1) Rabbi Chija rozpoczął: „A twój lud – wszyscy są sprawiedliwi, na wieki posiądą ziemię, latorośl mojego szczepu, dzieło moich rąk, abym był uwielbiony” (Rabbi Chija patach, we-amech kulam cadikim, le-olam jiraszu arec, neczer mataaj, maasej jadaj le-hitpaer). Szczęśliwi są Israel, którzy trudzą się nad Torą (zakain inun Israel, de-misztadlej be-Orajta), i znają ścieżki Tory (we-jod’ej orchin de-Orajta), bowiem dzięki niej zasłużą na przyszły świat (di-be-ginach jizkun le-alma de-ate).
Sulam
1) Szczęśliwi Israel, którzy zajmują się Torą i znają drogi Tory – dzięki niej zasłużą na przyszły świat.
2) Przyjdź i zobacz (ta chaze). Wszyscy Israel mają udział w przyszłym świecie (kol Israel it lon chulaka le-alma de-ate). Jaki jest powód? (maj taama), ponieważ strzegą przymierza (be-gin de-natrin berit), od którego zależy istnienie świata (de-alma itkajem alej). Jak powiedziano: „Gdyby nie moje przymierze we dnie i w nocy, nie ustanowiłbym praw nieba i ziemi” (ked-eamar, im lo beriti, jomam wa-lajla, chukot szamajim wa-arec lo samtij). I dlatego (we-al da), Israel, którzy strzegą przymierza (Israel de-natrej berit), i przyjęli je (we-kabilu le), mają udział w przyszłym świecie (it lon chulaka be-alma de-ate).
Sulam
2) U wszystkich Israel jest udział w przyszłym świecie, ponieważ strzegą przymierza, dzięki któremu istnieje świat, jak napisano: „Gdyby nie Moje przymierze we dnie i w nocy, nie ustanowiłbym praw nieba i ziemi”[1]. Kiedy strzegą w świętości przymierza obrzezania, aby go nie skalać daremnym wylewem nasienia i kazirodztwem. Israel, którzy strzegą przymierza, ponieważ zobowiązali się je strzec, mają udział w przyszłym świecie.
3) I nie tylko to (we-lo od), ale z tego powodu nazywani są sprawiedliwymi (ela be-gin kach ikrun cadikim). Stąd się uczymy (mikan olifna), że każdy, kto strzeże tego przymierza (kol man de-natir haj berit), od którego zależy istnienie świata (de-alma itkajem alej), nazywany jest sprawiedliwym (ikrej cadik). Skąd to wiemy? (mena lan) Od Josefa (mi-Josef), ponieważ strzegł on przymierza świata (be-gin de-natar le-liberit alma), zasłużył na to, by być nazwanym sprawiedliwym (zacha de-ikrej cadik). I dlatego (we-al kach): „A twój lud – wszyscy sprawiedliwi, na wieki posiądą ziemię” (we-amech kulam cadikim, le-olam jiraszu arec).
Sulam
3) I poza tym Israel z tego powodu nazywani są sprawiedliwymi. A każdy, kto strzeże tego przymierza, dzięki któremu istnieje świat, nazywany jest sprawiedliwym. Skąd to pochodzi? Od Josefa, ponieważ strzegł „przymierza świata”, to znaczy nie zgrzeszył z żoną swojego pana i zasłużył na to, by być nazywanym sprawiedliwym. Powiedziano: „A twój lud – wszyscy sprawiedliwi”[2]. „Noach, mąż sprawiedliwy”[3] oznacza, że strzegł przymierza, i dlatego jego potomstwo ocalało. I dlatego powiedziano w Piśmie: „Oto dzieje Noacha. Noach, mąż sprawiedliwy”, ponieważ jedno zależy od drugiego.
