288) Ponieważ zgrzeszyli i przylgnęli do drzewa, w którym spoczywa śmierć na dole. (kejwan de-chat u, we-itdabb ku be-ilana de-szarja bej mota le-tata) Co jest napisane? (ma ketiw?) „I usłyszeli głos Stwórcy Elohim, rozchodzący się po ogrodzie” (‘wa-jiszmeu et kol Haszem Elohim mit hal lech ba-gan’). Nie jest napisane „idący”, ale „rozchodzący się” (mehal lech ein ketiw kan, ela mit hal lech). Chodź i zobacz. Zanim człowiek zgrzeszył, wznosił się i trwał w mądrości najwyższego światła (ta chaze, ad la chata Adam, hawa salik we-kajem be-chachma de-nehiru ilaa-a). I nie oddzielał się od Drzewa życia (we-la hawa mitparesz me-ilana de-chajej). Ale kiedy pomnożył pragnienie poznania i zejścia na dół, został pociągnięty za nim, aż oddzielił się od Drzewa Życia (kejwan de-asgej teowta le-minda, u-le-nachata le-tata, itm szach abatrajjehu, ad de-itparesz me-ilana de-chajej). I poznał zło, a porzucił dobro, i dlatego jest napisane: „Bo nie jesteś bóstwem, które chce zła, nie zamieszka u Ciebie zło” (we-jada ra we-szawak tow, we-al da ketiw: ‘ki lo El chafec resza ata, lo jegurcha ra’). Kto podąża za złem, nie ma miejsca w Drzewie Życia (man de-itm szach batar ra, leit leje dijra im ilana de-chajej).
Sulam
288) Po tym, jak zgrzeszyli i przylgnęli do drzewa, w którym na dole obecna jest śmierć, powiedziano: „I usłyszeli głos Stwórcy, Wszechmogącego, rozchodzący się po ogrodzie”[1]. Nie powiedziano „idący (mehalekh מהלך)”, co odnosiłoby się do zachar, lecz „rozchodzący się (mitalekh מתהלך)”, co odnosi się do nekewa, ponieważ dodatkowa litera „taw ת” wskazuje na odniesienie do nekewa. Zanim Adam zgrzeszył, wznosił się po swoich stopniach i znajdował się w wyższej Hochmie, i nie oddzielał się od Drzewa Życia. Jednak ponieważ wzrosło jego pragnienie poznania i zejścia w dół, to znaczy przyciągania napełnienia z góry na dół, pociągnął się za nimi, aż oddzielił się od Drzewa Życia. I wtedy poznał zło i porzucił dobro, o czym powiedziano: „A jeśli nie zasłużył – źle”[2]. Dlatego powiedziano: „Bo Ty nie jesteś bóstwem pragnącym nieprawości, nie zamieszka u Ciebie zło”[3] – ponieważ ten, kto podąża za złem, nie może przebywać w jednym miejscu z Drzewem Życia.
289) A zanim zgrzeszyli, słyszeli głos z góry i znali najwyższą mądrość, i trwali w istnieniu najwyższego blasku, i nie bali się (we-ad la chat u, hawwo szam in kala mil-ejla, wa-hawwo jad ei chachmta ilaa-a, we-kajmei be-kijuma de-zihara ilaa-a, we-la dach alej). A gdy zgrzeszyli, nawet głosu z dołu nie byli w stanie znieść (kejwan de-chat u, afilu kala di-le-tata, la hawej jach lin le-mejkam bej).
Sulam
289) Dopóki nie zgrzeszyli, słyszeli wyższy głos, znali wyższą Hochmę i przebywali w mohin wyższego świecenia, nie odczuwając strachu. Po tym, jak zgrzeszyli, nie mogli utrzymać się nawet we właściwości „niższego głosu”. Wyjaśnienie: Głos Zeir Anpina nazywa się wyższym głosem, a głos Nukwy – niższym. „Głos Stwórcy, Wszechmogącego, rozchodzący się po ogrodzie” – to głos Nukwy, ponieważ dodatkowa litera „taw ת” wskazuje na odniesienie do nekewy. I mimo to Adam nie mógł się w nim utrzymać, jak powiedziano: „I skrył się Adam i jego żona przed Stwórcą, Wszechmogącym”.
