136) Chodź i zobacz (ta chezi), przez całą tę noc, gdy Sara była u Faraona (kol hahu lejlaja de-Sara hawat le-gabei de-Paro), przybyli wyżsi aniołowie, aby śpiewać Stwórcy pieśni i hymny (atu malachej ila’ej le-zamra leih le-Kudsza Brich Hu be-szirin we-tuszbechan). Stwórca powiedział do nich (amar lo Kudsza Brich Hu): „Wszyscy idźcie i czyńcie wielkie zniszczenia w Micraim jako znak tego, co zamierzam uczynić później” (kulkhu zilu wa-awidu machteszin rabrevin be-Micraim, reszimu le-man da-ana zamin le-me’awad le-watar). Co jest napisane? (ma ketiw) „I dotknął Stwórca Faraona wielkimi plagami itd.” (wa-jenaga Haszem et Paro nega’im gedolim we-go).

Sulam

136) Przez całą noc, gdy Sara była u faraona, wyżsi aniołowie przychodzili, aby wznosić przed Stwórcą pieśni i chwały. Stwórca powiedział im: „Idźcie wszyscy i uderzcie Egipcjan wielkimi plagami, jako zapowiedź i znak tego, co uczynię później”. Jak powiedziano: „I Stwórca dotknął faraona i jego dom wielkimi plagami”[1].

137) Chodź i zobacz (ta chezi), co jest napisane (ma ketiw): „I wezwał Faraon Awrama itd.” (wa-jikra Paro le-Awram we-go). Skąd wiedział? (mena hawwa jada), przecież nie jest tutaj napisane tak, jak w przypadku Abimelecha (de-ha la ketiw hacha, ke-ma de-itmar be-Abimelech), gdzie jest powiedziane (di-ktiw): „A teraz zwróć żonę tego mężczyzny, bo jest prorokiem itd.” (we-ata haszew eszet ha-isz ki navi hu we-go). A tutaj nie powiedział mu niczego (we-hacha la amar leih midej).

Sulam

137) „I wezwał faraon Awrahama i powiedział: Co mi uczyniłeś? Dlaczego nie powiedziałeś mi, że ona jest twoją żoną?”[2]. Skąd wiedział, że Sara jest żoną Awrahama? Przecież tutaj nie powiedziano, jak w opowieści o Awimelechu: „Teraz więc zwróć żonę tego człowieka”[3]. A tutaj Stwórca nie powiedział faraonowi nic.

138) Rabbi Jicchak powiedział (amar Rabbi Jicchak): Przecież jest napisane (ha ketiw): „Z powodu Saraj, żony Awrama” (al dewar Saraj eszet Awram). Tak mu mówili (de-hachi hawu amrei leih): „Z powodu Saraj, żony Awrama” (al dewar Saraj eszet Awram). Bo Faraon nie mówił z nim, jak mówił Abimelechowi (de-ha la hawwa memaleil immej, ke-ma di-memaleil be-Abimelech), tylko tym słowem to powiedział i nic więcej (ela be-mila da itmar, we-la jatir). Tą karą było właśnie „Z powodu Saraj, żony Awrama” (machte’sza da, al dewar Saraj eszet Awram ihi), i nie rozmawiał z nim (we-la hawwa maleil immej). Wtedy zrozumiał, że to była żona Awrahama (kedein jada de-ha ittej de-Awraham ihi), i natychmiast „wezwał Faraon Awrama i powiedział” itd. (mijad wa-jikra Paro le-Awram wa-jomer we-go).

Sulam

138) Przecież powiedziano: „Za to, co spotkało Saraj, żonę Awrahama”¹⁶⁰ – ponieważ tak mówili aniołowie: „Za to, co spotkało Saraj, żonę Awrahama!”. Jednak Stwórca nie mówił do niego tak, jak mówił do Awimelecha. Powiedziano mu jedynie następujące słowa: „Ta plaga jest za to, co spotkało Saraj, żonę Awrahama!”. I nawet to nie zostało mu powiedziane przez Stwórcę, lecz przez aniołów zsyłających ciosy. Wtedy zrozumiał, że ona jest żoną Awrahama. Natychmiast: „I wezwał faraon Awrama”¹⁶¹.

139) „I rozkazał Faraon ludziom” (wa-jecaw alaw Paro anaszim). Dlaczego? (lama) Aby nikt nie zbliżył się do niego i nie wyrządził mu krzywdy (be-gin de-la jikraw bar nasz be-ho, le-ab’asza lon). „I wyprawili go” (wa-jeszalchu oto), co oznacza, że zapewnili mu eskortę na całej ziemi Micraim (lewaj’a awadu leih, be-kol ar’a de-Micrajim). Stwórca powiedział do niego (amar lo Kudsza Brich Hu): Tak samo ty jesteś przeznaczony, aby uczynić to moim synom – ty ich wyprawisz ze twojej ziemi (hachi ant zamin le-me’awad li-bnoj, at tozif lon me-ar’ach), jak jest napisane (di-ktiw): „I stało się, gdy Faraon wyprawił lud” (wa-jehi be-szalach Paro et ha-am). Oznacza to, że wyprawił ich z całej swojej ziemi (de-ozif lon mi-kol ar’ej).

