I zszedł Awram do Egiptu – Akademia Kabały

106) „I zszedł Awram do Micraim, aby tam przebywać” (wa-jered Awram Micrajma la-gur szam). Jaki jest powód, że udał się do Micraim? (ma ta’am le-Micrajim). Tylko dlatego, że jest ta ziemia porównana do ogrodu Stwórcy (ela, be-gin de-szakil le-gan Haszem), jak jest napisane (di-ktiw): „Jak ogród Stwórcy, jak ziemia Micraim” (ke-gan Haszem ke-erec Micrajim). Tam bierze i spływa jedna rzeka, która jest po prawej stronie (de-taman szakil we-nachit chad nahara, de-ihu le-jamina), jak jest napisane (di-ktiw): „Imię jednej z nich Piszon, ta, która opływa całą ziemię Chawila, gdzie jest złoto” (szem ha-echad Piszon hu ha-sowew et kol erec Chawila aszer szam ha-zahaw).

Sulam

106) „I zszedł Awram do Egiptu, aby tam zamieszkać”[1], ponieważ Egipt jest podobny do ogrodu Stwórcy. Powiedziano o tym: „jak ogród Stwórcy, jak ziemia egipska”[2]. Ponieważ tam się uzupełnia i zstępuje po prawej stronie jedna rzeka, jak powiedziano: „Imię jednej – Piszon”[3]. Z kropli, które Eden, czyli Hochma, wylewa na ogród, czyli Malchut, powstaje wielka rzeka, dzieląca się na cztery nurty: Hochma-Bina-Tiferet-Malchut (HuB-TuM). Jedna z nich, wyjątkowa, to Piszon, czyli Hochma. Ona zstępuje na ziemię Egiptu, dlatego mądrość Egipcjan przewyższała mądrość całego świata. Tę rzekę widział Jechezkel w swoim proroctwie, dlatego powiedziano: „I będzie pełna ziemia poznaniem Stwórcy”[4], ponieważ te wody zawsze pomnażają poznanie o Nim w świecie.

Istnieją trzy linie: Hochma, Hesed i Necach – po prawej stronie; Bina, Gwura i Hod – po lewej stronie; Daat, Tiferet i Jesod – pośrodku. W ten sposób Hochma znajduje się na szczycie prawej linii, ale nie jest to ta sama Hochma, która jest w lewej linii, czyli Bina powracająca do Hochmy, z której pochodzą wszystkie świecenia Hochmy i która nazywana jest złotem. Jednak rzeka Piszon to Hochma prawej linii, jak powiedziano: „Imię jednej Piszon: ona opływa całą ziemię Chawila, gdzie znajduje się złoto”¹⁰⁹. W ten sposób rzeka Piszon to Hochma prawej linii, dlatego „opływa” i napełnia „ziemię Chawila” – czyli Binę, „gdzie znajduje się złoto” – świecenie Hochmy lewej linii.

107) I Awraham, gdy już wiedział i wszedł w doskonałą wiarę (we-Awraham, kejwan de-jada, we-aal be-hejmenuta szlejmata), chciał poznać wszystkie te stopnie, które są połączone w dole (ba’a le-minda kol inun dargin de-it’achadan le-tata). A Micraim czerpie z prawej strony (u-Micrajim hawwa natel mi-jamina), dlatego zstąpił do Micraim (u-be-gin kach, nachat le-Micrajim). Chodź i zobacz, głód nie znajduje się w ziemi, dopóki miłosierdzie nie zostanie oddzielone od sądu (ta chezi, kafna la isztakach be-ar’a, ela kad mistalki rachamej min dina).

Sulam

107) Awraham poznał i wszedł w doskonałą wiarę, Nukwę Zeir Anpina. Wypełniając się świeceniem Hochmy od strony Biny, która powróciła do Hochmy, nazywa się doskonałą wiarą i przedstawia świecenie Hochmy z lewej linii, złoto. Teraz zapragnął poznać wszystkie stopnie, które utrzymują się w dole i mogą dokonywać obdarzania z góry w dół, czyli Hochmę lewej linii. A Egipt dokonywał ruchu od prawej strony, od rzeki Piszon, Hochmy prawej linii. Dlatego zszedł do Egiptu, aby wydobyć stamtąd święte iskry z właściwości Hochmy prawej strony. Następnie powrócił do ziemi Israela i dzięki temu uzupełnił się tymi mohin Hochmy.