4) Rabbi Elazar powiedział (Rabbi Elazar amar): „Słowo „ele” (te) w każdym miejscu wyklucza poprzednie” (ele be-chol atar pasal et ha-riszonim). Uczyliśmy się tego (taninan we-chulej). Co jest napisane powyżej w rozdziale Bereszit? (ma ketiw le-ejla be-parszata di-Bereszit): „I rzeka wypływa z Edenu, aby nawadniać ogród, i stamtąd się rozdzielała…” (we-nahar joca me-Eden le-haszkot et ha-gan, u-mi-szam jifared we-gomer). Ta rzeka (ha-hu nahar), która płynie i wypływa (de-nagid we-nafik), wchodzi do ogrodu (we-ajjel le-ginta), nawadnia go wyższą wilgocią (we-aszkej le miszakju de-le-ejla), przynosi mu ukojenie (we-awid le najicha), wydaje owoce (we-awid ibin) i rozmnaża zasiane (we-rabej zar’in). I wtedy przynosi ukojenie dla wszystkiego (we-hu kedejn najicha le-kola), i to jest ukojenie dla ogrodu (we-da najicha le-ginta), i to przynosi ukojenie w nim (we-da awid najicha bej). Jak powiedziano (ked-eamar): „Gdyż w nim odpoczął” (ki bo szawat), i jest napisane: „I odpoczął dnia siódmego” (u-ketiw wa-jiszbot ba-jom ha-szewii). I to jest tajemnica słowa (we-da raza de-mila), to tworzy pokolenia (da awid toldot), to, a nie coś innego (we-la achara).
Sulam
4) „I rzeka wypływa z Edenu”[4]. Rzeka, Jesod, bierze swój początek i wypływa z Edenu, to znaczy z Hochmy, i wchodzi do tego ogrodu, to jest do Malchut, i nawadnia go wyższą wilgocią, i przynosi mu radość, i wydaje owoce, i wzrasta w nim zasiane. I wtedy wszystko trwa w radości, ponieważ ogród napełnia się radością z tego, że są w nim owoce. I to sprawia radość rzece, ponieważ przynosi owoce.
Powiedziano: „Albowiem w tym dniu odpoczął”[5] – to znaczy w rzece, Jesod. I powiedziano: „I odpoczął w siódmym dniu”[6] – to znaczy w ogrodzie, Malchut. „I odpoczął” wskazuje na spokój i radość. I to Jesod, zwany „rzeką wychodzącą z Edenu”, wydaje potomstwo, ponieważ żadna inna sfira nie wydaje owoców.
5) Przyjdź i zobacz (ta chaze). W taki sam sposób (ke-gawna da) Noach na dole (Noach le-tata) był świętą podstawą (kejama kadisza hawa), na wzór tego, co jest powyżej (dugma de-le-ejla). I dlatego (we-al da) został nazwany „mężem ziemi” (ikrej isz ha-adama). Tajemnica tego (we-raza olifna), że Noach musiał wejść do arki (de-ha Noach ictrich le-tejwa), aby się w niej połączyć (le-itchabera ba), i aby zachować nasienie wszystkiego (u-le-kajema zar’a de-chola), jak jest napisane: „Aby zachować nasienie” (di-ketiw le-chajjot zera).
Sulam
5) I podobnie do tego Noach na dole przedstawiał sobą przymierze świętości, jak i wyższy Jesod, to znaczy „rzeka wychodząca z Edenu”. I dlatego nazywany jest „panem (dosł. mężem) ziemi”[7], ponieważ ziemia to Malchut, a Jesod to mąż Malchut.
I Noach potrzebował arki, to znaczy Malchut, aby połączyć się z nią i wydać z siebie nasienie całego świata. Jak napisano: „Aby zachować nasienie”[8].
6) Czym jest arka? (man tejwa) to Arka Przymierza (da aron ha-berit). Noach i arka na dole (we-Noach we-tejwa le-tata) byli tacy sami (hachi hawu), na wzór tego, co jest powyżej (ke-dugma de-le-ejla). O Noachu jest napisane „przymierze” (Noach ketiw bej berit), jak jest powiedziane: „I ustanowię moje przymierze z tobą…” (di-ketiw wa-hakimoti et beriti itach we-gomer). I zanim przymierze zostało z nim ustanowione (we-ad de-itkajem bej berit), nie wszedł do arki (la ajjel le-tejwueta), jak jest napisane: „I ustanowię moje przymierze z tobą i wejdziesz do arki” (di-ketiw wa-hakimoti et beriti itach u-bata el ha-tejwa). I wtedy arka była Arką Przymierza (u-kedejn hawa tejwa aron ha-berit).
Sulam
6) Arka – to Arka Przymierza, czyli Malchut po tym, jak przyjęła w siebie Jesod, nazywany przymierzem. Noach i arka na dole byli podobni do wyższych Jesod i Malchut, ponieważ z Noachem zostało zawarte przymierze, jak powiedziano: „I ustanowię Moje przymierze z tobą”[9]. I dopóki przymierze nie wcieli się w niego, nie wejdzie do arki, jak napisano: „I ustanowię Moje przymierze z tobą, i wejdziesz do arki”. Wtedy bowiem arka staje się „Arką Przymierza” – po tym, jak przyjęła w siebie Noacha-sprawiedliwego, to znaczy przymierze, staje się Arką Przymierza.
