174) Rabbi Jehuda powiedział (we-amar Rabbi Jehuda): „W tym czasie, gdy grzesznicy zostają zgładzeni ze świata (be-hahu zimna de-it’awidu inun chajjewin me-alma), Stwórca spojrzał na świat (Kudsza Berich Hu istakal al alma), i nie zobaczył nikogo, kto by się o niego troszczył (we-la chama man de-ogein alej). A jeśli powiesz: „Przecież Noach, który miał ochronić swoje pokolenie i wyprowadzić z niego pokolenia na świat” (we-i teima: ha Noach, da-hawa lej le-agana al darejhu, u-le-afaka minej toldin le-alma), to dlatego jest napisane: „Bo ciebie widziałem jako sprawiedliwego przede Mną w tym pokoleniu” (he-de’hu: ki otcha ra’iti cadik le-fanaj ba-dor ha-ze)”. „W tym pokoleniu” – dokładnie w tym (ba-dor ha-ze dajka).
Sulam
174) W tym czasie, gdy grzesznicy znikają ze świata, Stwórca spogląda na świat – i nie widzi nikogo, kto by ich ochronił. A jeśli można by zapytać, że Noach był tym, kto mógłby ochronić swoje pokolenie podczas potopu i dać światu potomstwo, to dlaczego ich nie ochronił? O tym powiedziano: „Bo ciebie ujrzałem jako sprawiedliwego przede Mną w tym pokoleniu”. „W tym pokoleniu” – właśnie „w tym”, aby nauczyć, że w innym pokoleniu nie byłby sprawiedliwym. I dlatego jego zasługa nie była wystarczająca, aby ochronić pokolenie potopu.
175) Rabbi Jose powiedział (Rabbi Jose amar): „W tym pokoleniu” to jest jego pochwała (ba-dor ha-ze, da sziwcha di-lej), że był w tym grzesznym pokoleniu (da-hawa be-hahu dara chajjewa) i mimo to został zobaczony jako człowiek sprawiedliwy i doskonały (we-isztakach kulej haj isz cadik tamim). Ale nawet w pokoleniu Moszego (wa-afilu be-dara de-Mosze) nie mógłby ochronić świata (awal la hawa jachil le-agana al alma), ponieważ nie znalazło się dziesięciu na świecie (be-gin de-la isztakchu asara be-alma), jak jest powiedziane: „Może znajdzie się tam dziesięciu” (ke-de-amar: ulaj jimmatsu szam asara), ale tam ich nie było (we-la isztakchu taman). Tak samo tutaj (uf hacha), nie znalazło się dziesięciu (la isztakchu asara), było tylko on, trzej jego synowie i ich nukwy (ela hu, u-telat benoj, we-nukwejhu), i nie było dziesięciu (we-la hawu asara).
Sulam
175) „W tym pokoleniu” – powiedziano na jego pochwałę, ponieważ żył w pokoleniu grzeszników. Oczywiście nie jest konieczne twierdzenie, że był uważany za sprawiedliwego jedynie w swoim pokoleniu, ale byłby uznany za sprawiedliwego nawet w pokoleniu Moszego. Jednak nie mógł ochronić świata, ponieważ na świecie nie było dziesięciu sprawiedliwych. Jak powiedziano o zniszczeniu Sedomu: „Może znajdzie się tam dziesięciu”[1], i nie znaleziono, dlatego został zniszczony. Tak samo i tutaj – nie znaleziono dziesięciu (sprawiedliwych), byli tylko Noach i trzej jego synowie z żonami, i nie było dziesięciu. I dlatego nie mogli ochronić swojego pokolenia.
176) Rabbi Elazar zapytał swojego ojca, Rabbi Szymona (Rabbi Elazar sza’el le-Rabbi Szymon awoj): „Przecież nauczyliśmy się (ha taninan), że gdy świat jest pełen win ludzi (be-szaata de-alma itmalja chowej bnej nasza), i wychodzi sąd (we-dina nafak), biada temu sprawiedliwemu, który znajduje się w świecie (waj le-hahu zaka’a de-isztakach be-alma), bo zostaje schwytany przez winy grzeszników jako pierwszy (de-ihu itpas be-chowoj de-chajjewaja be-kadmejta). Jak więc Noach ocalał, że nie został schwytany przez ich winy?” (Noach ejch isztazew, de-la itpas be-chowajhu). Powiedział mu (amar lo): „To już zostało powiedziane (ha itmar), że Stwórca chciał wyprowadzić z niego pokolenia dla świata z wnętrza arki” (de-Kudsza Berich Hu ba’a le-afaka minej toldin le-alma mi-go tejwuta). I jeszcze dlatego, że sąd nie mógł nad nim panować (we-tu de-ha dina la jachla le-szalta’a aloj), ponieważ był ukryty i schowany w arce (be-gin de-hawa tamir we-ganiz ba-tejwa), i został zakryty przed okiem (we-itkasja me-ejna).