Głód na ziemi pojawia się, gdy miłosierdzie oddala się od sądu, czyli gdy Zeir Anpin, właściwość miłosierdzia, oddala się od Nukwy, właściwości sądu. Wtedy ustaje ziwug (zjednoczenie) ZoN i w Nukwie, zwanej „ziemią”, pojawia się głód. Tak dzieje się za każdym razem – gdy ZoN przekazuje nowy stopień niższym, powraca do małego stanu, a ich ziwug ustaje. Jak więc może rzeka Piszon, czyli doskonała Hochma, świecić w ziemi Egiptu – w miejscu klipot (nieczystych sił) i nagości ziemi? Jednak powiedziano: „Napełnię się, skoro on został opróżniony”[5]. Klipot wznoszą się jedynie na zniszczeniu świętości, i odwrotnie – świętość buduje się jedynie na zniszczeniu klipot. Dlatego w wyniku naruszenia zakazu Drzewa Poznania te iskry Hochmy z prawej strony upadły do ziemi Egiptu, jak powiedziano: „jak ogród Stwórcy, jak ziemia egipska”¹⁰⁸. Z tego powodu Awraham nie może zbudować się w wielkich mohin Hochmy prawej linii, dopóki nie zbierze tych iskier z Egiptu.

108) „I stało się, gdy zbliżał się do wejścia do Micraim” (wa-jehi ka-aszer hikriv lawo Micrajma). Rabbi Elazar powiedział (amar Rabbi Elazar): „Gdy zbliżał się” – powinno być napisane „gdy się zbliżył” (ka-aszer hikriv, ka-aszer karaw, mi-ba’ej leih), dlaczego więc napisano „gdy zbliżał się” (maj ka-aszer hikriv)? Tylko tak jak jest napisane: „I Faraon przybliżył” (ela ke-di-ktiw, u-Faraon hikriv), co oznacza, że on przybliżył Israela do skruchy (de-ihu akriv leho le-Israel le-teszuwa). Tak samo tutaj „zbliżył się”, ponieważ sam przybliżył się do Stwórcy, tak jak powinno być (of hacha hikriv, de-akriv garmej le-Kudsza Brich Hu, kidka jaot). „Wejść do Micraim” oznacza, aby spojrzeć na te stopnie, oddzielić się od nich i oddalić się od kultu Micraim (la-aszgacha be-inun dargin, u-le-itrachaka mi-najhu, u-le-itrachaka me-owdei Micrajim).

Sulam

108) „I było, gdy przybliżył swoją drogę do Egiptu…”[6]. Powinno być powiedziane: „gdy się przybliżył”. Jednak powiedziano: „Faraon przybliżył siebie”[7] – to znaczy, że przybliżył Israel do pokuty. Tak samo tutaj: „przybliżył” oznacza, że przybliżył siebie do Stwórcy. Wstąpienie do Egiptu oznacza dostrzeganie tych stopni, które są w Egipcie, a następnie oddalenie się od nich i od egipskich służb.

Wyjaśnienie: zawarte są tutaj dwa pojęcia:

Przybliżenie się do Egiptu;
Samo działanie Egipcjan.

Różnica między nimi polega na tym, że działanie Egipcjan to przyciąganie światła Hochmy z góry w dół, podobnie do naruszenia zakazu Drzewa Poznania. Ponieważ kelim i iskry właściwości Hochmy, uszkodzone przez Adama przy naruszeniu zakazu Drzewa Poznania, upadły w dziedzictwo Egipcjan, dlatego oni nadal grzeszą. Jednak istnieje stopień bliski działaniu Egipcjan, ale niebędący nim samym – gdy świecenie Hochmy przyciąga się z góry w dół tylko raz, aby wzmocnić i powiększyć chasadim ukryte przed Hochmą. Z jednej strony jest to podobne do działania Egipcjan, ponieważ on przyciąga to świecenie z góry w dół, tak jak oni. Z drugiej strony jest to całkowicie przeciwne ich działaniu, ponieważ służy jedynie do wzmocnienia i potwierdzenia świecenia chasadim ukrytych przed Hochmą. Dlatego ten stopień jest uważany za bliski Egiptowi, ale nie samą ziemią Egiptu.