7) Arka i Noach (tejwa we-Noach) – wszystko było na wzór tego, co jest powyżej (kola ke-gawna de-le-ejla). A ponieważ to przymierze jest powyżej (u-be-gin de-haj berit le-ejla hu), tworzy pokolenia (awid toldot). Tak samo Noach (ke-gawna da Noach), on tworzy pokolenia (ihiu awid toldot). Dlatego jest napisane: „Oto pokolenia Noacha” (be-ginei kach ele toldot Noach).
Sulam
7) Arka i Noach są całkowicie podobni do wyższych Malchut i przymierza. I ponieważ wyższe przymierze wydaje potomstwo, Noach także wydaje potomstwo. I dlatego napisano: „Oto dzieje Noacha”, ponieważ wydał potomstwo, podobnie jak wyższe przymierze – Jesod Acilut. I dzięki temu, że zasłużył na święte przymierze, Jesod Acilut, nazywany „przymierzem”, spoczywa nad nim.
8) Noach, maż sprawiedliwy (Noach isz cadik), taki był z pewnością (hachi hu wadaj), na wzór tego, co jest powyżej (ke-gawna de-le-ejla). Dlatego jest napisane (we-al da): „A sprawiedliwy jest fundamentem świata” (we-cadik jesod olam ketiw). I ziemia dzięki temu się utrzymała (we-ar’a al da itkajemat), ponieważ on jest filarem, na którym opiera się świat (de-ha ihiu amuda de-alma kajma alej). A kto to jest? (u-man ihiu) To jest sprawiedliwy (da cadik), i Noach został nazwany sprawiedliwym na dole (we-Noach ikrej cadik le-tata).
Sulam
8) „Noach, mąż sprawiedliwy”, jak i wyższy Jesod. I także powiedziano: „A sprawiedliwy – podstawa (Jesod) świata”[10], ponieważ ziemia, Malchut, opiera się na nim, i w ten sposób jest on podporą, na której stoi świat, Malchut. I dlatego nazywa się podstawą świata. A kto jest tą podstawą (Jesod)? Sprawiedliwy. A Noach to sprawiedliwy na dole, w duszach. Dlatego powiedziano: „Noach, mąż sprawiedliwy” – to uczy nas, że świat opiera się na nim.
9) I tajemnica wszystkiego (we-raza de-kola): „Z Elohim chodził Noach” (et ha-Elohim hithalech Noach) – dokładnie tak (dajka), ponieważ nigdy się od Niego nie oddzielił (de-la itperasz minej le-almin). I aby być na ziemi (u-le-mehewej hu be-ar’a), na wzór tego, co jest powyżej (ke-gawna de-le-ejla) – mąż sprawiedliwy (isz cadik), fundament świata (jesoda de-alma), przymierze pokoju (berit szalom), doskonałość świata (szlema de-alma), prawdziwie „mąż ziemi” (isz ha-adama wadaj). I dlatego (we-al da) „Noach znalazł łaskę w oczach Stwórcy” (we-Noach maca chen be-ejnej Haszem).
Sulam
9) „Z Elohim chodził Noach” – nigdy nie oddzielał się od Niego, to znaczy nigdy nie oddzielał się od Malchut. I zasłużył, aby być na ziemi „mężem sprawiedliwym”, na podobieństwo wyższego, a to jest podstawa świata, przymierze pokoju i pokój na świecie. I oczywiście jest on „mężem ziemi”, to znaczy panem tej ziemi. I dlatego powiedziano: „A Noach znalazł łaskę w oczach Stwórcy”[11].
10) „Był doskonały w swoich pokoleniach” (tamim haja be-dorotaw). Co oznacza „w swoich pokoleniach”? (maj be-dorotaw) To są ci, którzy wyszli od niego (ilein inun de-nafku minej), on doprowadził ich do doskonałości (hu aszlim le-kolhu), i on sam był doskonały ze wszystkich (we-hu hawa szlim mi-kolhu). „Był doskonały” (tamim haja), ponieważ urodził się obrzezany (de-ityelid mahul), jak jest napisane: „Chodź przede Mną i bądź doskonały” (di-ketiw hithalech le-fanaj we-heje tamim). „W swoich pokoleniach” (be-dorotaw), a nie we wszystkich pokoleniach świata (we-lo be-darin de-alma), ponieważ z niego wyszły pokolenia świata (de-ha minej nafku toldot be-alma).
