niżej. Nie można interpretować tej wypowiedzi jako odnoszącej się do wyższych i niższych wód powyżej haze Zeir Anpina, ponieważ tam jest miejsce suchej ziemi, która nie wydaje roślin i owoców.
W takim razie, co oznacza imię Elohim w wersecie: „I powiedział Wszechmogący (Elohim): Niech ziemia wyda zieleń”? Przecież odnosi się ono do Stwórcy Życia (Elohim Chajim), wyższej Biny, ponieważ wszystkie trzydzieści dwa imiona Elohim w akcie stworzenia odnoszą się do Biny. Jeśli interpretować tę wypowiedź jako dotyczącą tego, co znajduje się na dole, czyli wyższych i niższych wód poniżej haze, to imię Elohim w tym wersecie oznaczałoby po prostu Elohim, czyli Nukwę Leę, znajdującą się powyżej haze, która nazywa się po prostu Elohim, a nie Stwórcą Życia (Elohim Chajim), czyli Biną. A to sprzeciwia się przyjętej interpretacji, że wszystkie trzydzieści dwa imiona Elohim w akcie stworzenia odnoszą się do Biny, nazywanej Stwórcą Życia (Elohim Chajim).
Wyjaśnienie. „I powiedział Wszechmogący (Elohim): Niech ziemia wyda zieleń” – to oczywiście stopień poprzedzający wyższe wody, na które wskazują słowa: „Niech ziemia wyda zieleń”, ponieważ każdy stopień powstaje i jest tworzony przez najbliższy wyższy stopień. I jeśli wypowiedź „Niech ziemia wyda zieleń” odnosi się do wprowadzenia w działanie wyższych wód znajdujących się powyżej haze, połączonych z niższymi wodami tam się znajdującymi, to imię Elohim, które je tworzy, to Bina, nazywana Stwórcą Życia (Elohim Chajim).
Jednak jeśli „Niech ziemia wyda zieleń” odnosi się do wprowadzenia w działanie wyższych wód znajdujących się poniżej haze, to słowa „I powiedział Wszechmogący (Elohim)” wskazują na najbliższy wyższy stopień, czyli Nukwę znajdującą się powyżej haze, nazywaną po prostu Elohim, a nie Elohim Chajim, jak Bina. A to sprzeciwia się przyjętej interpretacji, że wszystkie imiona Elohim w akcie stworzenia odnoszą się do Biny. Jednak poniżej haze znajduje się miejsce, z którego wychodzą porodzenia, jak powiedziano: „Oto porodzenia niebios i ziemi w ich stworzeniu (be-ibar’am בהבראם)”[4]. Powiedziano „za pomocą hej stworzył ich (be-hej bara’am בה בראם)”, czyli chodzi o Nukwę znajdującą się od haze i niżej, nazywaną Rachel i oznaczaną przez ostatnią „hej” (ה) w imieniu AWAJa (הויה). I wszystkie porodzenia wychodzą z niej, a nie z Nukwy znajdującej się powyżej haze. Stopnie znajdujące się powyżej haze są praojcami wszystkich stopni – to znaczy, trzy sfirot HaGaT, uznawane za praojców i korzenie światów. Ponieważ wszystko, co jest przyjmowane w światach, pochodzi od nich, a ich Nukwa jest uważana za zakończenie stworzenia wszystkich porodzeń, lecz nie za ich rzeczywiste pojawienie się w światach.
Innymi słowy, mohin w swojej istocie i cała ich praca kończą się na zachar i nukwie znajdujących się powyżej haze, gdzie zachar to właściwości HaGaT, zwana „praojcami”, a ich nukwa to Lea. Jednak te mohin nie objawiają się jeszcze i nie wychodzą od nich do światów w postaci porodzeń, ponieważ ta nukwa jest właściwością „suchej powierzchni”. Dopiero w nukwie znajdującej się poniżej haze, nazywanej „hej” (ה), o której powiedziano: „za pomocą hej stworzył ich (be-hej bara’am בה בראם)”, porodzenia rzeczywiście wychodzą. Z tego wynika, że „Niech ziemia wyda zieleń” oznacza – dzięki wyższym wodom znajdującym się powyżej haze, lecz nie w postaci rzeczywistych porodzeń, a jedynie dla ukończenia pracy, ponieważ nukwa znajdująca się powyżej haze jeszcze nie wydaje mohin w postaci realnych porodzeń. I tym samym wyjaśniło się, że imię Elohim w tym wersecie rzeczywiście wskazuje na Binę, nazywaną Stwórcą Życia (Elohim Chajim), czyli najbliższy wyższy stopień.
