425) „I powiedział Stwórca: Zgładzę człowieka, którego stworzyłem, z powierzchni ziemi” (wa-jomer Haszem: emche et ha-Adam aszer bara’ati me-al pnej ha-adama). Rabbi Jose rozpoczął: „Bo nie są moje myśli waszymi myślami” (Rabbi Jose patach: ki lo machszewotaj, machszewotejchem). Chodź i zobacz (ta chaze). Gdy człowiek chce pomścić się na innym, milczy i nic nie mówi (kad bar nasz ba’ej le-nakma me-achara, szatik, we-la amar midej), ponieważ gdyby go ostrzegł, ten by się zabezpieczył i nie mógłby go dosięgnąć (de-ilu od’ehu, jiste’mar, we-la jachil le’eh).
Sulam
425) „I powiedział Stwórca: Zgładzę człowieka”[1]. „Bo Moje myśli nie są waszymi myślami”[2]. Gdy człowiek chce zemścić się na innym, milczy i nie mówi mu nic, jakby ostrzegając: „Strzeż się”, i nie okazuje mu wsparcia.
426) Ale Stwórca nie postępuje w ten sposób (aval Kudsza Berich Hu, la’aw hachi awid). Nie wykonuje sądu na świecie, dopóki nie ogłosi i nie powiadomi ich dwa lub trzy razy (la awid dina be-alma, ad de-achriz we-oda leho, zimna, trein u-telata). Dlatego nikt nie może zaprzeczyć Jego działaniom i powiedzieć Mu: „Co uczyniłeś?” (be-gin, de-la itaj de-jimchej bi-dejhu, de-jema le: ma awadat). I nikt nie może się przed Nim zabezpieczyć ani stanąć przed Nim w opozycji (we-la jiste’mar minej, we-la jachil le-kajema kamej).
Sulam
426) Jednak nie tak postępuje Stwórca, ponieważ nie wykonuje sądu na świecie, zanim go nie ogłosi i nie powiadomi o nim – raz, dwa razy, trzy razy. Ponieważ nie ma nikogo, kto mógłby Mu przeszkodzić i powiedzieć, jak ma postąpić. I nie można się przed Nim obronić ani sprzeciwić się Jego wyrokowi.
427) Chodź i zobacz (ta chaze). „I powiedział Stwórca: Zgładzę człowieka, którego stworzyłem, z powierzchni ziemi” (wa-jomer Haszem: emche et ha-Adam aszer bara’ati me-al pnej ha-adama). Powiadomił ich przez Noacha i ostrzegał ich wiele razy (oda lehon, al jada de-Noach, we-atrei behon kama zimnin), ale nie słuchali (we-la szam’ei). A gdy nie usłuchali, sprowadził na nich sąd i zgładził ich z powierzchni ziemi (batar de-la szame’u, ajitej alehon dina, we-owid lon me-al apej ar’a).
Sulam
427) „I powiedział Stwórca: Zgładzę człowieka” – oznacza, że oznajmił im to przez Noacha. I ostrzegał ich wiele razy, lecz oni nie posłuchali. A gdy nie posłuchali, wykonał nad nimi sąd i usunął ich z powierzchni ziemi.
428) Chodź i zobacz (ta chaze), co jest napisane o Noachu: „I nazwał go Noach, mówiąc: Ten pocieszy nas w naszym trudzie” (ma ketiw bej be-Noach: wa-jikra et szmo Noach, le-emor: ze jenachamenu mi-maasejnu). Skąd wiedział? (mena hawa jada?). Otóż w chwili, gdy Stwórca przeklął ziemię, jak jest napisane: „Przeklęta niech będzie ziemia z twojego powodu” (ela, be-szaata de-lajit Kudsza Berich Hu alma, dichtiw: arura ha-adama ba-awurcha), Adam powiedział do Stwórcy: „Władco świata, jak długo świat będzie w przekleństwie?” (amar Adam kamej Kudsza Berich Hu: ribono szel olam, ad mataj jehe alma be-latjuta?). Stwórca odpowiedział mu: „Aż urodzi ci się syn obrzezany, na twój wzór” (amar le: ad de-jitlejid lach ben mahul, ke-gawna dilach).
Sulam
428) Powiedziano: „I nadał mu imię Noach, mówiąc: Ten pocieszy nas po naszym czynie”[3]. Skąd wiedział, że ten go pocieszy po jego czynie – od razu w chwili jego narodzin? Jednak w chwili, gdy Stwórca przeklął świat, jak powiedziano: „Przeklęta niech będzie ziemia z twojego powodu”, Adam zwrócił się do Stwórcy: „Władco świata, jak długo świat będzie przeklęty?” Stwórca odpowiedział mu: „Aż urodzi ci się syn, który będzie obrzezany tak jak ty”.
429) I czekali aż do chwili, gdy urodził się Noach (wa-hawu mechakan, ad szaata de-itjelid Noach). A gdy się urodził, zobaczył go jako obrzezanego, naznaczonego świętym znakiem (we-kejwan de-itjelid, chama le gezir, raszim be-at kadisza). I zobaczył, że Szchina przylgnęła do niego (we-chama Szechinta, mitdabeka ba-hadej). Wtedy nazwał go imieniem zgodnie z tym, co miał uczynić później (kedejn kara szmej, al ma de-awid le-batar).