Sulam
10) „Był doskonały w swoich pokoleniach”. To pokolenia wychodzące od niego, i wszystkie one napełniają się jego sprawiedliwością, a on sam również wypełnia się poprzez nie. Z jednej strony jego doskonałość napełniła wszystkie pokolenia, które od niego pochodzą. A z drugiej, on sam stał się doskonały dzięki wszystkim pokoleniom, które od niego wyszły.
Inne wyjaśnienie słów „był doskonały” – urodził się obrzezanym, jak powiedziano: „Chodź przede Mną i bądź doskonały”[12], a tutaj chodzi o przymierze obrzezania. „W swoich pokoleniach” – a nie w pokoleniach świata, które od niego pochodzą. I choć był nieskalany we wszystkich pokoleniach świata, to jednak powiedziano: „W swoich pokoleniach”, ponieważ wszystkie pokolenia świata to jego pokolenia, gdyż pochodzą od niego.
11) Przyjdź i zobacz (ta chaze). Noach był godzien od dnia, gdy świat został stworzony (Noach itchaze mi-joma de-itbrej alma), aby być w arce w jedności (le-mehewej be-tejwa be-chibbura chad) i wejść do niej (u-le-me’al ba). I dopóki nie połączyli się razem (we-ad la itchabru ke-chada), świat nie był we właściwym stanie (la hawa alma kidka jaot). A potem, co jest napisane? (le-watar ma ketiw) „I od nich rozprzestrzeniła się cała ziemia” (u-me-ele nafca kol ha-arec). Co znaczy „rozprzestrzeniła się”? (mahu nafca) Tak jak powiedziano (ke-ma de-at amer): „I stamtąd się rozdziela” (u-mi-szam jifared), ponieważ stamtąd powstał podział (de-mi-taman isztekach peruda) i pokolenia rozproszyły się na wszystkie strony (we-itbaddaru toldot le-kol sitrin).
Sulam
11) Noach był godzien od dnia stworzenia świata być jednością w połączeniu z arką i wejść do niej. I dopóki nie połączyli się w jedno, świat nie był jeszcze przygotowany, jak należy. Następnie powiedziano: „I od nich rozprzestrzeniła się cała ziemia”[13]. „Rozprzestrzeniła się” – jak powiedziano: „I stamtąd się rozdziela”, na podobieństwo wyższej arki, oznaczającej „Ogród Edeński”, ponieważ stąd i dalej następuje podział, a pokolenia rozprzestrzeniają się we wszystkie strony. To znaczy, że po tym, jak wychodzą naprawieni w arce, mogą znajdować się w świecie podziału i nie zostaną zgładzeni (z powierzchni ziemi) jak pokolenie potopu.
12) I wszystko jest jedno (we-kola chad), na jeden wzór (ke-dugma chada). Dlatego (be-ginei kach): „Oto są pokolenia Noacha” (ele toldot Noach), rzeczywiście „oto” (ele wadaj), ponieważ on jest fundamentem świata (de-ha jesoda de-alma ihiu), który tworzy pokolenia (de-awid toldot), aby je ustanowić na ziemi (le-kajema be-ar’a). Przyszedł rabbi Aba (ata rabbi Aba), ucałował go (u-neszakej), i powiedział (amar): „Lew swoją siłą rozrywa skałę i ją łamie” (arj’a be-chejlej tinara nakib we-tabbar). Tak jest rzeczywiście (kach hu wadaj). I przyjdź i zobacz (we-ta chaze), że z miarą arki (mi-szi’ura de-tejwueta) również tak jest (of nami hachi hu).
Sulam
12) Gałęzie na dole są podobne do swoich korzeni na górze. I dlatego powiedziano w Piśmie: „Oto pokolenia Noacha” – to znaczy oto rodowód, który anuluje poprzedni, ponieważ to właśnie Noach, będący podstawą świata, wydaje owoce, aby istniały w świecie.
Wszystko, co powiedziano o Noachu i arce na dole, wskazuje na ich korzenie na górze, w Acilut. Wymiary arki wskazują na miary budowy mohin wyższej arki, to jest Malchut, budującej się przez Jesod Zeir Anpina. W niej określone są trzy miary: długość, szerokość, wysokość – i to jest HaBaD (Hochma-Bina-Daat).