Sulam
176) W godzinie, gdy świat przepełniają ludzkie grzechy i nadchodzi sąd – biada temu sprawiedliwemu, który znajduje się na świecie, ponieważ to on jako pierwszy jest karany za występki grzeszników. Jak więc Noach został ocalony od potopu i nie został ukarany za grzechy swojego pokolenia? Stwórca chciał, aby od Noacha pochodziły przyszłe pokolenia świata, i dlatego został ocalony. Co więcej, sąd nie miał nad nim władzy, ponieważ był ukryty – schronił się w arce i pozostawał niewidoczny.
177) Przyjdź i zobacz (we-ta chaze). Jest napisane: „Szukajcie sprawiedliwości, szukajcie pokory, może się ukryjecie w dniu gniewu Stwórcy” (ketiw: bak’szu cedek, bak’szu anawa, ulaj tisat’ru be-jom af Haszem). Noach szukał sprawiedliwości (we-Noach bikejsz cedek), wszedł do wnętrza arki (we-a’al be-gawwa de-tejwuta) i ukrył się w dniu gniewu Stwórcy (we-istattar be-jom af Haszem). I dlatego sąd nie mógł nad nim panować ani go oskarżać (we-al da dina la jachil le-szalta’a, u-le-katrga alejh).
Sulam
177) Powiedziano: „Szukajcie sprawiedliwości, szukajcie pokory – może będziecie ochronieni w dniu gniewu Stwórcy”[2]. Noach szukał sprawiedliwości i wszedł do arki, i został ochroniony w dniu gniewu Stwórcy. I dlatego sąd nie miał nad nim władzy i nie mógł go oskarżyć.
178) Tutaj zostało wskazane dla tych najwyższych świętych (hacha itremiz le-inun kadiszej eljonin), aby poznali tajemnicę świętych, najwyższych liter (le-minda be-raza de-atwan kadiszin ila’in), odwrócenie dwudziestu dwóch liter, aby wykorzenić winnych (hipucha de-atwan kaf-bet le-itmachej le-inun chajjewaja). I dlatego jest napisane: „I zostali starci z ziemi” (we-al da: wa-jimmachu min ha-arec). I jest napisane: „Wejdź ty i cały twój dom” (u-ketiw: bo atah we-kol bejtecha).
Sulam
178) Tutaj mówi się wyższej świętości, o tym, jak badać i poznawać wyższe litery świętości, ponieważ odwrotna kolejność dwudziestu dwóch liter istnieje dla unicestwienia grzeszników. Dlatego napisano: „I zostali starci z ziemi”. I napisano: „Wejdź z całą swoją rodziną do arki”.
Istnieją dwa porządki kolejności dwudziestu dwóch liter:
- porządek prosty: „alef”, „bet”, „gimel”, „dalet”, „hej”, „waw” i tak dalej, wskazujący na właściwość miłosierdzia;
- porządek odwrotny: „taw”, „szin”, „resz”, „kuf”, „cadik”, „pe”, „ajn”, „samech” i tak dalej, wskazujący na właściwość sądu.
Słowa „bajt” (dom) i „tejwa” (arka) w języku hebrajskim mają te same litery, zgodnie z zapisem Zohar, gdzie słowo „tejwa” (arka) jest pisane z literą „jud”. Przy tym „bajt” (dom בית) ma prosty porządek: „bet”, „jud”, „taw”. A „tejwa” (arka תיבה) – odwrotny: „taw”, „jud”, „bet”, wskazując na właściwość sądu, przy czym końcowa litera „hej” (w słowie „tejwa”) nie jest wymawiana. I powiedziano: „Wejdź z całą swoją rodziną do arki”, a to uczy nas, że właściwość miłosierdzia, oznaczona przez słowo „bajt” (tutaj: rodzina), wchodzi i ukrywa się we właściwości „sądu”, oznaczonej przez słowo „tejwa” (arka). A wszystko, czego nie objęła arka, zostaje starte z powierzchni ziemi.
