307) „I stał się Noach mężem ziemi, i zasadził winnicę” (wa-jachel Noach, isz ha-adama, wa-jita kerem). Rabbi Jehuda i Rabbi Jose (Rabbi Jehuda we-Rabbi Jose) – jeden powiedział (chad amar): „Została wyrwana z Ogrodu Eden i zasadzona tutaj” (mi-Gan Eden ittarchetat, u-netsiw lah hacha). A drugi powiedział (we-chad amar): „Była na ziemi, a on ją wykopał i zasadził (be-ara hawat, we-akar lah, we-szatal lah). I tego samego dnia wydała pędy, zakwitła, zawiązały się grona, i wycisnął z nich sok, i napił się wina, i upił się” (u-be-hahu joma, awdat ibbin we-nitsat lablibin, we-anawim, we-hawa sachit lah, we-szatej min chamra we-rawej).

Sulam

307) „I stał się Noach meżem ziemi i zasadził winnicę”[1]. W tym miejscu opinie mędrców są podzielone. Jeden mówi, że winorośl została wzięta z Ogrodu Eden i zasadzona w ziemi. Drugi mówi, że winorośl była już na ziemi, a on wyrwał ją ze swojego miejsca i zasadził w innym miejscu, dlatego napisano: „I zasadził”. I tego samego dnia wydała owoce, wypuściła pędy i winogrona, a on wycisnął je, skosztował tego wina i upił się.

Wyjaśnienie: Jeden mówi, że to było Drzewo Poznania, z którego skosztował Adam Riszon, grzesząc w ten sposób. I uważa, że Drzewo Poznania było winoroślą. A gdy Adam Riszon zgrzeszył, zostało ono razem z nim wygnane z Ogrodu Eden. Noach naprawił to wygnane Drzewo i ponownie je zasadził, poza Ogrodem Eden, napił się jego wina i upił się. I jego grzech jest podobny do grzechu Adama Riszona.

Inny mówi, że ta winorośl nie znajdowała się w Ogrodzie Eden, lecz Noach znalazł ją poza Ogrodem Eden. A powiedziane: „Zasadził” oznacza, że wyrwał ją z jej miejsca i zasadził w innym miejscu. I według jego słów, grzech Noacha nie jest podobny do grzechu Adama Riszona.

308) Rabbi Szymon powiedział (Rabbi Szymon amar): „Tajemnica mądrości jest tutaj w tym wersecie (raza de-chachmata, ihu hacha, be-haj kera). Kiedy Noach chciał zbadać ten grzech, który zbadał pierwszy człowiek (kad ba’a Noach le-miwdak be-hahu chowa, de-badak Adam ha-riszon), nie po to, by się w nim zanurzyć, ale by go poznać i naprawić świat, lecz nie mógł (la le-itdabeka bejhu, ela le-minda, u-le-atkana alma, we-la jachil). Wycisnął winogrona, by zbadać tę winnicę (sachat anawim le-miwdak be-hahu kerem). A gdy doszedł do tego, „upił się i odkrył się” (kejwan de-mata le-haj, wa-jiszkar wa-jitgal). I nie miał siły, by stanąć (we-la hawa leh chejla le-mejkam). I dlatego „odkrył się”, ujawnił rozdarcie świata, które było zakryte (u-be-gin kach wa-jitgal: galej pirca de-alma, da-hawa satim). „W środku swojego namiotu”, jest napisane z literą „hej” (be-toch ahalo, ketiw be-he). I dlatego jest napisane: „I nie zbliżaj się do drzwi jej domu” (u-al da ketiw: we-al tikrav el petach bejtah). W środku jej namiotu, to jest ta winnica (be-toch ahalah, de-hahu kerem)”.

Sulam

308) Noach postanowił poddać się próbie naruszenia zakazu Drzewa Poznania, tak jak uczynił to Adam Riszon, lecz nie po to, aby w nim pozostać, lecz aby poznać i naprawić świat. Jednak nie zdołał go naprawić. Wycisnął winogrona, aby poddać się próbie w tej winnicy, i gdy zaczął to czynić, „upił się i obnażył się”[2]. I nie miał siły, by się podnieść. Dlatego powiedziano: „I obnażył się” – czyli odsłonił tę wyrwę w świecie, która była ukryta. „Wewnątrz namiotu (oala אהלה)” – napisano z literą „hej ה”, a nie „namiotu (oalo אהלו)” – z literą „waw ו”. I dlatego powiedziano: „I nie zbliżaj się do wejścia do jej domu (bejta ביתה)”[3], co oznacza – do namiotu tej winnicy, a nie do jego własnego namiotu. I dlatego zapisano z „hej ה”, a nie z „waw ו”.