Sulam

139) „Faraon wydał o nim rozkaz ludziom”[4] – aby nikt się do nich nie zbliżał i nie wyrządził im krzywdy. „I oni go odprowadzili (szalchu)”¹⁶³ – to znaczy, że towarzyszyli mu przez całą ziemię egipską. Stwórca powiedział do faraona: „Tak samo postąpisz z jego synami – będziesz ich odprowadzał, gdy będą wychodzić z twojej ziemi”. Jak powiedziano: „I było, gdy faraon wyprawił (szalach) lud”[5] – to znaczy, że odprowadzał ich przy wyjściu z całej swojej ziemi.

140) Rabbi Aba powiedział (amar Rabbi Aba): Dlaczego to wszystko spotkało Awrahama i po co było potrzebne? (kol kach lama izdamen leih le-Awraham, u-le-maj itztrich). Tylko po to, aby wywyższyć imię Awrahama i Sary na świecie (ela, be-gin le-gadla szmej de-Awraham we-Sara be-alma), tak aby nawet w Micraim, gdzie są czarodzieje świata, od których nikt nie mógł się ocalić (da-afilu be-Micrajim, de-inun charaszej alma, we-la hawwa jachil bar nasz le-isztazew minajhu), Awraham został wywyższony i wyniesiony do góry (itgadal Awraham, we-istalek le-eila). Oto, co jest napisane (hada hu di-ktiw): „I wyszedł Awram z Micraim” (wa-ja’al Awram mi-Micrajim). Dokąd? (le-an atar) „Ku południu” (ha-negba).

Sulam

140) Dlaczego wszystko to spotkało Awrahama i dlaczego było mu to potrzebne? Wszystko to miało na celu wywyższenie imienia Awrahama i Sary na świecie. Nawet w Egipcie, gdzie mieszkańcy byli największymi czarodziejami świata, przed którymi nikt nie mógł się ocalić, Awraham został wywyższony i wzniesiony. Jak powiedziano: „I wyszedł Awram z Egiptu… ku południu”[6] – to znaczy, że powrócił na stopień, na którym był na początku.

141) Rabbi Szymon powiedział (amar Rabbi Szymon): Chodź i zobacz (ta chezi), że wszystko jest tajemnicą mądrości (kolla raza de-chachmeta ihu), i tutaj została zasugerowana mądrość (we-ka ramaz hacha be-chachmeta). Awraham zstępował do głębi niższych stopni (we-dargin de-letata, de-ka nachit Awraham le-omkajja dilhon), poznawał je (we-jada lon), ale nie przywiązał się do nich (we-la itdabek be-ho) i powrócił przed swojego Władcy (we-taw le-kamej marej).

Sulam

141) Pismo wskazuje na stopnie Egiptu, które przyciągają Hochmę z góry w dół[7]. Awraham zstąpił na ich głębię i je poznał, ale nie połączył się z nimi, lecz powrócił do swojego Władcy.

142) I nie został zwiedziony przez nie, jak Adam, który gdy dotarł do tego stopnia, został zwiedziony przez węża i sprowadził śmierć na świat (we-la itpata be-ho, ke-Adam, de-kad mata le-hahu darga, itpata be-nachasz, we-garim mota le-alma). I nie został zwiedziony jak Noach, który gdy zstąpił i dotarł do tego stopnia, co jest napisane? (we-la itpata ke-Noach, de-kad nachat u-mata le-hahu darga, ma ketiw) „I pił z wina, i upił się, i odkrył się wewnątrz swojego namiotu” (wa-jeszt min ha-jajin wa-jiszkar wa-jitgal be-toch aholo). „Swojego namiotu” jest zapisane z literą „hej” (aholo ketiw be-hej).

Sulam

142) I nie uległ im, jak Adam, który po przybyciu na ten stopień został zwiedziony przez węża i sprowadził śmierć na cały świat. I nie uległ, jak Noach, który zstąpił na ten sam stopień, jak powiedziano: „I napił się wina, i upił się, i obnażył się pośród swojego namiotu”[8]. „Swojego namiotu (oalo אוה ה)” zapisano z literą „hej ה”, co wskazuje na właściwość „cudza żona”[9].