Dlatego ziemia wydaje porodzenia, ponieważ staje się brzemienna, jak nekewa od zachar. I ponieważ wyższa nukwa zakończyła pracę mohin, niższa nukwa, znajdująca się poniżej haze i nazywana „ziemią”, może wydawać owoce, ponieważ przyjmuje je tak, jak nekewa staje się brzemienna od zachar i wydaje jego porodzenia na światło dzienne. W związku z tym słowa „Niech ziemia wyda zieleń” interpretuje się jako ziwug wyższych i niższych wód znajdujących się powyżej haze, dokonujący się w celu ukończenia pracy mohin, a słowa „i ziemia wydała zieleń” – jako ziwug wyższych i niższych wód znajdujących się poniżej haze, prowadzący do objawienia porodzeń, czyli do ujawnienia tego, co zostało otrzymane od wyższego stopnia.
160) Rabbi Elazar powiedział: „Wszystkie siły były w ziemi, ale nie wydobyła swojej mocy, i one są jej pokoleniami” (Rabbi Elazar amar: kol cheilin hawu be-ar’a, we-la apeikat cheila’a, we-inun toldoteha). Aż do szóstego dnia, jak jest napisane: „Niech ziemia wyda duszę żywą” (ad jom ha-sziszi, di-ketiv: towce ha-arec nefesz chajja). A jeśli powiesz: „Ale jest przecież napisane: I wydała ziemia zieleń” (we-i teima, we-ha ketiv: wa-towce ha-arec desze), to odpowiadam: „Wydobyła tylko przygotowanie swojej siły, aby się ustabilizować, jak należy” (ella apeikat tikun cheila’a, le-ityajsza, ki-deka ja’ut). Ale wszystko było w niej ukryte, dopóki nie było potrzebne (we-kola hawwa ganiz bej, ad de-itztrich). Bo najpierw jest napisane „pustkowie i próżnia”, jak tłumaczy Targum (de-ha be-kadmejta ketiv: cadja we-reikanja, ke-targumo). A potem została naprawiona, ustabilizowała się i przyjęła nasienie (u-lewatar itttakanat, we-ityajszevat, we-kabeilat zar’a). I zieleń, rośliny i drzewa, jak należy, i potem je wydała (u-desza’in, we-isbin, we-ilanin, kid-ka ja’ut, we-apeikat lon lewatar). Podobnie i światła nie świeciły swoim światłem, dopóki nie było potrzeby (u-me’orot, hachei nami, la szimszu nehora di-lehon, ad de-itztrich).
Sulam
160) Wszystkie siły kończyły się na ziemi, Malchut, i ona nie wydobywała tych sił, to znaczy swoich porodzeń. Innymi słowy, nie urzeczywistniała tych sił, dopóki nie nadszedł szósty dzień, w którym powiedziano: „Niech ziemia wyda istotę żywą”[5] – to znaczy, rzeczywiście wydobyła siły, które się w niej znajdowały, i stały się one „istotą żywą”. Ale przecież wypowiedź: „Niech ziemia wyda zieleń” oznacza, że one wyszły i objawiły się już w działaniu. Jednak chodzi o to, że przeprowadziła ona naprawę sił w celu włączenia ich w siebie i ukończenia się, jak należy, tak aby mogła je wydać w szóstym dniu.
I wszystko było w niej ukryte i nie objawiało się, dopóki nie musiało się objawić w szóstym dniu, ponieważ na początku powiedziano o niej: „A ziemia była pustkowiem i chaosem”, to znaczy była całkowicie sucha. A potem, trzeciego dnia, ziemia została naprawiona i ustabilizowana, i otrzymała nasienie, zieleń, rośliny i drzewa. A następnie wydała je w świecie w szóstym dniu. I również światła nie działały swoim światłem w świecie, dopóki nie było potrzeby. To znaczy, światło stworzone pierwszego dnia wciąż nie objawiało się światu aż do czwartego dnia, w którym zostały umieszczone światła, aby świeciły ziemi.
[1] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 1:11. „I rzekł Bóg: ‘Niech ziemia wyda rośliny zielone: trawy dające nasiona, drzewa owocowe rodzące na ziemi według swego gatunku owoce, w których są nasiona’. I stało się tak.”
[2] Zob. „Hakdama Zohar”, p. 206, od słów: „I wtedy to, co było suchym lądem, stało się ziemią…”
[3] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 1:9. „A potem Bóg rzekł: ‘Niechaj zbiorą się wody spod nieba w jedno miejsce i niech się ukaże powierzchnia sucha!’ A gdy tak się stało,”
[4] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 2:4. „Oto dzieje nieba i ziemi, gdy zostały stworzone, w dniu, w którym Pan Bóg uczynił ziemię i niebo.”
[5] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 1:24. „I rzekł Bóg: ‘Niech ziemia wyda istoty żywe według ich rodzajów: bydło, płazy i dzikie zwierzęta według ich rodzajów.’ I tak się stało.”