I to oznacza „przybliżył swoją drogę” – to znaczy, że we właściwy sposób przybliżył się do Stwórcy, do stopnia HaGaT Zeir Anpina, który przedstawia ukryte chasadim.

„Wstąpienie do Egiptu” oznacza przyciągnięcie świecenia Hochmy z góry w dół, tak jak na stopniach Egipcjan, ale jednocześnie oddalenie się od przyciągania Hochmy i od egipskiej służby, a zamiast tego wzmocnienie i potwierdzenie świecenia chasadim ukrytych przed Hochmą. I to jest całkowicie przeciwne działaniu Egipcjan. W tym przypadku powiedziane jest, że (Awram) przybliżył siebie do Stwórcy, dlatego „przybliżył swoją drogę do Egiptu”, aby postąpić jak oni, ale jednocześnie oddalić się od nich i przybliżyć się do Stwórcy – to właśnie stanowi jego działanie. Dlatego uważa się, że poprzez to działanie przybliżył swoją drogę do Egiptu, ale jeszcze nie wszedł do Egiptu.

109) Rabbi Jehuda powiedział (amar Rabbi Jehuda): Chodź i zobacz (ta chezi), ponieważ Awraham zstąpił do Micraim bez pozwolenia (be-gin de-nachat Awraham le-Micrajim be-la reszu), jego potomkowie zostali zniewoleni w Micraim przez czterysta lat (isztabidu benoj be-Micrajim, arba me’a sznin), jak jest napisane (de-ha ketiw): „I zstąpił Awram do Micraim” (wa-jered Awram Micrajma). A nie jest napisane: „Zstąp do Micraim” (we-la ketiw red Micrajma). I przez całą tę noc cierpiał z powodu Sary (we-itztair kol hahu lejlaja be-gina de-Sara).

Sulam

109) Z powodu tego, że zszedł do Egiptu bez pozwolenia, jego synowie byli w egipskiej niewoli przez czterysta lat. Ponieważ powiedziano: „Zszedł Awram do Egiptu”, a nie powiedziano, że Stwórca rzekł do niego: „Zejdź do Egiptu”. Dlatego przez całą tamtą noc martwił się z powodu Sary[8].

110) „I powiedział do Sary, swojej żony: Oto teraz wiem, że jesteś kobietą piękną z wyglądu” (wa-jomer el Sara iszto: hine na jadati ki isza jefat mare at). Czyż aż do tego momentu Awraham nie wiedział, że była kobietą piękną z wyglądu? (we-chi ad hahi sza’ata la hawwa jada Awraham de-isza jefat mare hawat). Tylko, jak zostało wyjaśnione (ela, ha okmuha), aż do tego momentu nie patrzył na formę Sary ze względu na wielką skromność, która była między nimi (de-ad hahi sza’ata, la istakal be-dijokna de-Sara, bi-sgijut czni’uta da-hawat bejneihon). A gdy zbliżył się do Micraim, została odsłonięta i wtedy ją zobaczył (we-kad karew le-Micrajim, itgalja ihi, we-chama ba).

Sulam

110) „Powiedział on do Saraj, swojej żony: Oto dowiedziałem się, że jesteś kobietą piękną z wyglądu”¹¹². Do tego momentu nie patrzył na oblicze Sary z powodu wielkiej skromności, która była między nimi. Kiedy jednak zbliżył się do Egiptu, ona się odsłoniła i zobaczył ją.

Wyjaśnienie: powiedziane „I było, gdy przybliżył swoją drogę do Egiptu”¹¹² oznacza, że przybliżając siebie, dokonał działania bliskiego działaniu Egipcjan, czyli przyciągnął świecenie Hochmy z góry w dół. I przekazał te mohin Sarze, które u niej nazywane są „piękną z wyglądu”, ponieważ wygląd i widzenie odnoszą się do mohin Hochmy. Dlatego po tym, jak „przybliżył swoją drogę do Egiptu”¹¹², powiedziano: „Oto dowiedziałem się, że jesteś kobietą piękną z wyglądu”¹¹² – po tym, jak otrzymała od niego mohin poprzez przybliżenie się do Egiptu.