Wyjaśnienie: W strukturze Nukwy są dwie kropki. Jedna – złagodzona w Binie, i dzięki swoim właściwościom staje się godna otrzymywania mohin, tak jak kelim Biny. Druga – jej własna właściwość, właściwość sądu, niezłagodzona przez miłosierdzie. W tej właściwości nie może otrzymać żadnych wyższych mohin, ponieważ na nią zostało nałożone pierwsze skrócenie (cimcum alef), aby nie otrzymywała niczego z prostego światła[4].

Powiedziano o nich, że jedna jest ukryta i zakryta – to kropka właściwości sądu. A druga jest odkryta – to kropka złagodzona w Binie, we właściwości miłosierdzia.

Gdy kropka właściwości sądu jest ukryta i zakryta, Nukwa jest godna przyjąć wszystkie wyższe mohin poprzez kropkę właściwości miłosierdzia, która się w niej objawia. I stąd rozumiemy sens zakazu spożywania z Drzewa Poznania, o którym ostrzegł Stwórca: „W dniu, w którym zjesz z niego, na pewno umrzesz”[5].

I powiedziano[6], że właśnie z powodu tych dwóch kropek Nukwa nazywana jest „Drzewem Poznania Dobra i Zła”:

1. Jeśli człowiek dostępuje zasługi – staje się dobrem. Oznacza to, że jeśli powstrzymuje się od przyciągnięcia świecenia lewej linii, która znajduje się w Nukwie, z góry na dół, to staje się ona Drzewem Poznania Dobra i człowiek otrzymuje od niej wszystkie mohin, które się w niej znajdują.
2. A jeśli nie dostępuje zasługi – staje się złem. Oznacza to, że przyciąga świecenie lewej linii, które jest w niej, z góry na dół, co nazywa się „spożywaniem z Drzewa Poznania”, wtedy staje się ona złem, ponieważ punkt właściwości sądu, który był ukryty i zakryty, teraz się objawia. Wówczas wszystkie mohin odchodzą z Nukwy, ponieważ w tej właściwości nie nadaje się do ich przyjęcia. I to jest śmierć dla przychodzących na świat, ponieważ mohin Nukwy to życie dla wszystkich istot na świecie. To jest sens słów: „W dniu, w którym zjesz z niego, na pewno umrzesz” – ponieważ objawi się punkt właściwości sądu i odejdą wszystkie mohin, czyli życie człowieka, które od niej otrzymuje, a zatem umrze.

Czy więc grzech Noacha jest podobny do naruszenia zakazu Drzewa Poznania, czy nie? Rabbi Szymon rozwiązuje tę kwestię, mówiąc, że sam grzech był taki sam jak w przypadku Drzewa Poznania, lecz Noach nie zamierzał zgrzeszyć tak jak Adam Riszon, lecz jedynie raz przyciągnąć świecenie lewej linii w dół, aby je naprawić, a następnie się od niego odłączyć. Dlatego powiedziano, że „Noach postanowił poddać się próbie naruszenia zakazu Drzewa Poznania, tak jak uczynił to Adam Riszon” – czyli poddać się próbie, aby zobaczyć, czy wskutek tego umrze, ponieważ wąż skłamał w imieniu Stwórcy, mówiąc: „Na pewno nie umrzecie”[7]. Jednak Noach nie chciał pozostać w tym stanie, jak Adam Riszon, który powiedział: „Zjadłem i będę jadł dalej”, lecz jedynie poznać i naprawić świat, a potem się od tego odłączyć. Jednak nie zdołał go naprawić.

„Wycisnął winogrona” – oznacza, że przyciągnął świecenie lewej linii, ponieważ świecenie lewej linii nazywane jest winem[8]. „Aby poddać się próbie w tej winnicy” – czyli przyciągnął je z góry na dół, aby sprawdzić, czy objawi się właściwość sądu w tej winnicy, a wtedy on ją naprawi. „I gdy zaczął to czynić” – przyciągać świecenie lewej linii z góry na dół – „upił się i obnażył się” – tutaj upił się, objawił się punkt właściwości sądu i natychmiast odeszły od niego mohin. I nie miał już siły, by się podnieść. „Dlatego powiedziano: „I obnażył się”, czyli odsłonił tę wyrwę w świecie, która była ukryta” – kropkę właściwości sądu, która dotąd był zakryta i nierozpoznawalna, a teraz się objawiła.