Długość – to Hochma. Jednak pochodzi ona od Biny, która staje się Hochmą, a jej sfirot liczone są w setkach. I dlatego GaR (trzy pierwsze sfirot), które otrzymuje arka, to „trzysta łokci – długość arki”[14], czyli sfirot KaHaB (Keter-Hochma-Bina), z których każda wynosi „sto”.
Szerokość – to Bina ze strony chasadim w niej, i one świecą we wszystkich jej pięciu sfirot KaHaB (Keter-Hochma-Bina) TuM (Tiferet i Malchut). I ponieważ są chasadim, każda jej sfira liczona jest tylko w dziesiątkach. I dlatego powiedziano: „Pięćdziesiąt łokci – szerokość jej”.
Wysokość – to Daat, czyli połączenie Hochmy i chasadim razem. Można to sobie wyobrazić jako wysokość, na którą wznosi się połączenie Hochmy i chasadim. Pochodzi ono od Zeir Anpina, którego sfirot liczone są w dziesiątkach. Świeci w trzech pierwszych jej sfirot KaHaB, podobnie jak długość, i dlatego powiedziano: „Trzydzieści łokci – wysokość jej”.
Widzimy więc, że miary budowy arki przez Noacha są takie same jak miary budowy Malchut przez Jesod Zeir Anpina.
13) Tosefta. Dlaczego imię Noach powtórzone jest dwa razy? (Tosefta. Lama Noach Noach trej zimnej). Ponieważ każdy sprawiedliwy na świecie (ela kol cadik we-cadik di be-alma) posiada dwa duchy (it le trejn ruchi), jeden duch w tym świecie (rucha chad be-alma dein), a drugi duch w przyszłym świecie (we-rucha chad be-alma de-ate). I tak można znaleźć u wszystkich sprawiedliwych (we-hachi tiszkach be-kolhu cadikej): Mosze, Mosze (Mosze Mosze), Jakow, Jakow (Jakow Jakow), Awraham, Awraham (Awraham Awraham), Szmuel, Szmuel (Szmuel Szmuel), Szem, Szem (Szem Szem). Z wyjątkiem Icchaka (bar mi-Jicchak), o którym nie jest napisane tak, jak o nich (de-la ketiw bej ke-ma di-ketiw behu). Ponieważ Icchak, w chwili gdy został położony na ołtarzu (be-gin de-Jicchak be-szaata de-itkraw al gabej madbecha), jego dusza opuściła ten świat (nafkat niszmatej da-hawat bej be-haj alma). A kiedy powiedziano o nim przez Awrahama: „Błogosławiony, który ożywia umarłych” (we-kejwan de-itmar bej be-Awraham: baruch mechaje ha-metim), jego dusza powróciła do niego z przyszłego świata (tawat bej niszmatej de-alma de-ate). Dlatego można znaleźć, że Stwórca (be-gin da tiszkach de-la jiched Kudsza Berich Hu szmej) nie połączył swego imienia z żadnym innym, jak tylko z Icchakiem (ela al Jicchak), ponieważ został uznany za martwego (be-gin de-itchaszaw ke-met). I dlatego Pismo wskazuje i mówi: „A świętym swoim nie ufa…” (we-al da ramaz kera we-amar: hen bi-kedoszaw lo jaamin we-gomer).
Sulam
13) Dlaczego Noach powiedziano dwa razy pod rząd? Chodzi o to, że każdy sprawiedliwy na świecie ma dwa duchy (ruach): jeden – w tym świecie, a drugi – w przyszłym świecie. I to samo możesz znaleźć u wszystkich sprawiedliwych, których wezwał Stwórca: Mosze, Mosze[15], Jaakow, Jaakow[16], Awraham, Awraham[17], Szmuel, Szmuel[18] – czyli ich imię wspomniane jest dwa razy pod rząd. Z wyjątkiem Icchaka, którego imię nie jest wspomniane dwa razy pod rząd, ponieważ w chwili, gdy Icchak został złożony na ołtarzu, wyszła z niego dusza, którą miał w tym świecie. I ponieważ powiedziano Awrahamowi: Błogosławiony, który wskrzesza umarłych, czyli powiedziano mu: Nie wyciągaj ręki twojej na młodzieńca[19], po tym jak już wyciągnął swoją rękę, aby go zabić – wróciła do niego (do Icchaka) tylko dusza, która należy do przyszłego świata.