290) Podobnie, zanim Israel zgrzeszył, gdy stali u stóp góry Synaj (ke-gawna da, ad la chawu Israel, be-szaata de-kajmu Israel al-tura de-Sinaj), nieczystość tego węża została z nich usunięta (it aber minajjehu zuhama de-haj chiwja), ponieważ wtedy skłonność do zła została usunięta ze świata i wypędzili ją ze swojego wnętrza (de-ha kedein bittul jetzer hara hawa me-alma, we-dachu leje minajjehu). I wtedy zostali połączeni z Drzewem Życia, wznosili się do góry i nie schodzili na dół (u-kedein it achidu be-ilana de-chajej, we-salku le-ejla, we-la nachatu le-tata).
Sulam
290) I tak samo przez cały czas, dopóki Israel nie zgrzeszyli, od momentu stania u góry Synaj, nieczystość tego węża została od nich usunięta. Ponieważ w tym czasie złe początkowe skłonności zostały usunięte ze świata, ponieważ odrzucili je od siebie. I wtedy trzymali się Drzewa Życia, i wznosili się w górę, nie opadając w dół. Innymi słowy, podnosili światło lewej linii od dołu do góry, i nie przyciągali go z góry na dół, co jest właściwością Drzewa Życia.
291) Wtedy poznawali i widzieli najwyższe zwierciadła (kedein hawwo jad ein, we-chaman aspaklarjan ilaa-in), a ich oczy jaśniały i cieszyli się, by poznawać i słuchać (we-itnaharin einajjehu, we-chadan le-minda u-le-miszma). I wtedy Święty, niech będzie błogosławiony, przepasał ich pasami liter Swojego świętego imienia (u-kedein chagar lon, kudsza berich hu, chagorin de-atwan di-szmej kadisza), aby ten wąż nie mógł nad nimi panować (de-la jechol le-szaltaa alajjehu, haj chiwja), i nie skalał ich jak wcześniej (we-la jesaaw lon, ke-kadmejta).
Sulam
291) I wtedy poznawali i spostrzegali wyższe lustra, i oczy ich jaśniały, i cieszyli się, poznając i słysząc. „Lustra” – to szkło odbijające, co wskazuje na poznanie Zeir Anpina i Nukwy, ponieważ Zeir Anpin nazywany jest lśniącym lustrem, a Nukwa – lustrem, które nie świeci. I wtedy Stwórca opasał ich pasami składającymi się z liter Jego świętego Imienia, aby ten wąż nie mógł nad nimi panować i nie mógł ich skalać, jak wcześniej. I to są te ozdoby, które otrzymali na górze Chorew.
292) Gdy zgrzeszyli przy cielcu (kejwan de-chat u, ba-egel), wszystkie te stopnie i najwyższe światła zostały od nich usunięte (it aber minajjehu, kol inun dargin, u-nehorin ilaa-in). I usunięto od nich te pasy i zbroje, którymi zostali ukoronowani imieniem najwyższym i świętym (we-itabru minajjehu, inun chagiru me-zajinin, de-it att ru mi-szma ilaa-a kadisza). I przyciągnęli na siebie złego węża (we-am szichu alajjehu, chiwja bisza), jak na początku, i sprowadzili śmierć na cały świat (ke-mil kadmin, we-garu mu mota, le-kol alma).
Sulam
292) Po tym, jak zgrzeszyli, czyniąc sobie złotego cielca, odebrano im wszystkie te wyższe stopnie i światła. I odebrano im te pasy z orężem, które były ozdobione wyższym Imieniem, i ponownie przyciągnęli do siebie węża zła, tak jak na początku. I sprowadzili śmierć na cały świat.