143) Ale o Awrahamie co jest napisane? (awal be-Awraham ma ketiw) „I wyszedł Awram z Micraim” (wa-ja’al Awram mi-Micrajim), co oznacza, że wzniósł się, a nie opuścił, i powrócił na swoje miejsce, do wyższego stopnia, z którym był zjednoczony wcześniej (de-salik we-la nachat, we-taw le-atreh, le-darga ila’a, de-itdabbak bej be-kadmejta). I to działanie miało na celu objawienie mądrości, która ustanowiła się w doskonałym istnieniu, tak jak powinno być (we-owada da hawwa, be-gin le-achaza’a chochmata, de-itkajem be-kijuma szelim, kidka chazei leih), i nie został zwiedziony, lecz pozostał w swoim istnieniu i powrócił na swoje miejsce (we-la itpata, we-kam be-kijuma, we-taw le-atreh). „Ku południu” (ha-negba) oznacza południe, wyższy stopień, z którym był połączony wcześniej (da darom, darga ila’a, de-it’achad bej be-kadmejta), jak jest napisane: „Idąc i posuwając się ku południu” (di-ktiw: haloch we-naso’a ha-negba). Tak samo tutaj „ku południu” odnosi się do miejsca, z którym był połączony wcześniej (of hacha ha-negba, atar de-itdabbak bej be-kadmejta).

Sulam

143) Jednak o Awrahamie powiedziano: „I wyszedł Awram z Egiptu… kierując się ku Negewowi”¹⁶⁵ – to znaczy, że wzniósł się, a nie opuścił, i powrócił na swoje miejsce, na najwyższy stopień, z którym był pierwotnie połączony. To działanie miało wskazać na Hochmę, ponieważ znajdował się na doskonałym poziomie, tak jak mu przystało, nie uległ pokusom Egipcjan, wytrwał na swoim poziomie i powrócił na swoje miejsce, „ku Negewowi” – to południowy wiatr, Hesed Zeir Anpina, najwyższy stopień, z którym był związany od początku. Jak powiedziano: „Zmierzając coraz dalej ku Negewowi”[10]. I teraz również „ku Negewowi” – do tego miejsca, z którym był pierwotnie połączony.

144) Chodź i zobacz (ta chezi), tajemnica tego słowa (raza de-mila), gdyby Awram nie zszedł do Micraim i nie został tam oczyszczony na początku (i Awram la jechot le-Micrajim, we-la jitztaref taman be-kadmejta), nie miałby udziału w Stwórcy (la jehe chulak adwej be-Kudsza Brich Hu). Podobnie było z jego potomkami (ke-gawna da li-bnoj), gdy Stwórca chciał uczynić ich jednym narodem, narodem doskonałym, i zbliżyć ich do siebie (kad ba’a Kudsza Brich Hu le-me’awad lehu am chada, am szelim, u-le-karwa lon le-gabei), gdyby nie zstąpili najpierw do Micraim i nie zostali tam oczyszczeni (i la nachatu be-kadmejta le-Micrajim, we-la jitztarfun taman), nie byliby Jego jedynym narodem (lo hawu am jechida di-lej).

Sulam

144)[11] Gdyby Awraham nie zszedł do Egiptu i najpierw tam się nie oczyścił, nie stałby się dziedzictwem wybranym przez Stwórcę. Podobnie było z jego potomkami – kiedy Stwórca chciał uczynić ich jednym narodem i przybliżyć do Siebie, musieli najpierw zejść do Egiptu i tam się oczyścić, aby stać się ludem Stwórcy. Tak samo, gdyby ziemia świętości nie została najpierw oddana Kanaanitom i gdyby oni nią nie władali, to nie stałaby się dziedzictwem przeznaczonym dla Stwórcy. I wszystko to stanowi jedną całość.

---

[1] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 12:17. „I poraził Stwórca faraona i jego dom wielkimi plagami za Saraj, żonę Awrama”.
[2] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 12:18. „I wezwał faraon Awrama, i powiedział: ‘Cóż mi uczyniłeś? Dlaczego nie powiedziałeś mi, że ona jest twoją żoną?’”.
[3] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 20:7. „A teraz zwróć żonę temu człowiekowi, bo jest on prorokiem, i pomodli się za ciebie, i będziesz żył. A jeśli jej nie zwrócisz, wiedz, że na pewno umrzesz ty i wszyscy twoi”.
[4] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 12:20. „I dał faraon rozkaz dotyczący niego ludziom, i odprowadzili go oraz jego żonę ze wszystkim, co miał”.
[5] Tora, Szmot (Księga Wyjścia), 13:17. „I stało się, gdy faraon wypuścił lud, nie poprowadził ich Wszechmogący drogą ziemi Filistynów, choć była bliska, bo powiedział Wszechmogący: ‘Aby lud, widząc wojnę, nie zmienił zdania i nie wrócił do Egiptu’”.
[6] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 13:1. „I wyszedł Awram z Micraim, on i jego żona, i wszystko, co miał, a z nim Lot, na południe (do ziemi Kanaan)”.
[7] Zob. wyżej, p. 117, od słów: „W tych…”.
[8] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 9:21. „I napił się wina, i upił się, i obnażył się wewnątrz swojego namiotu”.
[9] Zob. Zohar, parasza Noach, p. 308.
[10] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 12:9. „I wędrował Awram, posuwając się dalej ku Negewowi”.
[11] Zawiera p. 145.