I dlatego nie został wezwany: Icchak, Icchak. Z tego powodu Stwórca nie objawia jedności swojego Imienia nad sprawiedliwym za jego życia, a tylko nad Icchakiem, ponieważ uznano, jakby już umarł. Nie miał bowiem duszy z tego świata, a miał tylko z przyszłego świata, jak ci, którzy opuszczają ten świat. I dlatego powiedziano: I świętym swoim nie ufa[20] – ponieważ nie objawia jedności swojego Imienia nad sprawiedliwym za jego życia.
14) Inna interpretacja (dawar acher): „Oto pokolenia” (ele toldot), ponieważ był sprawiedliwym (be-gin de-hawa cadik), pochwała została mu dana dwa razy (szabach le trej zimnej): „Był doskonały w swoich pokoleniach” (tamim haja be-dorotaw). Ale w innych pokoleniach (awal be-darin acharanin) nie byłby uznany za nic szczególnego (eino nechsza law le-chlum), jak w pokoleniu Awrahama (ke-mo dara de-Awraham), w pokoleniu Moszego (we-dara de-Mosze) i w pokoleniu Dawida (we-dara de-Dawid).
Inna interpretacja (dawar acher): Zobacz (chamej), co uczynił w pokoleniu samych grzeszników (maj awad be-dara de-kolhu chajjawin). Tym bardziej, gdyby był w pokoleniu samych sprawiedliwych (kal wa-chomer ilu haja be-dara de-kolhu cadikim). Do tego miejsca (ad kan).
Sulam
14) Inne wyjaśnienie. Ponieważ Noach był sprawiedliwym, pochwalono go dwukrotnie.
„Doskonały był w swoich pokoleniach”. Lecz gdyby żył w innych pokoleniach, takich jak pokolenie Awrahama, pokolenie Moszego i pokolenie Dawida – uważano by go za nic.
Inna interpretacja. Spójrz, czego dokonał w pokoleniu, gdzie wszyscy byli grzesznikami! A gdyby żył w pokoleniu, gdzie wszyscy są sprawiedliwi, czego by dokonał!
15) Rabbi Elazar rozpoczął (Rabbi Elazar patach): „Idźcie, zobaczcie dzieła Stwórcy, który uczynił spustoszenie na ziemi” (lechu chazu mifalot Haszem, aszer sam szamot ba-arec). Ten werset (haj kera) był już wyjaśniany i omawiany (ha itmar we-okmua). Ale „idźcie, zobaczcie” (awal lechu chazu) – co należy zobaczyć? (maj chazu) Jak powiedziano: „Ukazano mi ciężkie widzenie” (ked-eamar chazut kasze hugad li). W Jego czynach (be-owdowaj), które Stwórca czyni (de-Kudsza Berich Hu awid), zostaje objawiona najwyższe proroctwo dla ludzi (itglej newu’a ila’a liwnej nasza). „Który uczynił spustoszenie” (aszer sam szamot), oznacza rzeczywiście imiona (szemot wadaj), ponieważ imię określa wszystko (de-ha szema garim le-kola).
Sulam
15) Można zrozumieć powiedziane: „Oto dzieje Noacha”, rozumiejąc wypowiedź: „Idźcie, zobaczcie dzieła Stwórcy, który uczynił spustoszenie na ziemi”[21]. Poprzez działania, które wykonuje Stwórca, prorocze objawienie staje się jawne dla ludzi. A gdy prorocze objawienie staje się jawne, poprzedzone trudnymi wydarzeniami, nazywa się ono „ciężkim widzeniem”[22] lub przewidywaniem. Powiedziano: „…który uczynił spustoszenie (שַׁמּוֹת) na ziemi”[23], ponieważ Imię (השם) jest przyczyną wszystkiego. Dlatego należy zbadać nazwę każdego zjawiska, ponieważ Stwórca wkłada w usta ludzi imiona na ziemi. I ta wypowiedź oznacza: „Idźcie, zobaczcie dzieła Stwórcy” poprzez imiona, które zostały dane ludziom do wykonywania działań na ziemi, ponieważ Stwórca włożył te imiona w ich usta w proroctwie, poprzedzając je wydarzeniami.