293) A potem, co jest napisane? „I zobaczył Aharon oraz wszyscy synowie Israela Moszego, a oto skóra jego twarzy promieniała, i bali się zbliżyć do niego” (u-lewatar ma ketiw? ‘wa-jar Aharon we-kol benej Israel et Mosze, we-hine karan or panaw, wa-jiru mi-geszet elaw’). Chodź i zobacz. Co jest napisane wcześniej? „I zobaczył Israel wielką siłę” (ta chaze, ma ketiw be-kadmejta? ‘wa-jar Israel et ha-jad ha-gedola’). I wszyscy widzieli najwyższe blaski i jaśnieli w zwierciadle, które świeci (we-kolhu chaman zaharin ilaa-in, u-mitnaharin be-aspaklarja de-nahara), jak jest napisane: „A cały lud widział głosy” (di-ketiw: ‘we-kol ha-am ro-im et ha-kolot’). I nad morzem widzieli i nie bali się (we-al jamma hawwo chaman, we-la dachalin), jak jest napisane: „To jest mój Elohim i będę go sławił” (di-ketiw: ‘ze Eli we-anwehu’). A potem, gdy zgrzeszyli, nie mogli już patrzeć w twarz pośrednika (le-watar de-chatu, pnej ha-sarsur la hawwo jach lin le-mechemej), jak jest napisane: „I bali się zbliżyć do niego” (di-ketiw: ‘wa-jiru mi-geszet elaw’).
Sulam
293) A następnie powiedziano: „I zobaczył Aharon i wszyscy synowie Israela Moszego, i oto jego twarz jaśniała, i bali się do niego zbliżyć”[4]. Na początku powiedziano: „I zobaczył Israel wielką siłę”[5], i wszyscy widzieli wyższe światła. I otrzymywali światło od lśniącego lustra, Zeir Anpina, jak powiedziano: „I cały lud widział głosy”[6]. I także nad morzem – widzieli i nie bali się, jak powiedziano: „To jest Wszechmogący mój – będę Go wychwalać”[7]. A po tym, jak zgrzeszyli, nawet oblicza pośrednika, to znaczy Moszego, nie mogli zobaczyć, jak powiedziano: „I bali się do niego zbliżyć”.
[1] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju) 3:8. „I usłyszeli głos Stwórcy, Boga, przechadzającego się po ogrodzie w powiewie dnia, i skrył się Adam oraz jego żona przed obliczem Stwórcy, Boga, wśród drzew ogrodu.”
[2] Zob. p. 284.
[3] Pisma, Tehilim (Księga Psalmów) 5:5. „Nie ostoją się pyszni przed Twoimi oczyma; nienawidzisz wszystkich czyniących nieprawość.”
[4] Tora, Szemot (Księga Wyjścia) 34:30. „Gdy Aaron i wszyscy synowie Izraela zobaczyli Mojżesza, a oto skóra jego twarzy promieniała, bali się zbliżyć do niego.”
[5] Tora, Szemot (Księga Wyjścia) 14:31. „Gdy Izraelici widzieli wielkie dzieło, którego dokonał Pan wobec Egipcjan, ulękli się Pana i uwierzyli Jemu oraz Jego słudze Mojżeszowi.”
[6] Tora, Szemot (Księga Wyjścia) 20:15. „A cały lud widział grzmoty i błyskawice, dźwięk trąby i górę dymiącą; widząc to, lud cofnął się i stanął z daleka.”
[7] Tora, Szemot (Księga Wyjścia) 15:2. „Pan jest mocą i źródłem męstwa mego, Jemu zawdzięczam moje ocalenie. On Bogiem moim, uwielbiać Go będę; On Bogiem ojca mego, będę Go wywyższał.”