„Wewnątrz namiotu (oala אהלה)” – zapisano z literą „hej ה”, co pośrednio wskazuje na Nukwę klipot, nazywaną „obcą kobietą”. Jak powiedziano: „I nie zbliżaj się do wejścia do jej domu (bejta ביתה)” – tej „obcej kobiety”, czyli do wejścia „do namiotu tej winnicy”. „Namiot” oznacza świecenie. Tak więc powiedziano, że kropka właściwości sądu objawia się wewnątrz świecenia winnicy, które przyciąga się z góry na dół.

309) Podobnie jak w tym przypadku, synowie Aharona – jak nauczyliśmy – byli pijani winem (ke-gawna da, bnej Aharon, de-taninan, szetujej jajin hawu). I czy ktoś dał im wino w tym miejscu, aby pili (we-chi man jahew lon chamra, be-hahu atar le-misztej)? Jeśli przyszłoby ci do głowy powiedzieć, że byli bezwstydni i pili wino (i salka da’atach, de-inun chacifin hawu, de-rawo chamra), nie było tak (la hawakej). Lecz rzeczywiście pili z tego wina (ela wadaj, me-hahu chamra rawo). Jak jest napisane: „I przynieśli przed Stwórcę obcy ogień” (di-ketiw: wa-jakrivu lifnej Haszem esz zara). Jest tu napisane „obcy ogień”, i tam jest napisane: „Abyś strzegł się przed obcą kobietą” (ketiw hacha: esz zara, u-ketiw hatam: li-szmarecha me-isza zara). I wszystko to jest jedno słowo (we-kolla chad mila).

Sulam

309) Podobnie do tego – synowie Aharona, którzy upili się winem. Kto dał im pić wino? Czy naprawdę można pomyśleć, że byli tak zuchwali, aby się upić winem? Jednak oczywiście upili się tym winem, o którym powiedziano: „I przynieśli przed Stwórcą obcy ogień”[9]. Jednak w innym miejscu powiedziano: „Aby uchronić się przed obcą kobietą”[10]. I to jest jedno i to samo.

Wyjaśnienie: Upicie się winem oznacza przyciągnięcie świecenia lewej linii z góry na dół. Wtedy objawia się punkt właściwości sądu, budzi się klipa „obca kobieta”, mohin odchodzą z Nukwy, a grzesznik umiera. Dlatego powiedziano: „Oczywiście upili się tym winem, o którym powiedziano: I przynieśli obcy ogień”. Wraz z upiciem się przyciągają klipę, aby czerpała ze świętości, i mohin odchodzą. Dlatego w jednym miejscu powiedziano: „I przynieśli przed Stwórcą obcy ogień”, a w innym: „Aby uchronić się przed obcą kobietą”, ponieważ właściwość zachar nazywana jest „obcym ogniem” (esz zara אש זרה), a właściwość nukwa – „obcą kobietą” (isza zara אשה זרה).

310) I podobnie w tym przypadku: „I napił się wina, i upił się, i odkrył się” (we-chen ke-gawna da: wa-jiszte min ha-jajin, wa-jiszkar, wa-jitgal). I dlatego obudził się Cham, ojciec Kanaana, jak zostało powiedziane (we-al da it’ar Cham awi Kanaan, ke-ma de-itmar). I został oddany Kanaanowi do panowania (we-itjehew atar le-Kanaan le-szaleta). A to, co ten sprawiedliwy miał w tajemnicy przymierza, zostało zniekształcone (u-maj de-hawa hadejn cadik, be-raza de-berit, sersu). I nauczano, że przez to usunięto z niego to istnienie (we-tanja de-a’awar minej hahu kijuma).

Sulam

310) I podobnie do tego: „I napił się wina, i upił się, i obnażył się”. Dlatego obudził się Cham, ojciec Kanaana, przez którego objawiła się kropka właściwości sądu – nagość jego ojca. I zostało dane miejsce Kanaanowi, aby panował; a to, co dla tego sprawiedliwego, Noacha, było tajemnicą przymierza, on usunął, czyniąc go kastratem. A więc pozbawił go przymierza, czyli odeszły od niego mohin porodzenia, które ustanawiają się jedynie przy zachowaniu świętego przymierza. I to jest określane jako jego wykastrowanie.