179) Rabbi Icchak otworzył (Rabbi Icchak patach): „Prowadził po prawicy Moszego ramię swojej chwały, rozdzielając wody przed nimi, aby uczynić dla Niego wieczne imię” (molich li-jamin Mosze zero’a tif’arto, bokea majim mi-penejhem, la’asot lo szem olam). To jest zasługa Awrahama, który jest prawicą (da zechuta de-Awraham, de-ihu jamina), a Mosze to Tiferet Moszego (mi-Mosze, Tiferet de-Mosze). I dlatego „rozdziela wody przed nimi” (u-be-gin kach: bokea majim mi-penejhem), ponieważ zasługa Awrahama rozdziela wody (de-ha zechuta de-Awraham bokea majim ihu). I wszystko to dlaczego (we-kol da lama)? „Aby uczynić dla Niego wieczne imię” (la’asot lo szem olam).
Sulam
179) „Kierował On prawicą Moszego swoją uwielbioną mocą”[3]. „Uwielbiona moc Jego” – to zasługa Awrahama, Hesed, który „kierował” – był po prawej stronie Moszego, a to jest Tiferet (chwała) Moszego. To znaczy, że Mosze to Tiferet, a Hesed jest po prawej stronie Moszego, od Tiferet. I tam, gdzie jest napisane: „mocą”, oznacza to prawą moc, „uwielbioną (mocą)” jego, czyli Tiferet Moszego. I dlatego: „Rozdzielił wody przed ich obliczem”, ponieważ zasługa Awrahama, Hesed, rozdziela wody. A wszystko to po to, „aby uczynić sobie imię wieczne”.
180) Przyjdź i zobacz (ta chaze). Jaka jest różnica między Moszem a innymi ludźmi (ma bein Mosze le-sze’ar bnej alma). W chwili, gdy Stwórca powiedział do Moszego: „A teraz zostaw mnie… i uczynię z ciebie wielki naród” (be-szaata de-amar le Kudsza Berich Hu le-Mosze: we-ata hanicha li… we-e’eseh otcha le-goj gadol), natychmiast Mosze powiedział (mijad amar Mosze): „Czy mam porzucić sąd Israel ze względu na siebie?” (we-chi eszbok dinhon de-Israel be-gini). „Teraz wszyscy ludzie powiedzą, że to ja zgubiłem Israel, tak jak zrobił Noach” (haszta jejmrun kol inun bnej alma, da-ana katlit lon le-Israel, ke-ma da-avad Noach).
Sulam
180) Jaka jest wzajemna zależność między Moszem a wszystkimi innymi na świecie? Gdy Stwórca powiedział Moszemu: „A teraz zostaw Mnie, niech zapłonie Mój gniew na nich, i wytępię ich, a z ciebie uczynię wielki naród”[4], natychmiast odpowiedział Mosze: „Czyż dla własnej korzyści pozostawię Israel na ich sąd i nie będę błagał dla nich o miłosierdzie? Wtedy wszyscy na świecie powiedzą, że to ja zgubiłem Israel, jak stało się to z Noachem”.
181) Ponieważ Stwórca powiedział mu (de-kejwan da-amar le Kudsza Berich Hu), że zostanie ocalony w arce (di-szezib le be-tejwuta), jak jest napisane: „A ja oto sprowadzam potop wód…” (di-ketiw: wa-ani hin’ni mewi et ha-mabul majim we-gomer), i jest napisane: „I zgładzę wszelkie istnienie, które stworzyłem, z powierzchni ziemi” (u-ketiw: u-machiti et kol ha-jekum aszer asiti me-al pnej ha-adama). „A ja oto ustanawiam moje przymierze…” (wa-ani hin’ni mekim et beriti we-gomer), „I wejdziesz do arki” (u-bata el ha-tejwa). Ponieważ powiedział mu, że on i jego synowie zostaną ocaleni (kejwan da-amar le di-sztezib hu u-benoj), nie prosił o miłosierdzie dla świata (la ba’a rachamin al alma), i zostali zgładzeni (we-it’awidu). I dlatego wody potopu zostały nazwane jego imieniem (u-be-gin kach ikrun mej ha-mabul al szmejhu), jak jest powiedziane: „Bo są to wody Noacha, o których przysiągłem, że nie przejdą więcej wody Noacha” (ke-de-amar: ki mej Noach zot li, aszer niszba’ti me-avor mej Noach).
Sulam
181) Ponieważ Stwórca powiedział, że ocali go w arce, oznajmiając mu, że ocaleni zostaną on i jego synowie, Noach nie prosił o miłosierdzie dla świata, i dlatego zostali oni zniszczeni. I dlatego wody potopu nazywane są jego imieniem, jak powiedziano: „Bo są to u Mnie wody Noacha”[5].