16) Jest napisane (ketiw): „I nazwał jego imię Noach, mówiąc: Ten…” (wa-jikra et szemo Noach leemor: ze we-gomer). Dlaczego tutaj jest napisane „mówiąc” (ammaj hacha leemor)? I dlaczego „ten” (we-ammaj ze)? Lecz „mówiąc” odnosi się do kobiety (ela leemor, da itta), a „ten” odnosi się do sprawiedliwego (ze, da cadik). Jest napisane tutaj: „Ten pocieszy nas” (ketiw hacha: ze jenachamenu), a tam jest napisane: „Ten jest Stwórcą, w którym pokładaliśmy nadzieję” (u-ketiw hatam: ze Haszem kiwinu lo). Szczęśliwi są sprawiedliwi (zakain inun cadikaja), którzy są zapisani pieczęcią Króla (de-rszimin be-rszimu de-guszpanka de-malka), aby byli zapisani w Jego imieniu (le-mehewej bi-szmej rszimin), i on ustanawia ich imiona na ziemi we właściwy sposób (we-ihu szawwej szemahan be-ar’a kidka jaot).
Sulam
16) Powiedziano: „…mówiąc: Ten…”[24]. „Mówiąc” wskazuje na Nukwę, Malchut. „Ten” oznacza sprawiedliwego, Noacha. Tutaj napisano „ten”, i również napisano: „To jest nasz Wszechmogący, na którego czekaliśmy”[25]. „Ten” oznacza w tym przypadku: „Stwórca, nazywany sprawiedliwym”. I to pośrednio wskazuje na Noacha, że jest nazywany sprawiedliwym, jak Stwórca. „I nazwał go imieniem Noach, mówiąc: Ten pocieszy nas…” oznacza, że wyższa Nukwa, Malchut, nazwała go Noachem, „mówiąc” – to znaczy Nukwa powiedziała, „ten” – to znaczy Noach, „pocieszy nas”.
Szczęśliwi sprawiedliwi, którzy znajdują się na listach opatrzonych pieczęcią pierścienia Króla, Stwórcy, ponieważ są oznaczeni Jego imieniem. I On nadaje imiona na ziemi, to znaczy w ustach ludzi, aby każda rzecz była nazywana swoim imieniem, jak należy.
17) Jest napisane: „I nazwał (et) jego imię Noach” (ketiw: wa-jikra et szemo Noach), i jest napisane: „I nazwał jego imię Jakow” (u-ketiw: wa-jikra szemo Jakow). Dlaczego w tym drugim przypadku nie jest napisane „et”? (ammaj la ketiw et) Lecz tam jest inny stopień (ela hatam darga achara), a tutaj jest inny stopień (we-hacha darga ochara). Jak jest napisane: „I ujrzałem (et) Stwórcę” (ke-diktiw: wa-ere et Haszem), nie jest napisane „I ujrzałem Stwórcę” bez „et” (wa-ere Haszem la ketiw), lecz „et Stwórcę” (ela et Haszem). Tak samo tutaj, w przypadku Noacha (of hacha be-Noach), „I nazwał (et) jego imię Noach” (wa-jikra et szemo Noach), ale „I nazwał jego imię Jakow” oznacza, że to Stwórca osobiście go nazwał (wa-jikra szemo Jakow darga dilej), Stwórca rzeczywiście nazwał Jaakowa (Kudsza Berich Hu mamasz kara le Jakow). Ale tutaj jest napisane „et” (awal hacha et), aby połączyć ze Szchiną (le-itkelala Szchina).
Sulam
17) Powiedziano: „I nazwał (et) go imieniem Noach”. A także powiedziano: „I nazwał go imieniem Jaakow”[26]. Dlaczego w przypadku Jaakowa pominięto przyimek „et (את)”, który użyto w przypadku Noacha? „Et” oznacza połączenie z nim Szchiny, Nukwy, która nazywa się „et”. I dlatego o Jaakowie, którego stopień stanowi budowę, w której objawia się tylko Stwórca, nie powiedziano „et”. Jednak Noach – to sprawiedliwy, zawsze połączony ze Szchiną, i dlatego w jego przypadku zapisano przyimek „et”, wskazujący na Szchinę związaną z Noachem.
[1] Prorocy, Jirmijahu (Księga Jeremiasza), 33:25. „Tak mówi Stwórca: Jeśli nie istnieje Moje przymierze dnia i nocy, jeśli nie ustanowiłem praw niebios i ziemi…”.
[2] Prorocy, Jeszajahu (Księga Izajasza), 60:21. „A twój lud – wszyscy sprawiedliwi, gałąź mojego nasadzenia, dzieło moich rąk, dla ukazania chwały. Na wieki odziedziczą ziemię”.