Dlatego powiedziano, że „do tego momentu nie patrzył na oblicze Sary z powodu wielkiej skromności, która była między nimi” – ponieważ Awraham i Sara stanowili budowę dla właściwości zachar i nekewa znajdujących się od chaze Zeir Anpina i wyżej, gdzie chasadim są ukryte przed Hochmą, nazywaną widzeniem i oglądaniem. Dlatego nie patrzył na nią, dopóki nie zbliżył się do Egiptu, czyli gdy przyciągnął mohin Hochmy poprzez przybliżenie się do Egiptu i przekazał je jej, wtedy jej chasadim odsłoniły się w świeceniu Hochmy, zwanym widzeniem, i dlatego ją ujrzał.

111) Inne wyjaśnienie: skąd wiedział? (dawar acher, ba-me jada). Tylko na podstawie tego, że przez trud podróży człowiek traci swój blask, a ona pozostawała w swoim pięknie i nie zmieniała się (ela al-jada de-torach orcha, bar nasz mitbazze, we-hi kajma be-szapiru di-lah, we-la isztane). Inne wyjaśnienie: „Oto teraz wiem” (dawar acher: hine na jadati), że widział z nią Szchinę (de-chama imma Szchina). I dlatego Awraham obawiał się i powiedział: „Jest moją siostrą” (u-be-gin kach, itrachac Awraham, wa-amar: achoti hi).

Sulam

111) Trudności w drodze prowadzą człowieka do upokorzenia i wstydu. Jednak mimo to ona pozostawała w swojej krasie i nie zmieniała się. Dlatego wtedy zrozumiał bardziej niż kiedykolwiek, jak bardzo jest piękna z wyglądu. Przecież podróżni, czyli idący drogą Stwórcy, zanim osiągną cel, przebywają w małym stanie mohin i są lekceważeni. Sara również była w drodze, i to w drodze w dół, jak powiedziano: „Zszedł Awram do Egiptu”¹⁰⁷, tym bardziej że działanie polegające na przyciągnięciu mohin było bliskie działaniu Egipcjan. Mimo to mohin świeciły w niej w pełnej doskonałości. Dlatego powiedział: „Oto dowiedziałem się…”¹¹², ponieważ wtedy uświadomił to sobie bardziej niż kiedykolwiek. Inne wyjaśnienie: ujrzał w niej Szhinę, to znaczy dostąpił objawienia Szhiny, dlatego Awraham nabrał pewności i powiedział: „Ona jest moją siostrą”[9].

112) I to słowo odnosi się do dwóch znaczeń (u-mila da istalek, le-trei gewanin). Jedno w swoim dosłownym znaczeniu (chad ke-maszma’o), a drugie tak, jak jest napisane: „Powiedz do mądrości: Ty jesteś moją siostrą” (we-chad ke-di-ktiw: emor la-chochma achoti at). I jest napisane: „Powiedz, proszę: Ty jesteś moją siostrą” (u-ktiw: imri na achoti at), i jest napisane: „A ty będziesz mówić do nas” (u-ktiw: we-at tedaber elejnu). „Aby dobrze mi było ze względu na ciebie” – odnosi się do Szchiny (le-ma’an jitaw li ba-awurech, ke-lapej Szchina amar), ponieważ „ze względu na ciebie będzie mi dobrze Stwórco” (ba-awurech jitaw li Kudsza Brich Hu). „I będzie żyła moja nefesz przez ciebie” (we-chajta nafiszi bi-glalich), ponieważ przez to człowiek się wznosi i zasługuje na wznieść się na ścieżkę życia (be-gin di-be-da istalak bar nasz, we-jizke le-istalka le-orcha de-chajej).