182) Mosze powiedział (amar Mosze): „Teraz ludzie powiedzą, że to ja ich zgubiłem (haszta jejmrun bnej alma, da-ana ketilat lon), ponieważ powiedział mi: „I uczynię z ciebie wielki naród” (be-gin da-amar li: we-e’eseh otcha le-goj gadol). Teraz lepiej dla mnie, żebym umarł, niż żeby Israel zostali zgładzeni” (haszta taw li de-eimut, we-la jisztetsun Israel). Natychmiast (mijad): „Mosze błagał oblicze Stwórcy, swojego Elohim” (wa-jechal Mosze et pnej Haszem Elohaw), prosił o miłosierdzie dla nich (ba’a rachamin alajhu) i wzbudził miłosierdzie nad światem (we-it’ar rachamej al alma).
Sulam
182) Mosze odpowiedział: „Wtedy wszyscy na świecie powiedzą, że to ja ich zgubiłem”, ponieważ obiecano mi: „I uczynię cię wielkim narodem”. Niech lepiej ja umrę, ale niech Israel nie zostanie zniszczony. I natychmiast „Mosze zaczął błagać Stwórcę”[6], prosząc o miłosierdzie dla nich. I przebudziło się miłosierdzie dla świata.
183) Rabbi Icchak powiedział (wa-amar Rabbi Icchak): „W jaki sposób Mosze prosił o miłosierdzie dla nich” (szeruta de-ba’a rachamej alajhu)? Co powiedział (maj ka’amar)? „Dlaczego, Stwórco, miałby zapłonąć Twój gniew przeciw Twojemu ludowi?” (lama Haszem jechere apcha be-amecha). Czyż to słowo, jak Mosze mógł powiedzieć „dlaczego”? (we-chi mila da ejch amar lah Mosze lama), przecież popełnili bałwochwalstwo (we-ha awadu awoda zara), jak jest powiedziane: „Uczynili sobie cielca odlanego i oddali mu pokłon, i powiedzieli: To są…” (ke-de-amar: asu lahem egel masecha, wa-jiszta’awu lo, wa-jomru ele we-gomer). A Mosze powiedział „dlaczego”? (u-Mosze amar lama). Lecz tak się uczymy (ela hachi olifna), że ten, kto chce pojednać innego, nie powinien od razu mówić o wielkiej winie (man di-meratze le-achara, la ba’ej le-meabad hahu chowa rab), lecz najpierw powinien to pomniejszyć przed nim (ela jaz’ir leh kamejhu). A potem powinien ją powiększyć przed tamtym (u-lewatar jasgej leh kamejhu achara), jak jest napisane: „Wyście popełnili wielki grzech” (di-ketiw: atem chata’tem chata’a gedola).
Sulam
183) Czyżby na początku kpił, prosząc o miłosierdzie dla nich, mówiąc: „Dlaczego, Stwórco, miałbyś się gniewać na swój lud?” Słowo „dlaczego” – jak Mosze mógł je wypowiedzieć? Przecież oni zajmowali się bałwochwalstwem, jak powiedziano: „Uczynili sobie odlanego cielca, padli przed nim na twarz… i powiedzieli: oto twoje bóstwo, Israel”[7]. A Mosze sprzeciwia się: „Dlaczego?” Lecz przecież ten, kto prosi o łaskawość dla swojego przyjaciela u człowieka, przeciwko któremu tamten zgrzeszył, nie powinien mówić o ciężarze grzechu, lecz powinien przedstawić go w lżejszym świetle. A następnie uwydatnić ciężar grzechu w oczach drugiego – tego, który zgrzeszył. I dlatego Mosze zwrócił się do Stwórcy, mówiąc: „Dlaczego miałbyś się gniewać?”, starając się umniejszyć grzech. A potem zwrócił się do Israela, ukazując ciężar grzechu, jak powiedziano: „Popełniliście straszny grzech!”[8].
184) I Stwórca nie pozostawił Moszego (we-la szabik leh le-Kudsza Berich Hu), dopóki ten nie oddał siebie na śmierć (ad di-mesar garmejhu le-mota), jak jest napisane: „A teraz, jeśli przebaczysz ich grzech, to dobrze, a jeśli nie, to wymaż mnie, proszę, ze swojej księgi, którą napisałeś” (di-ketiw: we-ata im tisa chata’tam, we-im ajin, mecheni na mi-sifrcha aszer katavta). I Stwórca przebaczył im (we-Kudsza Berich Hu machil lon), jak jest napisane: „I Stwórca żałował zła…” (di-ketiw: wa-jinachem Haszem al ha-ra’a we-gomer). Noach nie postąpił w ten sposób (we-Noach la awad ken), lecz prosił o swoje ocalenie i porzucił cały świat (ela ba’a le-isztezawa, we-szawik kol alma).