[3] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 6:9. „Oto rodowód Noacha. Noach był mężem sprawiedliwym, doskonałym był w swoich pokoleniach, przed Wszechmogącym chodził Noach”.
[4] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 2:10. „I rzeka wypływała z Edenu, by nawadniać ogród, i stamtąd się rozdzielała, i stawała się czterema odnogami”.
[5] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 2:3. „I pobłogosławił Wszechmogący dzień siódmy, i uświęcił go, bo w nim odpoczął od całej swojej pracy, którą stworzył Wszechmogący, aby była wykonana”.
[6] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 2:2. „I ukończył Wszechmogący w dniu siódmym swoją pracę, którą wykonał, i odpoczął w dniu siódmym od całej pracy, którą uczynił”.
[7] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 9:20. „I zaczął Noach, gospodarz ziemi, i zasadził winnicę”.
[8] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 7:3. „Także z ptaków niebios po siedem, samca i samicę, aby zachować ich potomstwo na ziemi”.
[9] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 6:18. „I ustanowię przymierze moje z tobą, i wejdziesz do arki – ty, i twoi synowie, i twoja żona, i żony twoich synów z tobą”.
[10] Pisma, Miszlej (Księga Przysłów), 10:25. „Przeminie burza – i nie ma bezbożnego, a sprawiedliwy jest fundamentem świata”.
[11] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 6:8. „A Noach znalazł łaskę w oczach Stwórcy”.
[12] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 17:1. „Awram miał dziewięćdziesiąt dziewięć lat, i ukazał się Stwórca Awramowi, i powiedział do niego: ‘Ja jestem Stwórca Wszechmogący, chodź przed obliczem Moim i bądź doskonały’”.
[13] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 9:19. „Ci trzej byli synami Noacha, i od nich rozeszła się cała ziemia”.
[14] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 6:15. „I oto jak go wykonasz: trzysta łokci – długość arki, pięćdziesiąt łokci – jej szerokość i trzydzieści łokci – jej wysokość”.
[15] Tora, Szmot (Księga Wyjścia), 3:4. „I zobaczył Stwórca, że podszedł, aby zobaczyć, i zawołał do niego Stwórca spośród krzewu: ‘Mosze, Mosze!’ I odpowiedział: ‘Oto jestem’”.
[16] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 46:2. „I powiedział Elohim do Israel w widzeniu nocnym, i rzekł: ‘Jaakow, Jaakow!’ I odpowiedział: ‘Oto jestem’”.
[17] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 22:11. „I zawołał do niego anioł Stwórcy z niebios i powiedział: ‘Awrahamie, Awrahamie!’ I odpowiedział: ‘Oto jestem’”.
[18] Prorocy, Szmuel Alef (I Księga Samuela), 3:10. „I przyszedł Stwórca, i stanął, i zawołał jak poprzednio: ‘Szemuelu, Szemuelu!’ I odpowiedział Szemuel: ‘Mów, bo sługa Twój słucha’”.
[19] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 22:12. „I powiedział: ‘Nie wyciągaj ręki swojej na młodzieńca i nic mu nie czyń, bo teraz wiem, że boisz się Wszechmogącego i nie odmówiłeś Mi syna swojego, jedynego’”.
[20] Pisma, Ijow (Księga Hioba), 15:15. „A świętym swoim nie ufa, i niebiosa nie są czyste w Jego oczach”.
[21] Pisma, Tehilim (Księga Psalmów), 46:9. „Idźcie, zobaczcie dzieła Stwórcy, który ogłosił spustoszenie na ziemi”.
[22] Prorocy, Jeszajahu (Księga Izajasza), 21:2. „Ciężkie widzenie zostało mi objawione…”.
[23] Pisma, Tehilim (Księga Psalmów), 46:9. „Idźcie, zobaczcie dzieła Stwórcy, który ogłosił spustoszenie na ziemi”. Spustoszenie – hebr. שַׁמָּּה.
[24] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 5:29. „I nadał mu imię Noach, mówiąc: ‘Ten pocieszy nas w naszym trudzie i w cierpieniu naszych rąk z powodu ziemi, którą przeklął Stwórca’”.
[25] Prorocy, Jeszajahu (Księga Izajasza), 25:9. „I powiedzą w owym dniu: ‘Oto, to jest nasz Wszechmogący, na którego czekaliśmy, i On nas wybawi’”.
[26] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju), 25:26. „I wyszedł po nim jego brat, a ręką swoją trzymał za piętę Esawa, i nazwano go imieniem Jaakow”.