Sulam
429) I czekali aż do tej chwili, gdy urodził się Noach. A gdy Noach się urodził, zobaczył, że jest obrzezany i naznaczony znakiem świętości. I zobaczył, że Szchina jest z nim zjednoczona. Wtedy zrozumiał, że za jego dni przekleństwo zostanie zdjęte z ziemi, i nadał mu imię, wskazujące na to, co miało się wydarzyć później.
430) Na początku nie wiedzieli, jak siać, żąć i orać (be-kadmejta, la hawu jad’ei le-mizra, u-le-mechcad, u-le-mechrasz). I wykonywali pracę na ziemi własnymi rękami (wa-hawu awdei pulchana de-ar’a, bi-jadajhu). Gdy przyszedł Noach, ustanowił dla nich rzemiosło i wszystkie narzędzia potrzebne do uprawy ziemi i wydobycia z niej owoców (kejwan de-ata Noach, atkin umnuta leho, we-kol manin di-crichin le-takna ar’a, le-meabad peirin). To jest to, co jest napisane: „Ten pocieszy nas w naszym trudzie i znoju naszych rąk na ziemi” (hada hu dichtiw: ze jenachamenu mi-maasejnu, u-me-icwon jadejnu, min ha-adama). On uwolnił ziemię od jej przekleństwa, gdyż siali pszenicę, a zbierali ciernie i osty (de-ihu apik ar’a, mi-ma de-itlatja, da-hawu zar’in chittin, we-kocerin gowin we-dardarim). I dlatego jest napisane: „Mąż ziemi” (u-beginej kach, ketiw: isz ha-adama).
Sulam
430) Na początku nie umieli siać, żąć ani orać. Własnymi rękami uprawiali ziemię. Gdy pojawił się Noach, naprawił narzędzia (kelim) pracy i wszystkie narzędzia niezbędne do obróbki ziemi, aby mogła dawać plony. Jak powiedziano: „Ten pocieszy nas po naszym czynie i po trudzie naszych rąk nad ziemią, którą przeklął Stwórca” – ponieważ uwolnił ziemię od jej przekleństwa, gdy wcześniej siali pszenicę, a zbierali oset i ciernie. Dlatego Noach został nazwany „panem ziemi”.
431) Rabbi Jehuda powiedział: „Mąż ziemi” – jak jest powiedziane: „Mąż Naomi” (Rabbi Jehuda amar: isz ha-adama, ke-da amar: isz Na’omi). Ponieważ został nazwany sprawiedliwym i uwolnił ziemię poprzez ofiarę, którą złożył, od jej przekleństwa (be-gin de-ikrej cadik, we-apek lah le-ar’a, be-karbana da-awad, mi-ma de-itlatja). Jak jest napisane: „Nie będę już więcej przeklinał ziemi z powodu człowieka” (dichtiw: lo osif le-kaleł od et ha-adama ba-awur ha-Adam). I dlatego został nazwany „mężem ziemi” (u-begin da, ikrej isz ha-adama). I dlatego dano mu to imię, zgodnie z tym, co przyniósł światu (we-al da, kara leh szema, al ma de-jetej).
Sulam
431) „Mąż ziemi”[4] – podobnie jak powiedziano: „Mąż Naomi”[5], czyli „pan ziemi”, ponieważ uwolnił ziemię od jej przekleństwa dzięki złożeniu ofiary. I wtedy powiedziano: „Nie będę już więcej przeklinał ziemi z powodu człowieka”[6]. Dlatego został nazwany „panem ziemi”. I dlatego nadano mu imię Noach, wskazujące na to, co zostało dokonane później.
[1] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju) 6:7. „I rzekł Pan: ‘Zgładzę człowieka, którego stworzyłem, z powierzchni ziemi; człowieka, bydło, płazy i ptactwo niebieskie, bo żałuję, że je uczyniłem.’”
[2] Prorocy, Jeszajahu (Księga Izajasza) 55:8. „Bo myśli moje nie są myślami waszymi, a drogi wasze moimi drogami — mówi Pan.”
[3] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju) 5:29. „I nadał mu imię Noe, mówiąc: ‘Ten pocieszy nas w pracy naszej i w trudzie rąk naszych na ziemi, którą Pan przeklął.’”
[4] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju) 9:20. „A Noe, rolnik, zaczął uprawiać ziemię i zasadził winnicę.”
[5] Pisma, Rut (Księga Rut) 1:3. „I umarł Elimelech, mąż Noemi, a ona pozostała z dwoma synami.”
[6] Tora, Bereszit (Księga Rodzaju) 8:21. „I poczuł Pan miłą woń i rzekł Pan w sercu swoim: ‘Nie będę już więcej przeklinał ziemi z powodu człowieka, bo myśli serca ludzkiego są złe od młodości jego; i nie będę już więcej niszczył wszystkiego, co żyje, jak to uczyniłem.’”