Sulam
184) I nie pozostawił Stwórcy w spokoju do tego stopnia, że był gotów umrzeć za Israel, jak powiedziano: „Czy przebaczysz im?”[9]. I Stwórca im przebaczył, jak powiedziano: „I Stwórca zmienił zamiar, postanawiając nie czynić tego zła”[10]. A Noach tak nie postąpił, lecz prosił jedynie o swoje ocalenie, pozostawiając cały świat (w nieszczęściu).
185) I za każdym razem, gdy sąd spoczywa na świecie (u-be-kol zimna de-dina szarja al alma), duch świętości mówi „biada” (rucha kudsza amar waj), ponieważ nie ma nikogo takiego jak Mosze (de-la isztakach ke-Mosze). Jak jest napisane: „I wspomniał…” (di-ketiw: wa-jizkor we-gomer), „Gdzie jest ten, który wyprowadził ich z morza…” (aje ha-ma’ale mi-jam we-gomer). Jak jest napisane: „I powiedział Stwórca do Moszego: Dlaczego wołasz do Mnie?” (di-ketiw: wa-jomer Haszem el Mosze: ma tits’ak elaj). Ponieważ on przez swoją modlitwę wyprowadził ich z morza (de-ha ihu bi-tslota salik lon min jama). I ponieważ sam siebie uczynił modlitwą za Israel w morzu (u-begin de-szawej garmejhu bi-tslota alajhu de-Israel be-jama), został nazwany „tym, który wyprowadza z morza” (ikrei ha-ma’ale mi-jam), ponieważ to on wyprowadził ich z morza (de-ihu asejk lon min jama).
Sulam
185) Za każdym razem, gdy na świecie panuje sąd, duch świętości mówi: „Bardzo żal, że nie ma już kogoś takiego jak Mosze”, jak powiedziano: „I wspomniał lud… gdzie ten, który ich podniósł z morza”[11], oraz „powiedział Stwórca, zwracając się do Moszego: Czemu wołasz do Mnie?”[12]. Ponieważ Stwórca podniósł ich z morza dzięki jego modlitwie. I dlatego, gdy był gotów poświęcić się, modląc się za Israel, to, co wydarzyło się nad morzem, nazwano jego imieniem: „Ten, który ich podniósł z morza” – ponieważ to on ich podniósł z morza.
186) „Gdzie jest ten, który umieścił w jego wnętrzu swojego świętego ducha” (aje ha-sam be-kirbo et rucha kodszo). To jest Mosze (da ihu Mosze), który osadził Szchinę pośród Israel (de-aszrej Szhinta bejnajhu de-Israel). „Prowadzący ich przez głębiny” (molicham ba-tehomot). Gdy wody się rozdzieliły (kad itbak’u maja) i szli przez głębiny na suchej ziemi (wa-azalu be-go tehomej be-jabeszta), wody zastygły (di-glejdu maja), ponieważ oddał samego siebie za Israel (be-gin de-amsar garmejhu al Israel).
Sulam
186) „Gdzie Ten, który włożył w niego ducha świętego?”. Mosze – to ten, kto ustanowił Szchinę pośród Israela, kto przeprowadził ich przez otchłań, gdy wody się rozstąpiły, i przeszli przez głębiny jak po suchej ziemi[13], przez zastygłe wody. I stało się tak, ponieważ poświęcił się za Israel, dlatego wszystko to nazwane jest jego imieniem.
187) Rabbi Jehuda powiedział (amar Rabbi Jehuda): „Mimo że Noach był zasłużony (af al gaw de-zaka’a hawa Noach), nie był godny tego, aby Stwórca ochronił świat ze względu na niego” (lao ihu kedaj de-Kudsza Berich Hu jagin al alma be-ginejhu). Przyjdź i zobacz (ta chaze), Mosze nie opierał sprawy na swojej zasłudze (Mosze la tala mila bi-zchutejhu), lecz na zasłudze pierwszych ojców (ela bi-zchut awahan kadma’ej). Ale Noach nie miał nikogo, na kogo mógłby oprzeć swoją zasługę, jak Mosze (awal Noach la hawa leh be-man de-jitlej bi-zchuta, ke-Mosze).
Sulam
187) Chociaż Noach był sprawiedliwy, nie był godzien tego, aby Stwórca przez niego ochronił cały świat. Mosze nie opierał niczego na swoich zasługach, lecz jedynie na zasługach praojców. A Noach nie miał możliwości oprzeć się na czyichkolwiek zasługach, jak to uczynił Mosze.