Sulam

112) Słowa „siostra moja” mają dwa znaczenia: w bezpośrednim sensie „moja siostra” oraz w znaczeniu, jak powiedziano: „Powiedz mądrości (Hochma): Ty jesteś moją siostrą”[10]. Tutaj powiedziano: „Powiedz, że ty jesteś moją siostrą”[11]. „Ty” oznacza Szchinę. Powiedziano również: „Ty mów do nas”[12] – w tym przypadku również chodzi o Szchinę. „Aby mi było dobrze z twojego powodu”¹¹⁷ – to Awraham powiedział ze względu na Szchinę. „I będzie żyła moja dusza dzięki tobie” – ponieważ dzięki mohin Hochmy człowiek wznosi się na ścieżkę życia, gdyż światło Hochmy nazywane jest światłem chaja (życia).

113) „Powiedz, proszę: Ty jesteś moją siostrą” itd. (imri na achoti we-go). Rabbi Jejsa powiedział (Rabbi Jejsa amar): Awraham wiedział, że wszyscy Micrejczycy są pogrążeni w rozpuście (jada hawwa Awraham de-kolhu Micra’ej szatifin inun be-zima). Skoro więc to wszystko wiedział, dlaczego nie obawiał się o swoją żonę? (we-chejwan de-kol hahi jada, amaj la dachil al ittej). Dlaczego nie zawrócił z drogi i nie powstrzymał się od wejścia tam? (de-la ahadar me-orcha, we-la je’ol le-taman). Tylko dlatego, że widział, iż Szchina jest z nią (ela be-gin de-chama Szchina imma).

Sulam

113) „Powiedz, że ty jesteś moją siostrą”¹¹⁷. Awraham wiedział, że wszyscy Egipcjanie są rozpustni. Jeśli wiedział o tym wszystkim, to dlaczego nie bał się o swoją żonę i nie odstąpił od tej drogi, aby tam nie wchodzić? Ponieważ ujrzał z nią Szchinę, a dzięki temu nabrał pewności i nie obawiał się.

[1] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 12:10. „I nastał głód w tej ziemi. I zszedł Awram do Micraim, aby tam zamieszkać, bo głód był ciężki w tej ziemi”.
[2] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 13:10. „I podniósł Lot swoje oczy, i zobaczył całą dolinę Jardenu, że cała była dobrze nawodniona, zanim Stwórca zniszczył Sedom i Amora – była jak ogród Stwórcy, jak ziemia Micraim, aż do Coar”.
[3] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 2:11. „Imię jednej – Piszon, ta, która opływa całą ziemię Chawila, gdzie jest złoto”.
[4] Prorocy, Jeszajahu (Księga Izajasza), 11:9. „Bo ziemia będzie pełna poznania Stwórcy, jak wody wypełniają morze”.
[5] Prorocy, Jechezkel (Księga Ezechiela), 26:2. „Za to, że powiedział Cor o Jeruszalaim: ‘Aha! Został złamany, brama narodów zwrócona ku mnie – teraz się napełnię, gdyż został spustoszony!’”.
[6] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 12:11. „I stało się, gdy zbliżał się do wejścia do Micraim, powiedział do Saraj, swojej żony: ‘Oto wiem, że jesteś kobietą piękną wyglądem’”.
[7] Tora, Szmot (Księga Wyjścia), 14:10. „I zbliżył się faraon, i podnieśli synowie Israela swoje oczy, i oto Micraim wyruszył za nimi, i bardzo się przestraszyli, i zawołali synowie Israela do Stwórcy”.
[8] Zob. wyjaśnienie w p. 117.
[9] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 12:19. „Dlaczego powiedziałeś: ‘Ona jest moją siostrą’, tak że wziąłem ją sobie za żonę? A teraz oto twoja żona – weź ją i idź!”.
[10] Pisma, Miszlej (Księga Przysłów), 7:4. „Powiedz mądrości: ‘Ty jesteś moją siostrą’, a rozum nazwij swoim krewnym”.
[11] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 12:13. „Powiedz, proszę, że jesteś moją siostrą, aby mi się dobrze powodziło dzięki tobie i by moja dusza została ocalona przez ciebie”.
[12] Tora, Dewarim (Księga Powtórzonego Prawa), 5:23. „Zbliż się ty i słuchaj wszystkiego, co powie Stwórca, nasz Wszechmogący, a ty nam przekażesz wszystko, co Stwórca, nasz Wszechmogący, do ciebie powie, a my usłuchamy i wykonamy”.