Cham zgrzeszył, widząc to, ale nie Kanaan. Dlaczego więc został przeklęty Kanaan[11], a nie Cham? Dlatego powiedziano: „I podobnie do tego: I napił się wina, i upił się, i obnażył się” – czyli objawił się punkt właściwości sądu, nazywany nagością jego ojca. „Dlatego obudził się Cham, ojciec Kanaana” – i przy objawieniu tego punktu obudził się Cham, ojciec Kanaana, ponieważ zobaczył, jako że on jest lewą linią. Noach przyciągnął jej świecenie z góry na dół, i z tego powodu objawiła się właściwość sądu. Jednak ponieważ Noach nie zamierzał zgrzeszyć, mohin nie odeszły z powodu objawienia tej kropki. „I zostało dane miejsce Kanaanowi, aby panował” – jednak objawienie kropki właściwości sądu dało Kanaanowi siłę, by zbliżyć się i czerpać z Nukwy. Klipat Kanaana to pierworodny wąż, i to jest „obcy ogień”, który się zbliża z powodu kropki właściwości sądu. I on go wykastrował, czyli z powodu Kanaana odeszły od niego mohin porodzenia, mohin de-chaja, które miał. W ten sposób Cham nic mu nie zrobił, lecz uczynił to Kanaan, jego syn – i dlatego przeklął Kanaana. Ale w Piśmie jest to ukryte, ponieważ „chwałą Wszechmogącego jest skrywanie rzeczy”[12].

311) I dlatego powiedział: „Przeklęty” (u-be-gin kach amar: arur). Ponieważ przekleństwo obudziło się na początku przez niego na świecie (de-ha le-watin, it’aru be-kadmejta, al jedej be-alma). „Niewolnikiem niewolników będzie” (ewed awadim jihje). Jak jest powiedziane: „Przeklęty jesteś spośród wszystkich zwierząt” (ke-de-amar: arur ata mi-kol ha-behema we-gomer). Wszystko zostanie naprawione w przyszłym czasie, ale on nie zostanie naprawiony (kolla jit’akan le-zimna de-atej, we-hu la jit’akan). I wszyscy wyjdą na wolność, ale on nie wyjdzie (we-kolla jifkun le-chejruta, we-hu la jifok). A to jest tajemnica dla tych, którzy znają drogi i ścieżki Tory (we-raza ihu le-inun de-jad’ej orchaj, u-szwilej de-orajta).

Sulam

311) I dlatego Noach powiedział: „Przeklęty (Kanaan)”, ponieważ najpierw przekleństwa obudziły się na świecie z jego powodu, gdyż on jest wężem. „Będzie niewolnikiem niewolników”. Wszystko zostanie naprawione w przyszłości, ale Kanaan nie zostanie naprawiony. Wszyscy niewolnicy zostaną uwolnieni, ale Kanaan nigdy nie zostanie uwolniony. I ta tajemnica została dana tym, którzy poznali ścieżki i drogi Tory.

---

[1] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 9:20. „I zaczął Noach, rolnik, i zasadził winnicę”.
[2] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 9:21. „I napił się wina, i upił się, i obnażył się wewnątrz swojego namiotu”.
[3] Pisma, Miszlej (Księga Przysłów), 5:8. „Oddal swoją drogę od niej i nie zbliżaj się do drzwi jej domu”.
[4] Zob. „Hakdama Zohar”, artykuł „Dwie kropki”, p. 122.
[5] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 2:17. „Ale z Drzewa Poznania dobra i zła – nie jedz z niego, bo w dniu, w którym z niego zjesz, na pewno umrzesz”.
[6] Zob. „Hakdama Zohar”, p. 123.
[7] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 3:4. „I powiedział wąż do kobiety: ‘Na pewno nie umrzecie’”.
[8] Zob. wyżej, p. 239, od słów: „Wyjaśnienie. Świecenie lewej linii nazywane jest winem…”.
[9] Tora, Wajikra (Księga Kapłańska), 10:1. „I wzięli synowie Aharona, Nadaw i Awihu, każdy swoją kadzielnicę, i włożyli do nich ogień, i nałożyli na niego kadzidło, i przynieśli przed Stwórcą obcy ogień, którego On im nie nakazał”.
[10] Pisma, Miszlej (Księga Przysłów), 7:5. „Abyś ustrzegł się przed cudzą kobietą, przed obcą, której słowa są pochlebstwem”.
[11] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 9:25. „I powiedział: ‘Przeklęty Kanaan! Sługą sług będzie dla swoich braci’”.
[12] Pisma, Miszlej (Księga Przysłów), 25:2. „Chwałą Wszechmogącego jest ukrywać sprawę, a chwałą królów jest badać sprawę”.