188) Rabbi Icchak powiedział (amar Rabbi Icchak): „A mimo wszystko (we-im kol da), skoro Stwórca powiedział do niego (kejwan da-amar le-Kudsza Berich Hu): „I ustanowię moje przymierze z tobą” (wa-hakimoti et beriti itach), powinien był prosić o miłosierdzie dla nich (hawa le-le-miv’ej rachamej alajhu). I ofiarę, którą złożył później (we-karbana de-akriv le-watar), powinien był złożyć wcześniej (de-jakriv leh min kadmat de-na), może wtedy gniew zostałby uśmierzony ze świata (dilma jissachach rugza me-alma).”
Sulam
188) Jednocześnie, gdy Stwórca powiedział mu: „I ustanowię Moje przymierze z tobą”, Noach powinien był prosić o miłosierdzie dla nich, a ofiarę, którą złożył po potopie, powinien był złożyć wcześniej. I może wtedy uspokoiłby ten gniew, odwracając go od świata.
189) Rabbi Jehuda powiedział (amar Rabbi Jehuda): „Co miał zrobić? (maj hawa leh le-me’abad). Przecież winni świata wzbudzali gniew przed Stwórcą (de-ha chajjewej alma hawu margizin kamej Kudsza Berich Hu), a on miałby składać ofiarę (we-ihu jakriv karbana)? Lecz rzeczywiście Noach obawiał się o siebie (ela wadaj Noach, dachil al garmejhu hawa), aby śmierć nie przyszła na niego wśród winnych świata (be-gin de-la je’era bej mota be-go chajjewej alma). Ponieważ codziennie widział ich złe uczynki (da-hawa chamej owadejhon bisa kol joma) i jak każdego dnia wzbudzali gniew przed Stwórcą (we-hejch margzan kamej Kudsza Berich Hu kol joma).”
Sulam
189) Co więc powinien był uczynić Noach – przecież grzesznicy świata gniewali Stwórcę, a on złożył za nich ofiarę? Oczywiście Noach bał się o siebie, aby nie dosięgła go śmierć wśród grzeszników świata, ponieważ przez cały dzień widział ich złe uczynki i to, jak nieustannie gniewają Stwórcę.
190) Rabbi Icchak powiedział (Rabbi Icchak amar): „Za każdym razem, gdy winni świata się mnożą (kol zimna de-chajjewej alma asgiju), ten, kto jest zasłużony i znajduje się pośród nich, zostaje schwytany jako pierwszy (zaka’a de-isztakach bejnajhu, hu itpas be-kadmejta). Jak jest napisane: „I od mojej świątyni zaczniecie” (di-ketiw: u-mi-mikdaszi tachelu). I nauczyliśmy się: „Nie czytaj mi-mikdaszi (od mojej świątyni), ale mi-mekudaszi (od moich poświęconych)” (we-taninan: al tikri mi-mikdaszi, ela mi-mekudaszi). A jak Noach został ocalony przez Stwórcę spośród wszystkich winnych (we-Noach hech szeziw leh Kudsza Berich Hu bejn kol inun chajjewaja)? Lecz dlatego, że miały wyjść od niego pokolenia na świecie, a on był sprawiedliwy, jak powinno być (ela be-gin de-jifkun minej toldin be-alma, da-hawa cadik kidka jaot).”
Sulam
190) Za każdym razem, gdy grzesznicy rozmnażają się na świecie, sprawiedliwy, który znajduje się pośród nich, zostaje ukarany jako pierwszy, jak powiedziano: „I od Mojego świętego miejsca zaczniecie”[14]. Uczyliśmy, że należy czytać nie „od Mojego świętego miejsca”, ale „od tych, którzy Mnie uświęcają”. Jak więc Stwórca ocalił Noacha, który znajdował się pośród tych wszystkich grzeszników? Uczynił to jedynie po to, aby z niego wyszły pokolenia świata. Ponieważ był sprawiedliwym, jak należy, to znaczy, że to właśnie on był godzien wydać naprawione potomstwo.
191) I ponadto (we-tu), że codziennie ich napominał (de-ihu atrej be-hu kol joma we-joma), a oni nie przyjęli od niego (we-la kablu minej), i spełnił się na nim werset, który jest napisany: „A ty, gdy ostrzegłeś bezbożnego…” (we-kajam be-nafszejhu kera di-ketiw: we-atah ki hizharta rasza we-gomer), i jest napisane: „A ty uratowałeś swoją duszę” (u-ketiw: we-atah et nafszecha hitzalta). Stąd uczymy się (mi-kan), że każdy, kto ostrzega winnego (kol man de-azhar le-chajjewa), nawet jeśli on nie przyjął od niego (af al gaw de-la kabel minej), sam ratuje siebie (hu szeziw leh le-garmejhu), a ten winny zostaje schwytany we własnej winie (we-hahu chajjewa itpas be-chowejhu). I jak długo powinien go ostrzegać (we-ad kama jizhar leh)? Aż go zgładzi (ad de-jimchej leh). Nasi towarzysze już to wyjaśnili (ha okmua chawraya).
Sulam
191) I jeszcze jedno. Ostrzegał ich każdego dnia, lecz go nie słuchali. I spełniał całym sercem to, o czym powiedziano: „A jeśli ostrzegłeś niegodziwego”[15]. A zdanie kończy się słowami: „A ty uratowałeś swoją duszę”. Stąd wynika: każdy, kto ostrzega grzesznika, nawet jeśli tamten go nie słucha, ratuje siebie, a ten grzesznik zostanie pochwycony w swoim grzechu. Pojawia się pytanie: „Jak długo powinien go ostrzegać?” Odpowiedź brzmi: „Dopóki mu nie wyjaśni”.
192) Rabbi Jose przebywał pewnego dnia u Rabbi Szymona (Rabbi Jose hawa szchijach kamej de-Rabbi Szymon joma chad) i powiedział do niego (amar leh): „Dlaczego Stwórca przeznaczył na zagładę wszystkie zwierzęta lądowe i ptaki niebios razem z winnymi (maj chama Kudsza Berich Hu le-szeic’a kol chajot bera, we-of szmaja, immehon de-chajjewaja)? Jeśli ludzie zgrzeszyli, to co zawiniły zwierzęta domowe, ptaki niebios i inne stworzenia (i bnej nasza chata’an, be’irej we-ofej szmaja u-sze’ar berijin, ma chatu)?” Odpowiedział mu (amar lo): „Ponieważ jest napisane: „Bo wszelkie ciało zniszczyło swoją drogę na ziemi” (be-gin di-ketiw: ki hiszchit kol basar et darko al ha-arec). Wszyscy psuli swoje drogi (kolhu hawu mechabb’lej orchajhu), porzucali swoje gatunki i łączyli się z innym gatunkiem” (szabkej zinajhu we-dawku be-zina achara).
Sulam
192) Dlaczego Stwórca uznał za konieczne zgładzić wszystkie zwierzęta polne, wszystkie ptaki niebieskie razem ze wszystkimi grzesznikami? Jeśli ludzie grzeszyli, to czym zawiniły zwierzęta, ptaki niebieskie i inne stworzenia? O tym powiedziano: „Ponieważ każda istota na ziemi wypaczyła swą drogę” – wszystkie wypaczyły swoje drogi, porzucały swój gatunek, odczuwając pociąg do innych gatunków.
193) Przyjdź i zobacz (ta chaze), że ci winni świata (inun chajjewej alma) spowodowali to dla wszystkich stworzeń (garmu hachi le-kol berijin) i chcieli zaprzeczyć dziełu stworzenia (u-ba’un le-akchasza owada di-Bereszit). Oni doprowadzili wszystkie stworzenia do zepsucia swoich dróg (we-inun garmu le-kol berijin le-chabb’la orchajhu), tak jak sami psuli swoje drogi (ke-ma de-inun mechabb’lan). Stwórca powiedział (amar Kudsza Berich Hu): „Wy chcecie zaprzeczyć dziełu moich rąk (atun be’itun le-akchasza owadej jadaj)? Wypełnię waszą wolę (ana aszlim re’uta dil’chon), i zgładzę wszelkie istnienie, które stworzyłem, z powierzchni ziemi” (u-machiti et kol ha-jekum aszer asiti me-al pnej ha-adama). Przywrócę świat do wód (ahadar alma le-majin), tak jak było na początku – woda w wodzie (ke-ma da-hawa be-kadmejta, majin be-majin), i to już zostało powiedziane (we-ha itmar). Odtąd i na zawsze (mi-kan u-lehala), uczynię nowe stworzenia w świecie, tak jak powinno być (a’awid berijin achoranin be-alma, kidka jaot).
Sulam
193) Ci grzesznicy świata spowodowali to samo u wszystkich stworzeń, tak że te odczuwały pociąg nie do własnych gatunków, negując samo dzieło stworzenia poprzez mieszanie gatunków ze sobą i zaprzeczając ich prawdziwej formie. To oni doprowadzili do tego, że wszystkie istoty wypaczyły swoją drogę, tak jak sami ją wypaczyli. Stwórca powiedział: „Chcecie odrzucić dzieło Moich rąk? Spełnię wasze pragnienie i zniszczę wszystko, co stworzyłem na powierzchni ziemi, obrócę cały świat w wodę, tak jak było na początku – wody w wodach. Od teraz i na przyszłość stworzę inne stworzenia w świecie, jak należy”.
[1] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 18:32. „I powiedział: ‘Niech się nie gniewa mój Pan, a przemówię jeszcze raz: może znajdzie się tam dziesięciu?’ I powiedział: ‘Nie zniszczę ze względu na dziesięciu’”.
[2] Prorocy, Cefanja (Księga Sofoniasza), 2:3. „Szukajcie Stwórcy, wszyscy pokorni ziemi, którzy spełniacie Jego przykazania; szukajcie sprawiedliwości, szukajcie pokory – może zostaniecie ocaleni w dniu gniewu Stwórcy”.
[3] Prorocy, Jeszajahu (Księga Izajasza), 63:12. „Który prowadził Moszego swoją prawicą, swoim chwalebnym ramieniem, który rozdzielił wody przed nimi, aby uczynić sobie imię wieczne”.
[4] Tora, Szmot (Księga Wyjścia), 32:10. „Teraz więc pozwól Mi, aby zapłonął Mój gniew przeciw nim, i wyniszczę ich, a uczynię ciebie wielkim narodem”.
[5] Prorocy, Jeszajahu (Księga Izajasza), 54:9. „Bo to jest dla Mnie jak wody Noacha: jak przysiągłem, że wody Noacha nie zaleją już ziemi, tak przysiągłem, że nie rozgniewam się na ciebie i nie będę cię łajać”.
[6] Tora, Szmot (Księga Wyjścia), 32:11. „I zaczął błagać Mosze Stwórcę, swojego Wszechmogącego, mówiąc: ‘Dlaczego, Stwórco, ma zapłonąć Twój gniew na Twój lud, który wyprowadziłeś z ziemi Egiptu wielką mocą i silną ręką?’”.
[7] Tora, Szmot (Księga Wyjścia), 32:8. „Szybko zboczyli z drogi, którą im nakazałem – uczynili sobie odlanego cielca, i pokłonili się mu, i złożyli mu ofiary, i powiedzieli: ‘Oto twój bóg, Israelu, który cię wyprowadził z ziemi Egiptu!’”.
[8] Tora, Szmot (Księga Wyjścia), 32:30. „A nazajutrz powiedział Mosze do ludu: ‘Popełniliście wielki grzech, teraz wstąpię do Stwórcy – może uda mi się przebłagać za wasz grzech’”.
[9] Tora, Szmot (Księga Wyjścia), 32:32. „A teraz, jeśli przebaczysz im grzech – dobrze, a jeśli nie, to proszę, wymaż mnie z Twojej księgi, którą napisałeś!”.
[10] Tora, Szmot (Księga Wyjścia), 32:14. „I Stwórca pożałował zła, które zamierzał zesłać na swój lud”.
[11] Prorocy, Jeszajahu (Księga Izajasza), 63:11. „I wspomniał Jego lud na dni dawne, na Moszego. Gdzież jest Ten, który ich wyprowadził z morza wraz z pasterzem Jego trzody? Gdzie Ten, który włożył w niego swojego świętego ducha?”.
[12] Tora, Szmot (Księga Wyjścia), 14:15. „I powiedział Stwórca do Moszego: ‘Dlaczego wołasz do Mnie? Powiedz synom Israela, aby wyruszyli’”.
[13] Tora, Szmot (Księga Wyjścia), 14:21-22. „I rozdzieliły się wody. I weszli synowie Israela do morza po suchej ziemi, a wody były dla nich murem po prawej i po lewej stronie”.
[14] Prorocy, Jechezkel (Księga Ezechiela), 9:6. „Zabijajcie na śmierć starca, młodzieńca i pannę, niemowlę i kobiety, lecz do żadnego człowieka, na którym jest znak, nie zbliżajcie się; i zacznijcie od Mojej świątyni! I zaczęli od starszych, którzy byli przed domem”.
[15] Prorocy, Jechezkel (Księga Ezechiela), 3:19. „A jeśli ostrzegłeś bezbożnego, a on nie odwrócił się od swojej niegodziwości ani od swojej złej drogi, to on umrze za swój grzech, a ty ocaliłeś swoją duszę”.